Bronnen bij De hetze tegen Buikhuisen: de nasleep

De nasleep van de hetze tegen Buikhuisen is misschien nog wel interessanter dan de hetze zelf. Er is eerst enige en later steeds meer verschuiving in opvattingen opgetreden, aangaande zowel vorm als inhoud, en hoe daar dan weer op gereageerd wordt laat meer zien over het oorspronkelijke fenomeen.
    De eerste bron herhaalt eerst uitgebreid de geschieschrijving van de oorspronkelijke hetze, in de wetenschapelijke wereld gesteund door diverse prominenten, om dan te constateren dat ... (vanmaanen.org/hans/ , ook verschenen in Propria cures / Het Parool, 2002, door Hans van Maanen, uitleg of detail - het artikel is in 2005 aangepast verschenen in de Volkskrant uitleg of detail uitleg of detail , maar de 2002 versie is helderder):
  Buikhuisen mag nog steeds niet

... Het wordt de laatste tijd steeds voorgesteld alsof Buikhuisen eigenlijk altijd gelijk heeft gehad, zijn tijd ver vooruit was, en geheel onrechtmatig onder de zoden is geschoffeld.
    Het wordt zelfs politiek correct om je te generen voor de standpunten die men in de jaren zeventig huldigde. Ethica Heleen Dupuis, nooit te beroerd mee te huilen met de wolven in het bos, noemde de hele affaire-Buikhuizen (zo schrijft zij de naam) in haar boekje Over moraal 'werkelijk een schandvlek op het blazoen van de Nederlandse samenleving.'
    Bioloog Frans de Waal haalt helemaal alles door elkaar in een interview in 2001 in Vrij Nederland: 'Buikhuisen was zijn tijd tien jaar vooruit. Ik heb onlangs een criminologisch congres in Amerika bezocht, het ging alleen maar over genetische bepaaldheid. Ik vraag me af of Piet Grijs ooit zijn excuus heeft aangeboden.'
    Zo wordt het zogenaamde onrecht dat Buikhuisen is aangedaan, gebruikt om kritiek op nieuw onderzoek in sociobiologische richting, dubieus of niet dubieus, bij voorbaat onschadelijk te maken. Wie nu een vraagteken bij zulk onderzoek zet, krijgt te horen dat hij in de jaren zeventig is blijven steken en de vorderingen van de neurowetenschappen of zelfs de genetica niet volgt. Over de merites van het onderzoeksvoorstel hoeft men niet eens te praten, want kijk maar wat er met Buikhuisen is gebeurd.
    Dus doet niemand meer zijn mond open als de Amerikaanse onderzoeker Adrian Raine oppert dat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met het opsporen van risicofactoren van crimineel gedrag. 'Bij zesjarigen ben je eigenlijk al te laat. Bij tweejarigen ook trouwens.' Ook is het volgens hem 'inmiddels duidelijk dat er een erfelijke predispositie bestaat voor echtscheiding', maar niemand vraagt hoe hij dat heeft vastgesteld, en niemand vraagt waarom je echtscheiding als afwijking van de norm zou beschouwen: juist mensen die levenslang bij hun eerste liefde blijven zijn immers uiterst zeldzaam.
    Kinderpsychiater Theo Doreleijers mag zeggen dat we nu nog niet goed precies kunnen voorspellen welk kind later crimineel kan worden, 'maar dat we over tien jaar wel veel beter in staan zullen zijn risicokinderen eruit te halen, die dan in de gaten kunnen worden gehouden', zonder dat iemand een wenkbrauw optrekt.
    Omdat we Buikhuisen zo onheus behandeld zouden hebben, durft niemand zich nog af te vragen of dat wel is wat wij willen: kinderen op grond van hun bloedbeeld al tot misdadigertjes-in-de-dop bestempelen nog voordat ze iets hebben gedaan. Wie bepaalt wat crimineel is? En waarom zou Doreleijers zich beperken tot neurotransmitters, testosteron, stress-hormonen en elektrische geleiding van de huid? Waarom niet ook meteen het gen voor huidskleur meegenomen? Dat lijkt toch nog steeds de beste voorspeller, zeker in de Verenigde Staten.
    Niemand zegt meer wat, niemand vraagt meer wat, want iedereen denkt dat hij zich moet schamen over een affaire uit de jaren tachtig rond een gekke professor. En wie zich niet schaamt, heeft in ieder geval geen zin in een herhaling van zetten.    ...

