Bronnen bij Alfa-denken: moreel verval

Onderstaande bron bevat ten eerste een beschrijving van de gang van zaken rond het nieuwe commerciële tv-station Talpa, en de reacties daarop van de alfa-intellectuele elite, van links en rechts. En tevens bevat het een volkomen adequate evaluatie van de betekenis van dit gebeuren, waar de redactie weinig aan toe te voegen heeft:


Uit: VARA TV Magazine, nr. 21-2006, door Bas Heijne, schrijver en columnist bij NRC Handelsblad

Valse profeten

'Wie maar hard genoeg roept dat hij het volk achter zich heeft staan, kan op massale steun rekenen van de smaakmakers in de media.' Schrijver-columnist Bas Heijne over de culturele kaalslag in de context van (het mislukte) Talpa & de tijdgeest.

...  Er is bij de komst van Talpa veel gesomberd over verloedering, zo veel dat het woord 'talpaïsering' meteen een visioen van onstuitbare verelendung opriep. Cultuurpessimisten voorzagen onverteerbare ranzigheid in alle time-slots en het onuitstaanbaar triomfantelijk gekraai van de televisiesterren die allemaal uit zuivere berekeningvoor de eeuwige winnaar John De Mol hadden gekozen, Jack Spijkerman en Jan Mulder voorop, die kampioenen van onze Nationale Uitverkoop.
    Want dat was de grootste angst, dat Talpa een daverend succes zou worden en niet alleen de publieke omroep volledig onderuit zou halen, maar ook een culturele aardverschuiving zou bewerkstelligen, zo ongeveer wat Pim Fortuyn met de Nederlandse politiek had gedaan.
Veel leden van de culturele elite maakten zich al op om volledig overstag te gaan: absurd welwillende stukken in nationale dagbladen, likkende gretigheid bij politici als D'66 Kamerlid Bert Bakker, die zich publiekelijk verheugde op de komst van de Big Brother-baby. Niemand wilde bij de verliezers horen; en de verliezers, dat leek zeker, waren de dinosauriërs van de publieken, die er maar niet in slaagden de mensen te geven wat ze wilden.

Maar kijk naar de kijkcijfers van Talpa van de afgelopen weken, en je kunt gerust vaststellen dat die zender jammerlijk is mislukt. Uit berichten in de kranten blijkt dat veel aanhangers het niet kunnen geloven en volhouden dat De Mol er alsnog een succes van zal maken - terwijl toch uit alles blijkt dat het grootste probleem van Talpa John de Mol heet. Al die armoedige programma-ideetjes die het steeds weer van een gewild soort manipulatie moeten hebben waar echt niemand meer zin in heeft - die arme De Mol blijft maar denken dat alleen de grachtengordel er niets van moet hebben.
    Het merendeel van de programma's trekt nog geen honderdduizend kijkers, de kijkcijferkanonnen willen maar niet vlammen (Koppensnellers, eens goed voor tweeënhalf miljoen kijkers, legt het inmiddels af tegen Herexamen), en de grootste bek van de nieuwe omroep, de overjarige student Beau van Erven Dorens, heeft zijn bravoure allang weer moeten inslikken (hij presenteert binnenkort vast een klus- of verbouwingsprogramma, de veilige haven voor alle tv-presentatoren die het niet gehaald hebben). ...

De mislukking van Talpa is een harde les; niet voor John de Mol, die lijkt me nogal hardleers, maar voor al die tijdgeestgoeroes die zo luid verkondigden dat niets meer hetzelfde zou zijn, voor al die meelopers uit de zogeheten culturele elite die een nauwelijks verholen ontzag tonen voor brutale bravoure en poenige machtsvertoon. Je ziet het telkens weer in Nederland: wie maar hard genoeg roept dat hij het volk achter zich heeft staan, kan op massale steun rekenen van de smaakmakers in de media, die allang iedere aanspraak op een eigen smaak hebben laten varen in naam van de heilige tijdgeest. Wat ze zelf vinden, wat ze zelf mooi of belangrijk vinden, doet er niet meer toe - als John de Mol zegt dat hij weet wat het volk wil, wie zijn zij dan om daar anders over te denken?
    De aanvankelijke verheerlijking van Talpa is maar één symptoom van wat je gerust een nationale ziekte mag noemen. In de politiek, in de wereld van kunst en cultuur, in de media: overal staan de zelfbenoemde helden van het volk klaar met hun radicale plannen. Die komen steeds weer op hetzelfde neer: de vermolmde gevestigde orde weet niet meer wat er leeft onder de mensen, en zij wel - dus laat het verder maar aan hen over. Keer op keer wordt de revolutie afgekondigd, en keer op keer eindigt het rampzalig.
    Het populisme in de Nederlandse politiek bleef na Fortuyn, ondanks alle buitenproportionele aandacht in de media voor volkshelden als Geert Wilders en Marco Pastors, steevast steken op een handvol restzetels. Het vernieuwde Algemeen Dagblad, dat onder invloed van de quasi-goeroe Léon de Wolff helemaal toegesneden zou zijn op de belevingswereld van de lezer, verloor in een paar maanden tijd tienduizenden abonnees - die vonden het gewoon niet zo prettig om door hun eigen krant als een debiel behandeld te worden.

En zo gaat het maar door: Medy van de Laan die roept dat het nu nog wel meevalt met het nationale museumbezoek, maar dat de komende generaties echt geen zin meer hebben in schilderijen die maar een beetje passief aan de muur hangen; de hoofdredacteur van de Volkskrant die zich met slaafse gewilligheid overgeeft aan het modieuze tijdgeestgewauwel van mediahoogleraar Irene Costera Meijer - zij heeft ontdekt dat de jeugd het nieuws alleen nog verteerbaar vindt wanneer er alles aan gedaan is om het niet langer op nieuws te laten lijken. Arme jongeren.
    Ook dat is de mode van gisteren, mensen, ook jongeren, hebben er allang weer genoeg van om alles op de wereld tot lifestyle gereduceerd te zien; de jeugd van tegenwoordig beseft wel degelijk dat er naast je eigen belevingswereld ook nog een grote, echte wereld bestaat en dat het misschien wel goed is om je daar met enige regelmaat in te verdiepen.
    Daarom is de mislukking van Talpa veelzeggend. Het laat je zien wat je brutaal wordt voorgeschoteld als nieuw en onontkoombaar, dat meestal helemaal niet is. De tijdgeest blijkt keer op keer onvoorspelbaar en ongrijpbaar. Pas op voor de valse profeten van het volk.


Naar Alfa-denken, orde , Alfa wereld , Politiek lijst , Politiek & Media overzicht  , of site home .