Bronnen bij Alfa- en bèta-denken: regelangsten

Een van de essentiële kenmerken van het alfa-denken is hun maniakale angst voor alles dat op regels lijkt. Ergens een logisch leuze? De alfa kiest wat anders. Er is een hele bibliotheek te vullen met gevallen van prijzen die toegekend werden niet aan die- of datgene dat het beste was. Dan zou je volgens de regels werken, en weigeren alfa's hardnekkig. Nee, een verrassende keuze, daar gaat het om. Onder een voorbeeldje (Volkskrant.nl, 16-03-2010, van verslaggever Arjan Peters):
  Bolkestein boos uit jury Ida Gerhardt Prijs

Aan de toekenning van de Ida Gerhardt Poëzieprijs aan Alfred Schaffer (1973) voor zijn bundel Kooi, op vrijdag 12 maart jongstleden in Zutphen, is een maand tevoren een twist in de jury voorafgegaan.

De juryvoorzitter, Frits Bolkestein (1933), oud-minister en voormalig VVD-fractievoorzitter, had zodanige bezwaren tegen de keuze voor Schaffer van de andere twee juryleden (dichteres Esther Naomi Perquin en hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde Thomas Vaessens), dat hij in februari uit de jury is gestapt.
    Dit maakt Bolkestein bekend, enkele dagen nadat de prijs, groot 2.500 euro, aan Schaffer is uitgereikt.
    ‘Een aanfluiting, dat deze bundel de prijs krijgt’, laat het voormalige jurylid desgevraagd weten, ‘en in het geheel niet in de geest van Ida Gerhardt, de vormvaste en klassieke dichteres die in 1997 stierf, en wier naam aan deze prijs is gegeven’, zegt Bolkestein.
    ‘Uit waardering voor haar poëzie ben ik tot deze jury toegetreden, ben ik haar gaan voorzitten zelfs. We hebben zo’n honderd dichtbundels gelezen. Toen kwam het aan op selecteren, en daar bestonden richtlijnen voor. Volgens de criteria van de Ida Gerhardt Stichting moet de laureaat dichten in de geest van Ida Gerhardt. Maar daar hadden mijn collega-juryleden Vaessens en Perquin lak aan. Die houden er een postmoderne visie op na, en die is zacht uitgedrukt niet de mijne. Ik moest die criteria allemaal niet zo nauw nemen, zeiden ze. Ik zag het verkeerd. Zij namen het toch ook ruimer? Maar dat weigerde ik.
    ‘Mijn voorkeur ging uit naar een dichtbundel van Hester Knibbe, die beduidend klassieker dicht dan Alfred Schaffer. Daarom ben ik er mee opgehouden.’
    ..  Thomas Vaessens ... ‘Schaffer behoort al een tien jaar tot de sterkste Nederlandse dichters. ...’
   Bolkestein: ‘Die prozagedichten hebben totaal niets met vormvastheid te maken. Er is toch nog wel verschil aan te wijzen tussen proza en poëzie, of hoe zit dat?’

Typisch alfa: er zijn regels voor de toekenning van de prijs, en de alfa's lappen de regels aan hun laars. Zie ook  de heisa rond het Nationaal Historisch Museum - eveneens veroorzaakt postmoderne alfa-ideologen .

Regels maken het ook mogelijk te voorspellen. Ook heel fout dus (de Volkskrant, 06-03-2010, column door Maarten Keulemans):
  Voorspellen

Tussentitel: Winnen op de Spelen is eigenlijk een kwestie van ruis

En zo kwam het met de economie allemaal weer goed. De bankiers krijgen weer bonussen, de topmannen verzilveren hun opties, en in Groningen probeerden de economen Gerard Kuper en Elmer Sterk maar weer eens de uitslagen van de Olympische Winterspelen te voorspellen. Aan de hand van economische gegevens.
    Amusante gewoonte, dat medailles voorspellen. En waarom ook niet? Met zaken als het inkomen en het inwonertal van een land kun je best iets zeggen over de kans op olympisch eremetaal. Dat Noorwegen meer kans maakt bij het skiën dan Nigeria, lijkt me trouwens ook niet geheel onlogisch.
    Jammer alleen dat het niet lukte. Elf medailles hadden Kuper en Sterk ons beloofd (viermaal goud, viermaal zilver en driemaal brons), maar het werden er acht. Ja, misschien hadden Elmer en Gerard gelijk gekregen als je de Spelen honderd keer zou overdoen. Maar de pest is: van de Olympische Winterspelen 2010 is er maar één.
    Het echte probleem zit natuurlijk dieper. Een paar jaar terug toonden twee wiskundig economen, Paul Ormerod en Craig Mounfield, aan dat veel van de variatie die je ziet bij grootschalige menselijke activiteiten, zoals economieën of sportevenementen, helemaal geen zinvolle informatie is, maar gewoon betekenisloze ruis. Dan kun je nog zo slim zijn, het is domweg onmogelijk om op basis daarvan ook maar iets te voorspellen.   ...
    Opeens moet ik denken aan van die paranormale meneren en mevrouwen die elke januari mogen orakelen wat ze voor het komende jaar voorspellen. Iets met het koningshuis, en er zal een bekende Nederlander ernstig ziek worden, orakelde men dit jaar. Leuk. Klopt altijd. Het was alleen wel zo attent geweest als ze ook de aardbevingen in Haïti en Chili hadden voorspeld.

