Bronnen bij Religie en ratio: kansen en ID'ers

17 jul.2005

De opvattingen van Maria van der Hoeven zijn niet nieuw, maar wel nieuw is dat het erg lang geleden is dat iets dergelijks uitgesproken is door een Nederlandse minister, met als extra belang dat dit ook de minister is die over het onderwerp gaat. De reacties waren dan ook veelvuldig - hier enkele voorbeelden:


Uit: De Volkskrant, 25-05-2005, ingezonden brief van August Hans den Boef, auteur van Nederland seculier!

Serieuze wetenschap negeert ID-geloof

Minister Van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil een breed debat over de evolutietheorie en de scheppingsgedachte. Dit onder de suggestie van democratisering, van eerlijke afspiegeling, want religieuze opvattingen moeten volgens haar even serieus worden genomen als wetenschappelijke.
    Het is tekenend dat Van der Hoeven niet zwaait met het aloude joodse scheppingsverhaal, maar kiest voor Intelligent Design, de ietsistische variant van het creationisme. ...
    Net als iedere burger mag mevrouw Van der Hoeven over deze onderwerpen denken wat ze wil. Maar als portefeuillehouder van onderwijs & wetenschap maakt ze misbruik van haar positie door haar ideeën te politiseren. Onderwijs dient van liet eerste begin af aan kinderen kennis en vaardigheden bij te brengen waarop ze in elk volgend stadium kunnen voortbouwen.
    Schokkend is dat de minister niet begrijpt hoe wetenschap werkt. De `incompleetheid van de evolutietheorie' is geen gebrek, laat staan een aanleiding die theorie gelijk te stellen aan obscurantisme, maar geeft de essentie van wetenschap aan. Er zijn veel theorieën die vragen openlaten, voor wetenschappers een drijfveer.
    Schokkend ook is dat de minister zich niet wil neerleggen bij de rol van religie in een seculiere samenleving. Hier behoeft religie juist niet strijdig te zijn met wetenschap. Het gaat om een privé-activiteit als het genieten van culturele uitingen. Die activiteit mag men met gelijkgestemden beleven. In een kerk, moskee, synagoge, tempel, concertzaal, theater, stadion.
   Van der Hoevens stellingname is dan ook een belediging voor de gelovigen die zich uitstekend vinden in de positie van godsdienst als privé-zaak. Die godsdienst niet als een politieke machtsfactor in de samenleving zien. Die geen tegenstelling voelen tussen empirische gegevens en de oude, literaire teksten die hun troost en inspiratie schenken
    Ik ben benieuwd wat er in de toekomst op de ministeriële debatagenda staat. De Telegraaf-astroloog versus geleerde astronomen over zwarte gaten? ...
    Geen wetenschapper die zichzelf en zijn werk serieus neemt, zal op Van der Hoevens invitatie ingaan. Hij of zij debatteert constant in het gremium waar dat het effectiefst is: dat van zijn vakgenoten. Wellicht is het zinvol dat hij of zij de minister op de hoogte brengt van de stand van zaken in het wetenschappelijk debat.
 

Uit: De Volkskrant, 25-05-2005, hoofdredactioneel commentaar

Minister en evolutie

Minister Van der Hoeven van Onderwijs en Wetenschappen (CDA) vindt de evolutietheorie `niet compleet', omdat we nog zo veel `niet weten' (de Volkskrant, 21 mei). Zij wil een debat tussen wetenschappers en aanhangers van de scheppingsleer. Dat moet leiden tot een `dialoog' ten bate van het `multireligieuze' onderwijs. Daarmee slaat zij de plank finaal mis.
    De evolutietheorie is niet zomaar een theorie. Het is het beste verklaringsmodel dat de wetenschap heeft om de ontwikkeling van het leven te begrijpen. Er is inmiddels overstelpend veel bewijs voor de centrale stelling dat soorten zich geleidelijk uit elkaar ontwikkelen, in een blind proces van aanpassing door genetische mutatie en natuurlijke selectie. Geen bioloog dan ook die de evolutie nog ontkent. Zelfs de katholieke kerk, lang tegenstander, heeft haar geaccepteerd.
    Toch hebben veel gelovigen moeite met theorieën die God uil de schepping schrijven. Met name in de Verenigde Staten is creationisme springlevend. De klassieke variant, die Genesis letterlijk neemt, heeft daarbij vaak plaatsgemaakt voor 'Intelligent Design' (ID). Deze stroming accepteert de geologische ouderdom van de aarde en enige vorm van evolutie. Maar zij stelt tegelijk, met een beroep op de moleculaire biologie en de kansberekening, dat complexe zaken als de biochemie van de cel niet kunnen worden verklaard zonder een intelligent ontwerp, lees Ontwerper, aan te nemen.
    Deze denkfout verraadt dat ID creationisme is in een pseudo-wetenschappelijk jasje. Geen evolutiebioloog ontkent dat er haken en ogen zitten aan de evolutietheorie. Maar dat de evolutiebiologie sommige zaken nog niet begrijpt, wil niet zeggen dat zij dan meteen naar een bovennatuurlijke verklaring moet grijpen, zoals een slim ontwerp. Het betekent alleen dat zij nuchter verder moet zoeken, zoals altijd in de wetenschap. ...
    Dat de minister ID via een debat meent te moeten sanctioneren, roept vragen op over haar beoordelingsvermogen. Allereerst is de timing slecht. Christelijke groepen proberen in talrijke Amerikaanse staten ID in het onderwijs te verankeren. Ook in Nederland ligt de evolutietheorie onder vuur. Onlangs bleek de rector van het christelijke Augustinuscollege in Groningen tegen Darwin, eerder waren dat moslimstudenten aan de Vrije Universiteit. In zo'n gevoelig dossier mag van een bewindsvrouw zorgvuldigheid worden verwacht.
    Ernstiger is het feit dat de wetenschapsminister wetenschap en geloof met elkaar verwart. Geloof gaat over zijnsvragen en zingeving, wetenschap over feiten. Dat wil niet zeggen dat ze niet kunnen worden gecombineerd, zoals gelovige wetenschappers aantonen, wél dat je ze scherp moet scheiden. Voor dat inzicht hoef je geen wetenschapsfilosofie te hebben gestudeerd.


Naar Religie en ratio, debat 2005 , Religie en ratio , Psychologie lijst , Psychologie overzicht , of site home .