Uit: De Volkskrant, 22-03-2008, van verslaggever Wouter Keuning

Ook een paar grote winnaars door crisis

Hedgefondsen halen rendementen tot 1.000 procent | 57 miljoen toeristen in VS

De kredietcrisis kent niet louter slachtoffers. Voor sommigen is de ‘crisis’ een verhulde zegen. De grootste winnaars tot nu toe zijn de hedgefondsen die speculeerden op een neergaande markt.
    Dat gaat zo: je koopt de optie op het verkopen van een aandeel voor bijvoorbeeld 50 euro op een bepaald moment in de toekomst . Dat doe je in de hoop dat dat aandeel veel minder waard wordt dan die 50 euro.
    Op het moment dat dat gebeurt (stel het aandeel is op een gegeven moment nog maar 10 euro waard), koop je het aandeel van 10 euro en verkoop je het, door je optie te verzilveren voor 50 euro. De hedgefondsen Lahde en Paulson behaalden op die manier jaarrendementen tot 1.000 procent. Lahde maakte in een jaar 13 miljard euro winst, Paulson 5 miljard euro.  ...

Red.:   En degenen die profiteren van de kredietcrisis zijn dus ook de rijken, ter waarde van tientallen miljarden. Dus alles tezamen: lasten van het geldtekort komen terecht bij de rijken en armen, en die worden gebruikt om de financiële wereld, de rijken, te helpen, en de rijken die van de crisis profiteren, mogen hun profijt houden. Netto stroomt er dus geld, tientallen en mogelijk honderden miljarden, van de armen naar de rijken.
    Een tweede variant

Uit: De Volkskrant, 04-01-2011, van een verslaggever

Slowaken hebben nu al buik vol van de euro

Veel Slowaken hadden met het nieuwe jaar maar een grote wens: zo snel mogelijk weer een eigen munt.

Twee jaar geleden werd het nieuwe jaar in Bratislava feestelijker begonnen. Slowakije - het zwarte gat van Midden-Europa - werd op 1 januari 2009 het eerste land van het voormalige Oostblok dat de euro invoerde. Twee decennia nadat de communistische heersers waren verdreven, zou Slowakije deel gaan uitmaken van het welvarende kapitalistische westerse blok.
    De euro zou het land financiële stabiliteit schenken en de handel met het Westen bevorderen. Twee jaar later voelen veel Slowaken zich bedonderd. 'Het lijkt erop dat ze ons alleen maar nodig hadden om hun schulden te betalen', aldus de 22-jarige studente economie Petra Hargasova in een krant. ...
    De enorme schuldproblemen van Griekenland en Ierland zijn de Slowaken rauw op het dak gevallen. De euro wordt door een meerderheid van de bevolking nu als een last ervaren. ...
    De regering van Slowakije is voorlopig nog niet van plan de herinvoering van de kroon te overwegen. Maar Slowakije liet wel doorschemeren dat het niet alle reddingsplannen van Brussel steunt. Zo weigerde Slowakije als enige eurozoneland zijn bijdrage van 800 miljoen euro aan het noodfonds voor Griekenland te betalen. De Slowaakse minister van Financiën Ivan Miklos vindt dat het onacceptabel is dat beleggers de winsten op obligatieportefeuilles opstrijken, terwijl de gemeenschap voor de kosten moet opdraaien. 'De winst is geprivatiseerd, het verlies is gesocialiseerd. Als de beleggers te grote risico's blijken te hebben genomen, moeten zij dat zelf betalen', zei hij tegen het persbureau AP. ...
 

Red.:   Hoe vrijer de markt, hoe harder de ladder draait. Het hardst natuurlijk in Amerika:
 

Uit: De Volkskrant, 08-01-2011, door Rob Vreeken

De Amerikaanse droom wordt werkelijkheid
...
Is het echt zo erg gesteld met de armoede in de VS?
Ja. Volgens de laatste cijfers van het Amerikaanse CBS is de kloof tussen arm en rijk nooit zo groot geweest als nu. 'De armoede is in de meeste staten toegenomen, en vooral kinderen worden hard getroffen', zei vicepresident Mark Mather. De afgelopen dertig jaar is de kloof voortdurend gegroeid, onder Democratische presidenten iets minder snel dan onder Republikeinse.