Waarna Van Maanen in twee stappen met de clou van de affaire komt. Deel 1:

      Maar de vragen die aan Buikhuisen konden worden gesteld, horen nog steeds bij elk onderzoek te worden gesteld. Is er een deugdelijke wetenschappelijke hypothese of proefopzet? ...

Bewezen onzin, want er is geen, géén, GÉÉN, definitie van 'deugdelijk'.
    Maar deze "hulpstelling" is nodig voor deel 2:
   ... Kan het ethisch door de beugel? ...

De term 'ethisch' en zijn stam en andere afgeleiden hebben in de wetenschap geen rol en geen betekenis.
    De werkelijkheid "is".
    "Ethiek" is een reeks opvattingen van een zeer particuliere groep mensen.
    De Inquisitie was het toppunt van ethiek - in haar tijd.
   ... Wie is verantwoordelijk voor het misbruik dat van de toekomstige resultaten kan worden gemaakt? ...

Dat slaat, zoals overbekend, op alle wetenschappelijke onderzoek.
    En dat alles als onderbouwing van:
   ...    Buikhuisen vervuilt, zo veel jaren na dato, nog steeds de discussie over de wenselijkheid van biologisch onderzoek naar crimineel gedrag. Daarom moet die naam nooit meer vallen. ...

En je kan zo invullen wat achter al deze onzin steekt want dat was ook toen al bekend: de oververtegenwoordigng van allochtone immigranten in het criminele gedrag.

Een paar jaar later is te zien hoe sommige deelnemers van de hetze erover zijn gaan denken (de Volkskrant, 19-05-2005, door Jean-Pierre Geelen):
  VPRO wil beelden Buikhuisen niet afstaan

Opmerkelijke uitzending van de prille rubriek Profiel, volgende week woensdag op Nederland 1: aan het woord komt criminoloog prof. Wouter Buikhuisen. Voor het eerst sinds columnist Piet Grijs alias Hugo Brandt Corstius 25 jaar geleden in Vrij Nederland diens wetenschappelijke doodvonnis tekende vanwege zijn onderzoek naar uiterlijke kenmerken van criminelen, doet de prof, die door alle opschudding de wetenschap op doktersadvies moest verlaten, zijn verhaal op televisie.
    Opmerkelijk is ook dat de VPRO weigerde beelden af te staan aan samensteller Jeroen Berkvens, die de Profiel-uitzending maakte voor de Humanistische Omroep. Cherry Duyns, die Buikhuisen in 1978 samen met Roelof Kiers op tv 'nogal losjes van toon' interviewde, stak hoogstpersoonlijk een stokje voor het verzoek van Profiel om fragmenten te mogen herhalen. Hoe dat nu? Duyns zal toch niet bang zijn te worden ingedeeld bij de demoniseerders van Buikhuisen? Duyns: 'Over dat interview is destijds veel te doen geweest, er waren woedende reacties van kijkers. Men dacht dat wij Buikhuisen voor de gek hielden, maar dat was niet zo. Onze toon was hooguit wat relativerend, en de werking daarvan hebben Roelof en ik destijds kennelijk onderschat. In de journalistiek kun je met zulke fragmenten doen wat je wilt. Ik heb geen zin om mee te werken aan een profiel waarvan ik de inhoud niet ken. De maker heeft ook niet aangeboden vooraf inzage te geven.'    ...

Grappig, dat 'Onze toon was hooguit wat relativerend', in combinatie met 'In de journalistiek kun je met zulke fragmenten doen wat je wilt', wat met het grootste gemak vertaald kan worden in "In de journalistiek kun je met zulke interviews doen wat je wilt".
    Maar het niet willen afstaan van de beelden laat zien dat ze dus niet meer onverkort achter de eigen inbreng staan, en tne tweede toont het hun mate van oprechtheid en intellectuele integriteit.
    Nul, dus.

Met de affaire van het niet-willen afstaan van die beelden kwam er meer reactie (VARA TV Magazine, 25-05-2005, aankondiging van programma Profiel, Nederland 1, 22:35-23:20 uur, door Chris Buur):
  De professor & de affaire

Wouter Buikhuisen, in 1978 aangesteld als hoogleraar criminologie in Leiden (na een aantaljaar het Ministerie van Justitie te hebben geadviseerd) was de man die door pers & collega's werd gekielhaald omdat hij het waagde het verband te willen onderzoeken tussen genetische aanleg en crimineel gedrag. Dat kón in die tijd niet zonder dat je direct voor fascist werd uitgemaakt. Het was de opmaat voor de grootste rel over erfelijkheidsonderzoek uit de Nederlandse geschiedenis. Twintig jaar daarna was de tijdgeest radicaal omgedraaid - tegenwoordig kun je zelfs bijna zeggen dat het modieus is om dit soort verbanden te leggen. Eind jaren 90 was Buikhuisen, inmiddels antiquair, dan ook uitgebreid gerehabiliteerd. Des te interessanter dat de waarheid ergens in het midden ligt. ...

