De Volkskrant, 25-09-2004, door
buitenlandredacteur Nanda Troost
Pas voor 'papieren' buitenlander
De Zwitsers spreken zich zondag uit of naturalisatie moet worden
vergemakkelijkt. We hebben import nodige, zegt de één. Pas op, islamisering
dreigt, roept de ander.
Tussentitel: `Immigratie is een levensader geworden'
Een affiche zet de toon: een kistje vol Zwitserse paspoorten en bruine en zwarte
Banden die naar har ielust graaien. Zondag mogen 1,7 miljoen Zwitsers naar de
stembus om zich uit te spreken in vier referenda. waarbij vooral die over het
vergemakkelijken van de naturalisatie voor tweede- en derde generatie
buitenlanders de aandacht trekt.
De regering wil dat terceros, derde-generatie immigranten die in
Zwitserland zijn geboren, automatisch de Zwitserse nationaliteit krijgen als ten
minste een van hun ouders in Zwitserland is opgegroeid. Secondos, tweede
generatie immigranten, zouden een Zwitsers paspoort moeten kunnen krijgen als ze
een van de vier nationale talen spreken en ten minste vijf jaar in Zwitserland
naar school zijn gegaan. Het voorstel heeft de steun van drie van de vier
regeringspartijen. De grootste partij, de Schweizerische Volkspartei (SVP) van
de rechtse populist Christoph Blocher is tegen. Hel omstreden affiche is van de
SVP. Het voorstel leidt in hun ogen niet alleen tot een verkwanseling van het
rode paspoort, ook de angst voor het islamiseren van Zwitserland zit er goed in.
De regering wil met het voorstel eigenlijk vooral een einde maken aan een
praktijk die op velen onrechtvaardig overkomt. In een land waar de kantons en
gemeenten grote macht hebben, lopen de rechten van immigranten sterk uiteen. In
14 van de 26 kantons is de naturalisatie al vereenvoudigd. En niet goede
ervaringen, zo kunnen de voorstanders dezer dagen niet nalaten te onderstrepen.
Maar de verschillen tussen de kantons onderling zijn groot: in het kanton
Nidwalden kan een secondo na twaalf jaar het staatsburgerschap krijgen, maar een
secondo in het kanton Bern moet twee jaar langer wachten.
Door de strenge naturalisatiewetgeving telt Zwitserland veel buitenlanders: 20
procent van de bevolking heeft geen Zwitsers paspoort. Rond de 35 duizend
buitenlanders slagen er in zich jaarlijks te laten naturaliseren. Wordt het
tweede- en derde-generatie migranten gemakkelijker gemaakt, dan komen er daar
jaarlijks hooguit tienduizend aanvragen bij, is de verwachting.
Het voorstel dat zondag voorligt, heeft betrekking op 300 duizend jongeren die
in Zwitserland geboren zijn en wier grootouders veelal afkomstig zijn uit
Italië, Spanje of Portugal. 'Het zijn papieren buitenlanders, die staatsburgers
zijn en zich ook zo voelen. Maar ze hebben geen politieke rechten. Dat is
onrechtvaardig', vindt de sociaal-democratische minister van Transport, Moritz
Leuenberger.
Anderen wijzen op het eigenbelang. De onafhankelijke denktank Avenir Suisse
stelt dat Zwitserland de immigranten nodig heeft om te kunnen overleven. 'Over
ongeveer twintig jaar zal Zwitserland zonder immigratie krimpen. Immigratie is
voor Zwitserland een levensader geworden.'
De SVP lijkt vooral te rekenen op de anti-moslimstemming onder de bevolking.
Volgens de SVP'er Ulrich Schlüer zijn
'moslims spoedig in de meerderheid'. Hun aantal is tussen 1990 en 2000
verdubbeld tot 4,5 procent. Schlüer heeft
voorgerekend dat op grond van die cijfers in 2040 76 procent van de Zwitserse
bevolking moslim zal zijn. 'Hoe absurd die theorie is', stelt een commissie van
buitenlanders, 'blijkt als men Schlüers
curve doortrekt: dan is in 2050 144 procent van de bevolking moslim.'
Optimisten hopen dat zondag de emotie het zal afleggen tegen de rede. Bij
eerdere referenda, in 1993 en 1994, luidde het antwoord 'Nee'.
Voor twijfelaars helpt wellicht de kleine tegencampagne die sommige media tegen
Blocher hebben ingezet. Blochers voorvader verruilde 140 jaar geleden als
economische vluchteling Duitsland voor Zwitserland. Volgens de huidige
regelgeving zou hij anno 2004 geen schijn van kans hebben gemaakt.
Terug naar Fout in de krant
, Media home
, of naar site home
.