Geweldig. Dat krijg je als een cultureel antropoloog columns laat schrijven in je wetenschapskatern. Die kent het verschil niet tussen absolute, zwart-witregels, en statische verbanden met een gemiddelde en een standaarddeviatie . Die heeft ergens gelezen dat deviatie het gevolg is van willekeurige processen, ruis, en concludeert dat dat dus ook moet gelden voor het gemiddelde. En dan haalt hij er waarzeggers bij om zijn punt te maken. En als uitsmijters dan ook nog over aardbevingen begint. Waarvoor uitstekend voorspeld kan worden wat de ergste risicogebieden zijn, waaronder, dus, ook Haïti was.

Mensen die dingen regelen zijn natuurlijk even erg (de Volkskrant, 10-06-2006):
  Volgende week bezoeken veertig Europeanen tussen 25 en 35 jaar Amsterdam voor een conferentie over sociale diversiteit in steden. ... Het Betoog publiceert vandaag drie bijdragen van deelnemers.
    ... De jonge Europeanen Josie Appleton ... geven hun visie.

Red de stad van de regelneven en de apparatsjiks

Josie Appleton (29) is een Britse schrijfster en journaliste. Ze publiceerde ondermeer in the Spectator, The Times, The Guardian en TLS. Ook draagt ze geregeld bij aan het online magazine Spiked (www.spiked-online.com). In haar essay Museums for the people? bekritiseerde ze musea voor hun beleid inzake culturele diversiteit.

De toekomst van sociale diversiteit in Londen ziet er niet per definitie gunstig uit. Tegenwoordig wordt sociale diversiteit vaak beschouwd als een onderwerp voor regelneven en bestuurlijke apparatsjiks, in plaats van als een vanzelfsprekend onderdeel van het leven in de grote stad.  ...
    Zo ziet de nachtmerrie eruit. Ik hoop juist dat Londen zich ontwikkelt tot een heksenketel van een stad, een plek waar mensen van uit de hele wereld elkaar treffen om als gekken samen te werken, over politiek te discussiëren, kunst te vervaardigen, vrienden te maken en verliefd te worden. ...

Een nachrmerrie ... Regels ...

En het allerergste is natuurlijk regels omtrent de geest (de Volkskrant, 21-07-2010, tv-recensie door Mirjam Schöttelndreier a.i.):
  Willoos

...    Minder hectisch en informatiever was het bij de BBC-documentaire Twins. Ben je zo geboren of ben je zo gemaakt? De kwestie of nature de mens bepaalt dan wel nurture – opvoeding en omstandigheden – blijft fascineren. Nieuwsgierigheid naar de rol van de natuur neemt toe, naarmate die van een allesbepalende god afneemt. Tweelingonderzoek biedt een schat aan informatie over de invloed van aanleg en van de omgeving.
    Onlangs wilde in alweer een BBC-documentaire, The Making of Me, acteur en musicalster John Barrowman weten waar zijn homoseksualiteit vandaan komt. John maakte een tocht langs wetenschappers en ontdekte dat hij hetzelfde chromosomenpatroon heeft als zijn heterobroer. ...
    Bij Twins figureerden twee gisse, identieke broers. Ze studeerden even goed af als arts, waren even competitief, dronken evenveel bier en zoenden soms per ongeluk hetzelfde meisje. Maar: de ene broer geloofde in vrije keuze, de ander niet. De ene broer werd gek bij het idee een kloon van de ander te zijn, de ander niet.
    Waarom er drukte over gemaakt? Misschien omdat eeuwen is gestreden tegen slavernij en onderdrukking en voor individuele vrijheid. En dan zet de wetenschap ons terug als willoze slaaf van onze genen? Onverdraaglijk.

Zegt alles al.
    Zie ook Sociologische krachten, regelangsten en Meritocratie, tegen Cito .


Naar Alfa en bèta denken , of site home .

17 mrt.2010