Maar er was ook economische groei. Was er geen trickling down van welvaart?
Nee. De welvaart in de Verenigde Staten trickelt alleen maar up. Meer dan 80 procent van de groei van het totale inkomen tussen 1980 en 2005 ging naar de rijkste 1 procent. De rijkste 1 procent die zijn inkomen 30 keer zo hard zag stijgen als de onderste 20 procent.   ...

Red.:   Het resultaat van de lasten-batenladder is natuurlijk een groeiende tweedeling. Die is dus natuurlijk ook het groter naarmate de markt vrijer is, zie hier .
     Nog een verhaal uit Amerika:


Uit: De Volkskrant, 08-01-2011, door Arie Elshout

Het stille leed van Amerika

Twee jaar na het begin van de bankencrisis in Amerika, betaalt de middenklasse de hoogste prijs. Het aantal huisuitzettingen neemt toe. 'Armoede past niet in hun manier van leven.'

...   Ook Cliff Dike weet inmiddels hoe het vredige leven van een gewone, nietsvermoedende en oppassende Amerikaan ontwricht kan raken door duistere, anonieme en ongrijpbare krachten. Eind 2009 pleegde hij een telefoontje en sindsdien is niets meer zoals het was.
    Het telefoontje was gericht aan de Wells Fargo-bank die over de hypotheek voor zijn huis gaat. Dike, 35 jaar en baas van het IT-bedrijfje Blue Frog, had zijn inkomsten zien teruglopen door de crisis. Hij wilde weten wat de mogelijkheden waren voor nieuwe afspraken over de maandelijkse hypotheeklasten.
    Wat volgde was een gevecht met een tegenstander die zich, zo vertelt hij eerder verbijsterd dan verbitterd, verschool achter voicemail-muren, valse informatie gaf en hem onafwendbaar in de richting duwde van een situatie waarin hij zijn huis dreigt te verliezen en voor zijn leven wordt gebrandmerkt.   ...
    Schuldeiser Wells Fargo, dat gered is met 25 miljard dollar aan overheidsgeld, heeft zich in ruil daarvoor verplicht mee te werken aan Obama's HAMP-plan. Dit probeert foreclosures voor zeven tot acht miljoen in problemen geraakte Amerikaanse huizenbezitters te voorkomen door hypotheekverstrekkers te dwingen met deze huiseigenaren te onderhandelen over een aanpassing van de maandlasten. Volgens Davis passen hypotheekverstrekkers in de praktijk allerlei vertragings- en obstructietactieken toe, omdat ze liever het huis hebben dan een herfinanciering.   ...
    Hypotheken werden handel. Ooit werd de lening die vader Dziak met de plaatselijke bank sloot voor zijn bedrijfje bekrachtigd met slechts een handdruk, waarna diezelfde bank erop toezag dat hij op tijd betaalde. Dat persoonlijke element verdween. Hypotheken werden gebundeld, versneden en doorverkocht aan investeerders en beleggers. Hoe meer hypotheken, hoe meer handel op de beurs, hoe meer winst.
    De huizenleningen raakten verbonden met Wall Streets casinocultuur. Omdat de hypotheken steeds van eigenaar verwisselden, was er niemand meer die zich zorgen maakte of de huizenbezitters het nog wel konden betalen. Functionarissen kregen stijve vingers van het ondertekenen van de benodigde hypotheekakten - grofweg één akte per 13 seconden, rekende een van hen uit in The New York Times. Niks werd meer gecontroleerd. Het beruchte 'robo-signing'. Er werd gegokt met wat voor een mens zijn belangrijkste materiële bezit is: een huis. Waarschuwingssignalen werden genegeerd.   ...
    In 2008 zeeg het luchtkasteel ineen.
    De eerste vraag na de schok en de ontnuchtering: wie gaat dit betalen? De banken, de beleggers, de belastingbetaler of de burger met baan en huis?
    Twee jaar later is duidelijk: niet de banken, de investeerders en de beleggers. Wall Street beleefde in 2010 een van zijn beste jaren. Het eerste verhaal over een exces is er al weer: een handelaar van Morgan Stanley wilde een lilliputter huren voor een vrijgezellenfeestje in Miami om hem met handboeien te ketenen aan de aanstaande bruidegom.
    Voor de belastingbetaler is er respijt. De belastingverlaging is met twee jaar verlengd.
    Dus stroomt het water naar het laagste punt: het modale crisisslachtoffer met een huis.
    Hij krijgt de rekening doorgeschoven van krachten die vele malen groter zijn dan hijzelf. Eind vorig jaar werd er vrijwel dagelijks melding van gemaakt in de media. De pechvogels krijgen zonder duidelijke reden te horen geen recht te hebben op herfinanciering, ze worden geconfronteerd met onverklaarbare geldeisen, hun sloten worden in hun afwezigheid vervangen, zodat ze niet meer hun huis in kunnen, ze worden bestookt met intimiderende brieven en telefoontjes.   ...