Volgens wie?
    In dit soort zaken ligt de waarheid niet in het midden, maar bij de waarheid.
    De werkelijkheid.

  ... De kritiek destijds was deels wel degelijk inhoudelijk. ...

Zo weinig deels, dat je gerust van "geheel niet" kan spreken.
  ... Je kunt een verband aanwijzen tussen kinderen die moeilijk te prikkelen zijn en potentieel crimineel gedrag, zoals Buikhuisen opperde. Maar zo'n verband bestaat er ook tussen de hoeveelheid ooievaars en de hoeveelheid geboorten in een bepaald gebied. ...

Daar heb je het al: het zijn beide correlaties, en het eerste heeft een oorzakelijk verband: "moeilijk te prikkelen" = "moeilijk te prikkelen door negatieve emoties" = "moeilijk zelfcorrigerend voor negatieve gevolgen van acties" = "doet meer negatieve acties'' = "potentieel crimineler". Lees voor "=" "is ongeveer" of "maakt deel uit van".
    Ook deze auteur geproduceerd de hetze, door de wetenschappelijke onderbouw van het gesignaleerde verband te ridiculiseren.
    Mogelijk dit geheel niet beseffend, vanwege het normaal-zijn van dit gedrag bij "links".

  ... Als je daarbij geen achterliggende theorie hebt ...

Dat is er dus wel.

  ... moet je oppassen met conclusies. ...

Als je geen verstand hebt van wetenschap, moet je er niets over zeggen.
    Dit artikel stelt dat de kritiek van destijds deels inhoudelijk was. Het draait hier echter natuurlijk niet om de inhoudelijke kritiek - inhoudelijke kritiek kan weerlegd worden, zoals die nu ook is weerlegd in de loop van de tijd. Maar het draait hier om de niet-inhoudelijke kritiek, ten opzichte waarvan de hoeveelheid deugdelijke inhoudelijke kritiek miniem is geweest, wat ook door alle objectievere mensen, zelfs onder journalisten , tegenwoordig wordt ingezien.

Na een opleving waarover in het volgende artikel kort bericht wordt, lijkt er een paar jaar later aan één aspect van de zaak een einde te komen (Leids universiteitsblad Mare, 19-11-2009, door Vincent Bongers):
  Decaan legt geschil met Buikhuisen bij, bedreigde criminoloog heeft nu ‘peace of mind’

Beste Wouter, sorry

De faculteit Rechten heeft toenadering gezocht tot de criminoloog Wouter Buikhuisen. In april wordt er door studenten van de opleidingen criminologie en strafrecht een congres georganiseerd waar Buikhuisen een van de sprekers zal zijn.

De ontwikkelingen zijn het gevolg van een bezoek in juni dit jaar van rechtendecaan Carel Stolker aan Buikhuisen. Stolker zocht de criminoloog in Spanje op om hem te spreken over de ‘affaire Buikhuisen’ die eind jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw ontstond.
     Buikhuisen werd in 1978 hoogleraar criminologie in Leiden en wilde onder meer onderzoek doen naar de socio-biologische aspecten van crimineel gedrag. Zijn onderzoeksvoorstellen werden kritisch benaderd door collega-wetenschappers en leidden hevige beroering in de media.
     De hoogleraar kreeg daarop bommeldingen en doodsbedreigingen te verduren. Zijn oratie werd verstoord door betogers die een rookbom gooiden. Uiteindelijk verloor hij de steun van de universiteit en andere academische instellingen. Meer dan 25 jaar was er geen contact tussen de universiteit en criminoloog. Buikhuisen vertrok naar Spanje om zich toe te leggen op de handel in antiek.
    Begin dit jaar pleitten enkele wetenschappers en politici om rehabilitatie van Buikhuisen. De PVV stelde Kamervragen aan minister Plasterk (Onderwijs) en vroeg de minister om met de universiteit Leiden te gaan praten over eerherstel, mogelijk in de vorm van een eredoctoraat. Dat verzoek werd door de minister werd afgewezen.
    In februari gaf de 76-jarige Buikhuisen een interview aan Mare waarin hij vertelde over de moeilijke periode. ‘Op mijn leeftijd telt eigenlijk nog maar één ding: peace of mind’, zei hij toen. ‘Ik krijg nog steeds post van de universiteit. Iedere keer als ik zo’n brief open, hoop ik: zou er iets van een verontschuldiging in staan over die zwarte periode van deze universiteit? Dat ze gewoon een beetje erkennen: we zijn toch wel tekort geschoten. Ik zou daar heel blij mee zijn.’
    ‘Die opmerking van Buikhuisen in het interview trof en ontroerde mij’, zegt Stolker nu. ‘Het zou je maar gebeuren dat je naam altijd wordt voorafgegaan door het woord “affaire”. Dat is toch te bizar voor woorden. Ik wilde juist op zoek naar de man achter de affaire. Ik ben decaan voor mijn personeel, en ook nog een beetje decaan voor hem. Ik wilde van de affaire af. Het ging mij om het menselijke aspect.’
    Volgens de decaan is de vlek die rustte op de verhouding tussen de faculteit en Buikhuisen nu weg. ‘Ook is het onderzoek dat hij toen voorstelde nu volstrekt geaccepteerd.’ Volgens hem zijn er in het verleden ‘beslist kansen gemist’. Stolker: ‘Je hoopt in ieder geval dat de universiteit en de faculteit in de toekomst bij controversieel onderzoek de rug recht houden.’ ...

