Uit: De Volkskrant, 01-11-2008, door Maarten Evenblij

Geen zin om op te staan

Stress is vaak een vergaarbak voor vage klachten. Van buikpijn tot hoge bloeddruk en angst. Met de Hartstichting en de Universiteit Leiden ontwikkelde Hart en Ziel een nieuwe online-cursus: Gelukkig gezond.

Tussentitel: Bijna alle plekjes in de luwte zijn weg; je bent al snel een loser

...    Is stress wel zo ongezond? Lange tijd is gedacht dat stress eenvoudig een systeem rond de hormonen cortisol en adrenaline in het lichaam geactiveerd houdt, met alle negatieve gevolgen van dien. ...
    ... Bijna alle plekjes in de luwte zijn weggesneden. Ook is opleiding steeds belangrijker geworden. Wie naar het mbo gaat of een ambacht vervult, is al snel een loser. Minstens vwo, liefst universiteit, moet het zijn. Een bankier die er een zooitje van maakt, verdient aanzienlijk meer dan vakbekwame stukadoors. Begrijpelijk dat die laatsten zich vaak minder senang voelen. Hun zelfbeeld krijgt een gevoelige dreun.   ...

Red.:   Het kapitalisme is slecht voor de psyche voor hen die niet goed mee kunnen, en degenen die vakwerk doen - zie ook deze:
 

Uit: De Volkskrant, 08-04-2000, door Carien Overdijk

Babbel en blijf vriendelijk

'Het spel van macht zonder gezag doet een nieuw karaktertype ontstaan. De gedrevene wordt vervangen door de ironische mens.'

Op een moment dat Nederlandse werkgevers zich suf piekeren hoe ze hun mensen binnenboord kunnen houden, verschijnt de vertaling van een Amerikaans doemboek over wegwerppersoneel. De oorspronkelijke titel The corrosion of character/The personal consequences of work in the new capitalism is in de vertaling geneutraliseerd tot De flexibele mens/psychogram van de moderne samenleving. Maar die vlag doet niets af aan de pessimistische lading.
    Socioloog en universitair docent Richard Sennett schudde Amerika twee jaar geleden wakker met dit boek. De nieuwe economie met zijn flexibele dienstverbanden, zijn aanhoudende veranderwoede en zijn snelle krimp-groeibewegingen is funest voor het overgrote deel van de werknemers, stelt hij. Niet alleen gaan deze mensen er in inkomen op achteruit, ook mentaal raken zij op drift. De constante dreiging van ontslag of overplaatsing holt hun zelfrespect en hun arbeidsethos uit. Hard werken is geen investering meer voor de oude dag, hooguit een overlevingsstrategie.
    Voor productiemedewerkers komt daar nog bij dat de computer hun beroepstrots heeft verwoest. Hun met noeste vlijt verworven ambacht is gereduceerd tot het knoppenpaneel van een machinepark, waarmee iedere laaggeschoolde na een korte training overweg kan. Als een machine vastloopt, moeten de knoppendrukkers hulpeloos afwachten of een externe deskundige hem weer aan de praat krijgt.   ...

Red.:   De kredietcrisis van 2008 heeft een en ander in een helder daglicht gesteld -met name wat egreftr ankiers:

Uit: De Volkskrant, 31-10-2008, door Frank van Alphen

Onbevredigend gespeur naar bankiersgeweten

De timing van Gepast en ongepast geld - een zoektocht naar het geweten van banken van Hans Ludo van Mierlo is perfect. Bankiers hebben er een zooitje van gemaakt en iedereen vraagt zich af hoe het zo ver heeft kunnen komen. Van Mierlo (1946), oud-NMB en Rabobank-voorlichter, wandelt langs alle heikele onderwerpen waar bankiers tegenaan lopen. Dat gaat van te royale hypotheekverstrekking tot de financiering van bordelen en beleggings- en belastingfraude. Hij laat zien dat bankiers en ook verzekeraars en pensioenfondsen steeds vaker verantwoordelijk worden gesteld voor de zaken die ze indirect mogelijk maken met hun leningen en beleggingen.
    Dat banken in deze benarde positie zijn gekomen, hebben ze grotendeels aan zichzelf te danken, legt Van Mierlo uit. Vrijwel alle banken begonnen ooit als ondernemingen met een maatschappelijke doelstelling. Die maatschappelijke functie hebben de meeste banken in de jaren tachtig uit het oog verloren. Banken, met ABN Amro als bekendste voorbeeld, werden winstmachines in dienst van de aandeelhouders.   ...