Red.:    Voorgaande verhalen betroffen de financiële wereld. Maar het geldt ook elders:

Uit: De Volkskrant, 22-01-2011, column door Frank Kalshoven

Kan ASML de WW-kosten even terugbetalen?

Tussentitel: Het bedrijf houdt de opbrengsten zelf, en socialiseert de kosten

De ... technologiesector ... is van oudsher snel met kwartaal- en jaarcijfers, en dus kan al half januari een feestje worden gebouwd: recordomzetten, uitstekende marges, prima vooruitzichten. Ook het Nederlandse ASML, maker van machines om computerchips te fabriceren, deed luid van zich horen. Niemand bladerde even terug in oude kranten: ASML was toch dat zielige bedrijf dat eerder in dit recordjaar gebruik maakte van de (deeltijd-)WW? ...
    ... Dat ASML een cyclisch bedrijf is - waarvan de omzet wild op en neer zwiept met de conjunctuur - is een feit. In het laatste kwartaal van 2009 boekte het bedrijf 580 miljoen euro omzet; in het laatste kwartaal van 2010 werden voor ruim 1,5 miljard euro aan chipmachines geleverd.
    ASML kan prima omgaan met deze volatiliteit. Het heeft naast de vaste medewerkers ook een ruime schil van flexibel personeel. De flexwerkers krijgen hun ontslag in slechte tijden en worden in goede tijden weer massaal ingehuurd. ... Ondanks het cyclische karakter houdt ASML consequent vast aan investeringen in onderzoek en ontwikkeling. Elk kwartaal zo'n 120 miljoen euro - crisis of geen crisis.    ...
    Deze (bijna) monopoliepositie maakt geld verdienen makkelijk. Op de omzet in het laatste kwartaal van 2010 boekte ASML 45 procent brutomarge en 32,4 procent nettomarge. Dus na aftrek van alle kosten, alle afschrijvingen en financieringslasten, en nadat bovendien alle (winst)belasting was betaald, verdiende het bedrijf in dat laatste kwartaal een kleine 500 miljoen euro. Over heel 2010 werd netto een klein miljard verdiend.
    Dus verdubbelt ASML de dividenduitkering aan aandeelhouders en verstrekt het een recordbonus aan het (vaste) personeel van 16 procent van het jaarsalaris. Kortom: het is feest, en velen profiteren mee.
    En de collectieve kas? Die niet zo, eerlijk gezegd.
    Op de bruto recordwinst van 2010 (1,15 miljard) betaalt ASML 168 miljoen euro winstbelasting, een effectieve belastingdruk van minder dan 15 procent. Dat mag laag worden genoemd.
    Maar belangrijker vind ik de kosten van werkloosheidsuitkeringen. Ik citeer uit NRC Handelsblad van een jaar geleden (20 januari 2010) als ik opschrijf dat ASML in crisisjaar 2009 duizend flexibele werkkrachten ontsloeg en deeltijd-WW aanvroeg voor 1.100 vaste medewerkers. 'Inmiddels (in januari 2010 dus, FK) is de helft van de medewerkers weer aangenomen, aldus Meurice.' Eric Meurice is de topman van ASML. Een deel van de werknemers zat in recordjaar 2010 dus nog thuis op kosten van werknemers en werkgevers, die samen het Werkloosheidsfonds voeden met premies.
    ASML, kortom, houdt de winsten privaat (voor aandeelhouders en vaste medewerkers) maar socialiseert de verliezen die samenhangen met de grillige conjunctuur. Dit is geen toeval - een uitzonderingkwestie in verband met de diepe crisis - maar dit is beleid in de structureel cyclische markt waarop de onderneming actief is.    ...