Dus wat Buikhuisen wilde was juist en correct en goed. Dat is de ene afgehandelde zaak. Wat dan nog overblijft is de verantwoordelijkheid van de personen die ervoor gezorgd heeft dat deze kans op goed onderzoek waarvan de slachtoffers, de criminelen, hadden profiteren, niet gebeurd is. Dat wil zeggen: de retributie jegens Hugo Brandt Corstius (Leids universiteitsblad Mare, 26-11-2009, column door Willem van der Does, klinisch psycholoog en hoogleraar experimentele psychopathologie):
  De dwaling van Damasio

Onlangs werd bekend dat een oude affaire alsnog tot een goed einde is gebracht. Dankzij een grootmoedige actie van de decaan van de juridische faculteit kan de universiteit Leiden binnenkort een punt zetten achter de zaak Buikhuisen. Buikhuisen’s plannen voor psychofysiologisch onderzoek bij criminelen werden eind jaren zeventig het mikpunt van een schaamteloze hetze van de journalist Brandt Corstius. ...

Hugo Brandt Corstius was niet alleen journalist maar heeft ook diverse universitaire posten bekleed. Deze man is dus overduidelijk een wetenschappelijk misdadiger.

En weer wat jaren later wordt het gelijk van Buikhuisen nog sterker (de Volkskrant, 05-09-2015, van verslaggeefster Ellen de Visser):
  Supplementen tegen agressie in gevangeniseten

Het ministerie van Justitie gaat vanaf volgend jaar gedetineerden in zeven instellingen voedingsupplementen verstrekken in een poging hun agressie te beteugelen. Justitie is na twee succesvolle experimenten in gevangenissen overtuigd van het nut van gezonde voeding in de strijd tegen gewelddadig gedrag. Nederland loopt daarmee wereldwijd voorop: nergens krijgen gevangenen van overheidswege voedingssupplementen met zo'n bijzonder doel.    ...
    Justitie borduurt voort op wetenschappelijke onderzoek in een Britse jeugdgevangenis en in Nederlandse inrichtingen. Daaruit bleek dat gedetineerden die supplementen slikken minder geweld plegen. 'Wij maken als eerste land de stap van laboratorium naar praktijk', zegt Ap Zaalberg, onderzoeker bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Zaalberg voerde het Nederlandse gevangenisonderzoek uit en promoveerde onlangs op zijn bevindingen aan de Radboud Universiteit.    ...

Men moet het zelfs expliciet toegeven - uit het bijbehorende achergrondartikel (de Volkskrant, 05-09-2015, door Ellen de Visser):
  Het gerecht tegen de misdaad