Red.:   Samnegvat: de vankiers zijn geperverteerd door het kapitalisme.
    Het kapitalisme is eigenlijk slecht voor iedereen, behalve degenen die er veel geld mee vergaren. Dat zie je ook duidelijk in landen waar waar het kapitalisme nieuw is:
 

Uit: De Volkskrant, 08-08-2006, van verslaggever Jan Hunin

Reportage | 'Onder het communisme leefde we in een gevangenis, maar het was een gevangenis waar iedereen gelijk was'
 
Hongaarse man is de sombermans van Europa

Kankeren is in Hongarije de nationale sport. Het land is Europees koploper als het gaat om depressiviteit. Na de val van het communisme steeg de welvaart, maar niet het welzijn en dat maakt somber. ‘In plaats van op te bouwen breken we af.’

...  ‘Aan het eind van de jaren tachtig hadden amper een paar procent van de Hongaren last van chronische depressie’, zegt Maria Kopp, de directeur van het Instituut waaraan Stauder als docent verbonden is. ‘In het midden van de jaren negentig zaten we al aan 7 procent. Sindsdien is dat cijfer bijna verdubbeld. Minstens evenveel Hongaren kampen met symptomen van depressie.’
    Kopp ziet een rechtstreeks verband met de maatschappelijke veranderingen van de laatste twintig jaar. ‘Onder het communisme leefden we in een gevangenis, maar het was een gevangenis waarin iedereen gelijk was. Met de komst van de vrije markt heeft de rivaliteit zijn intrede gedaan. Die heeft welvaart gebracht, maar niet altijd welzijn.’
    Vooral werkende mannen die de vijftig gepasseerd zijn blijken aan die rivaliteit ten onder te gaan, niet toevallig de kwetsbaarste groep op de Hongaarse arbeidsmarkt. Kopp: ‘Bij de val van het communisme waren zij te oud om te profiteren van de maatschappelijke veranderingen. Maar hun verwachtingen zijn er daarom niet minder om.’
    Om dezelfde reden worden volgens Kopp de arbeiderswijken van Pest en het armere oosten van Hongarije zwaarder door depressie getroffen dan de villaparken van Boeda of het rijkere westen. ‘Op die plaatsen wonen de Hongaren die het willen, maar niet kunnen maken.’
   Dat uit de studie blijkt dat vrouwen minder last van depressie hebben, heeft te maken met de speelse manier waarop ze met de toenemende concurrentie op de arbeidsmarkt omgaan. Maar de druk op de schouders van hun partners wordt er daarom niet minder om. Vooral ongeëmancipeerde vrouwen zouden door hun hoog gespannen verwachtingen de prestatiedrang doen toenemen.
    Hoe zwaar de tol is die hun partners daarvoor betalen, blijkt uit de Hongaarse sterftecijfers. Bij mannen tussen 45 en 64 ligt de mortaliteit vandaag hoger dan in het Hongarije van de jaren dertig. Ze blijken tweemaal meer kans op kanker te maken en drie maal meer op een hartaanval dan leeftijdgenoten elders in Europa.
    Die slechte cijfers kunnen deels op rekening geschreven worden van de Hongaarse manier van leven, bekent Kopp. ‘De Hongaren zijn behalve verstokte rokers ook stevige drinkers. Bovendien kampt bijna de helft van de bevolking met overgewicht. Maar de ongezonde levensstijl kan slechts 40 procent van de vroegtijdige sterftegevallen verklaren.’
    Voor Kopp bestaat er geen twijfel dat stress voor de resterende 60 procent verantwoordelijk is. Testen op dieren hebben volgens haar aangetoond hoe dodelijk stress kan zijn.
    Ook het feit dat een gepensioneerde Hongaar van 65 minder kans maakt om te sterven dan een werkende van 55, bewijst dat er meer aan de hand is dan alleen maar overdadig roken, eten of drinken.
    Een uitzondering is Hongarije niet. Ook in de rest van de regio is de levensverwachting van werkende mannen sinds de val van het communisme sterk gedaald, om van Rusland of Oekraïne nog maar te zwijgen. ...

Red.:   Een bijkomend verschijnsel van het kapitalisme, met haar nadruk op de grote geldstromen, is een schaalvergroting van bijna alles. Ook die schaalvergroting heeft een zeer duidelijk effect op het welzijn van de maatschappij, en dat van de deelnemers aan die maatschappij, de gemiddelde burger - die gaat (sterk) achteruit, zoals blijkt uit een ander deel van dit artikel:
 

Red.:   Maar eigenlijk is zelfs de opmerking dat alleen degenen die met het kapitalisme veel geld verdienen er iets aan hebben onjuist - ook die mensen blijken er grote schade van te ondervinden - aan hun heilige ziel .


Naar Kapitalisme, ideologie  ,  Economie lijst , Economie overzicht , of site home .