Red.:    De lasten-batenladder in volle werking.
 Mar nu toch het bedrijfsleven langs is gekomen: daarvoor geldt als geheel hetzelfde: De grote kosten als infrastructuur, onderwijs voor het personeel en zorg als die uitvallen worden afgeschoven op de gemeenschap (in in dit geval deze speciale regeling), en de baten komen (voor het overgrote deel) terecht bij de top en de financiële wereld.
    Het bedrijfsleven is dus eigenlijk één hele grote lasten-batenladder.
    Een ander voorbeeld daarvan:

Uit: De Volkskrant, 18-02-2011, door Peter de Waard

Concurreren met lage belastingen

Terwijl de btw in veel landen wordt verhoogd, daalt de belasting voor bedrijven.

... tussen de EU-landen is nog nooit zo fel geconcurreerd met belastingen. Verhoging van de btw en verlaging van de vennootschapsbelasting is het parool om uit het diepe dal van de crisis te komen en tegelijkertijd staatsschulden te verminderen.
    Met de verhoging van de btw proberen overheden meer belastinginkomsten te genereren. Met de verlaging van de vennootschapsbelasting (corporate tax) wordt geprobeerd niet alleen eigen bedrijven concurrerender te maken op de wereldmarkt, maar ook buitenlandse bedrijven aan te trekken.   ...

Red.:    De clou zit in de allereerste regel van het artikel, nog in de kop: mondialisering. Het gaat namelijk om vrijheden: bedrijven hebben min of meer de vrijheid van land naar land te gaan - en wel meer naarmate die bedrijven groter zijn. De betaler van de btw, de gewone burger heeft die vrijheid veel minder. Dus daarom gaan de belastingen op bedrijven voortdurend omlaag, en die op personen voortdurend omhoog. Zodat de opbrengst van belasting op bedrijven nu al verwaarloosbaar is:

Uit: De Volkskrant, 20-09-2011, column door Pieter Hilhorst

Tussentitel: Je zou willen roepen: Mark, wakker worden! Heet is 2011, niet 1982

De wereld is veranderd, maar de hoofdrolspelers hebben het niet door. Het is een mooi gegeven voor een komedie. Neem de film Goodbye Lenin. Vlak voor de val van de muur raakt een fanatiek partijlid in coma door een hartaanval. Na acht maanden komt zij bij zinnen. Haar zoon vreest dat zij de Wende niet zal overleven en wringt zich in bochten om de nieuwe wereld voor haar verborgen te houden. Zijn leugens zijn hilarisch.
    Op dit moment beleven we een vergelijkbare film. Niet Goodbye Lenin, maar Goodbye Friedman. Toen viel de Berlijnse muur, nu zijn we van het geloof gevallen in de onzichtbare hand. Toen werd afscheid genomen van de revolutionair van het communisme, nu van de revolutionair van de ongebreidelde vrije markt, Milton Friedman. ...
    .... We leven in een zwartrijderseconomie, een wereld waarin mensen en bedrijven proberen de winst voor zichzelf te houden en de kosten af te wentelen op het collectief. De financiële crisis was daarvan een schoolvoorbeeld. Toen de banken de prijs moesten betalen voor hun roekeloze gedrag, werd de rekening doorgeschoven naar de samenleving. En ook in de Europese crisis proberen de banken hun verliesposten af te wentelen op het collectief. De omgang met het milieu laat hetzelfde patroon zien. Particuliere bedrijven strijken de winst op van de vervuiling en de samenleving draait op voor het verlies. De kernramp in Japan vormt het summum van deze logica. De winst was voor de aandeelhouders, maar de belastingbetaler moet nu tientallen miljarden ophoesten om de rommel op te ruimen. ...


Red.:   De kern van het systeem.
    Hier wat bijbehorende getallen:
 

Naar Vrije markt  , Economie lijst , Economie overzicht , of site home .