Bronnen bij De strijd tussen alfa's en bèta's: geldverdeling

Bij de geldverdeling door de overheid wordt uitgegaan van de gelijkheid van alle studenten ongeacht studierichting - absurd natuurlijk, met sterk ongewenste gevolgen (de Volkskrant, 22-08-2008, van verslaggever Gerard Reijn ):
  Campagne om meer bèta’s hbo in te lokken mislukt

Tussentitel: Bèta-opleiding relatief duur en de middelen van scholen ontoereikend

Het stimuleren van exacte en techniekopleidingen op de universiteiten is geslaagd, maar op de hogescholen mislukt. Het Platform Bèta Techniek, dat het stimuleringsprogramma uitvoert, trekt volgens voorzitter Arie Kraaijeveld de uiterste consequentie: een flink deel van de hogescholen krijgt geen stuiver meer van het Platform.
    Kraaijeveld krijgt het niet over zijn lippen, maar de campagne op hogescholen, die sinds 2004 al 12 miljoen euro heeft gekost, is mislukt. ...
    Campagnedoel: 15 procent meer afgestudeerden in de bèta-opleidingen dan in peiljaar 2000. Kraaijeveld noemt de toestand op de hogescholen ‘zorgelijk’ en vindt dat ze niet actief genoeg zijn.
   Hij denkt dat het grotendeels een geldkwestie is. Bèta-opleidingen zijn duur, en de extra middelen die de scholen voor zulke studenten krijgen, zijn niet toereikend. Op universiteiten is het heel gewoon dat dure opleidingen met veel laboratoria feitelijk worden ‘gesubsidieerd’ door goedkope als economie en rechten. Volgens Kraaijeveld gebeurt dat bij de meeste hogescholen niet of nauwelijks. Eigenlijk vindt hij dat de politiek moet besluiten dat de financiering voor de dure bètastudenten rianter wordt, en desnoods van goedkope studenten dan maar een beetje lager, ‘maar ik zit niet in een positie om dat te adviseren’.   ...

Bij de universiteiten wordt het geld daarbinnen meer naar behoefte verdeeld, maar dat systeem staat onder druk van de alfa's. En bij het HBO gaat het dus helemaal niet goed.

Dit proces gaat langzaam, en strekt zich over vele jaren uit, waarin er voortdurend stukjes afgesneden worden. Maar in 2011 is het zo ver dat er grote brokken afgaan van het bèta-onderzoek en onderwijs. De drijvende kracht is de algemene rechtse barbarij die particuliere rijkdom stelt boven noodzakelijke maatschappelijke voorzieningen zoals onderwijs (de Volkskrant, 02-07-2011, door Maarten Evenblij):
  Wegbezuinigd bij heldere hemel

De Nederlandse bètafaculteiten zuchten onder de ene na de andere reorganisatie. Vooral in Utrecht, waar de decaan zegt met de rug tegen de muur te staan, wordt drastisch gesnoeid.
...

Tussenstuk:
Randstaduniversiteit

De voortdurende bezuinigingen en de overheveling van structureel geld (eerste geldstroom) naar onderzoekgebonden onderzoek via NWO (tweede geldstroom) zetten de bijl aan de wortels van het universitaire systeem.

En de tweede is de systematische onderfinaciering van het beta-onderzoek:
 
  Net als anderen ziet [prof. Ruud, red.] Schropp dat de bezuinigingen op de bètafaculteit verder gaan dan alleen het teruglopen van de rijksbijdragen voor de eerste geldstroom waarmee de structuur van de universiteit wordt gefinancierd. 'Het is ook beleid van het college van bestuur. Bij teruglopende middelen is het apparatuurintensieve en experimentele onderzoek een gemakkelijk slachtoffer. En dat terwijl we Nederland als innovatieland promoten.'
    Ook omdat er weinig bètastudenten zijn - vergeleken met bijvoorbeeld economie, bestuurskunde en psychologie - zijn de bètafaculteiten een relatief gemakkelijke prooi. De Utrechtse emeritus evolutiebioloog dr. Gerdien de Jong spreekt zelfs van 'perverse prikkels'. 'De toestand is het gevolg van de financiering per student door het ministerie van OCW en het beleid van het college van bestuur dat ongunstig is voor studierichtingen met weinig studenten, zoals in de bètafaculteit. Weliswaar krijgen de bètarichtingen iets meer geld per student, maar al decennialang is dat feitelijk te weinig.' En, voegt De Jong daaraan toe, 'onderzoek speelt bij het college van bestuur geen rol in de besluitvorming.'    ...

Het resultaat:
 
   prof. dr. Gerrit van Meer ... de decaan van de bètafaculteit van de Universiteit Utrecht. ...
     ... Vorige week presenteerde de in januari aangetreden Van Meer een voorlopig plan voor een dramatische bezuiniging. De komende vijf jaar verdwijnen bij de bètafaculteit 107 van de 628 arbeidsplaatsen en hele groepen worden geschrapt. Daaronder het vermaarde Sterrenkundig Instituut Utrecht, Natuurwetenschap & Samenleving van hoogleraar Wim Turkenburg, Paleoecologie en Biomariene Wetenschappen en het onderzoek aan zonnecellen; (internationaal) erkende topgroepen.

Oftewel: kaalslag.

En hoera, in 2020 is het eindstadium daar (de Volkskrant, 19-10-2020, door George van Hal):

  'Geef geld voor vrij onderzoek'

Geef iedere wetenschapper aan een Nederlandse universiteit geld voor onderzoek. Dat advies diende de KNAW, het genootschap van prominente wetenschappers, vrijdagmiddag in bij minister Ingrid van Engelshoven.

Noem het gerust een ommezwaai, het plan van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen om iedere wetenschapper aan een Nederlandse universiteit of universiteitsziekenhuis tijdens hun carrière te voorzien van een aantal eenmalige uitkeringen. Geld waarmee ze onderzoek kunnen doen en medewerkers kunnen aannemen. Dergelijk geld kunnen wetenschappers in Nederland momenteel alleen krijgen door een uitgebreid onderzoeksvoorstel in te dienen bij onderzoeksfinanciers zoals NWO: een tijdrovend proces waarbij de kans op succes laag is.    ...

Onafhankelijk van vakgebied

De KNAW hoopt met het plan de tijd te verminderen die wetenschappers kwijt zijn aan het schrijven van financieringsaanvragen. 'Bij de eerste aanstelling als universitair docent - en daar gaat een strenge selectie aan vooraf - krijgt een onderzoeker straks 250 duizend euro mee. Bij een promotie naar een hoger niveau 375 duizend euro, en wanneer je hoogleraar wordt nog eens 500 duizend euro', zegt Weckhuysen. ...
    Het geld komt straks toe aan iedere wetenschapper, onafhankelijk van het vakgebied of de lopende projecten. ...

Zo, dat is bereikt: de alfa's die alleen een laptop nodig hebben krijgen hetzelfde als de hersenonderzoeker die een MRI-scanner moet aanschaffen.
    Dat zal die bèta's leren, zinvol en nuttig onderzoek te willen doen ...


Naar Alfa's en bèta's, academisch ,  of site home ·.

22 aug.2008