...    De belangstelling voor het onderwerp ontstond in de zomer van 2002 toen de Britse media berichtten over een voedingsonderzoek in de jeugdgevangenis van Aylesbury in Buckinghamshire. Voormalig reclasseringsambtenaar Bernard Gesch had ruim tweehonderd jonge gedetineerden verdeeld in twee groepen en ze drie maanden lang voedingssupplementen of een placebo gegeven. Het aantal gewelds incidenten was in de supplementengroep met 26 procent gedaald ten opzichte van de placebogroep, concludeerde hij in een publicatie in het British Journal of Psychiatry. 'Gezonde voeding zou wel eens het geheime wapen van de overheid kunnen zijn tegen de misdaad', schreef de BBC.
    Het CDA stelde Kamervragen: was dat ook geen goed idee voor Nederland? Beleidsmedewerker Ap Zaalberg kreeg de vragen toevallig op zijn bureau. ...
    En zo kreeg Zaalberg plots de leiding over een intrigerend onderzoek: 221 gedetineerden in acht instellingen slikten een tot drie maanden lang tijdens de warme lunch acht pillen. ...
    Gezonde voeding leek inderdaad effectief: in de groep die de supplementen had geslikt, daalde het aantal incidenten met 34 procent terwijl in de placebogroep dat aantal juist steeg, met 14 procent. ...
    Zo bood, tien jaar na het Britse gevangenisonderzoek, een vergelijkbare Nederlandse studie dezelfde resultaten en daarmee, zegt Zaalberg, kon de stap naar de praktijk worden gezet. 'Heeft Buikhuisen toch nog gelijk gekregen', schreef de secretaris-generaal van het ministerie in de kantlijn van de studie toen hij de resultaten onder ogen kreeg. Criminoloog Wouter Buikhuisen wilde ruim dertig jaar geleden onderzoek doen naar de biologische factoren van crimineel gedrag en stelde onder meer voedingsexperimenten voor bij delinquenten. Maar zijn voorstellen botsten met de tijdsgeest en hij oogstte zoveel hoon en haat dat hij de wetenschap verliet.

Maar de invloed van die hetze is nog steeds niet verdwenen - uit het eerste artikel:
  Onder wetenschappers is de invloed van voeding op gedrag omstreden. Onderzoek is niet altijd goed van opzet en levert geen eenduidig bewijs op. Voedingswetenschappers van Wageningen Universiteit hebben twijfels over het gevangenisonderzoek. Onduidelijk is of bij de gevangenen sprake was van een gebrek aan voedingsstoffen en of de supplementen dat hebben aangevuld.

Onzinopmerkingen, natuurlijk.

De volgende stap in de ontmaskering van het linksfascisme van de hetze (de Volkskrant, 02-02-2017, door Ellen de Visser):
  'Bij jonge crimineel ook kijken naar biologische factoren'

Bij de behandeling van jonge criminelen moet meer aandacht zijn voor biologische factoren, schrijven onderzoekers van Justitie. In de jaren zeventig werd criminoloog Buikhuisen daarvoor verketterd.

Tussentitel: De kennis die hersenonderzoek oplevert, kunnen we niet meer over het hoofd zien - Hjalmar van Marle, emeritus-hoogleraar forensische psychiatrie

Justitie moet zich bij de aanpak van jonge delinquenten meer gaan richten op biologische verklaringen voor crimineel gedrag. Jeugdinrichtingen zouden nader onderzoek moeten doen naar het effect van bijvoorbeeld voedingssupplementen, brain games en hartslagmetingen. Dat schrijft het WODC, het wetenschappelijk onderzoeksbureau van het ministerie van Veiligheid en Justitie, in een rapport dat vandaag naar de Tweede Kamer wordt gestuurd.
    De kennis over de invloed van biologische factoren bij agressie en criminaliteit is de laatste decennia fors toegenomen. Hersenonderzoek heeft duidelijk gemaakt dat er een verband bestaat tussen de structuur en de activiteit van bepaalde hersengebieden en jeugdig crimineel gedrag. Informatie uit de neurowetenschap kan worden gebruikt om bijvoorbeeld de ernst van een gedragsstoornis te duiden, een betere risicotaxatie te maken, of om het resultaat van een behandeling te beoordelen. Maar die kennis wordt bij justitie nog nauwelijks in praktijk gebracht, constateren WODC-onderzoekers Liza Cornet en Katy de Kogel.
    Tot nu toe wordt de verklaring voor crimineel gedrag vooral gezocht in sociale en psychologische factoren. Als justitie van delinquente jongeren bijvoorbeeld een risicoprofiel maakt, wordt gekeken of zij verkeerde vrienden hebben, of er problemen zijn op school en of ze drugs gebruiken. Terwijl er ook aanwijzingen zijn dat een lage rusthartslag een risicofactor is voor het ontwikkelen van probleemgedrag. En dat de concentratie van het stresshormoon cortisol een rol kan spelen: wie daarvan weinig aanmaakt is mogelijk minder gevoelig voor straf. Door dat soort informatie toe te voegen, schrijft het WODC, ontstaat een beter beeld. 'Het is een deel van de puzzelstukjes die nodig zijn om menselijke gedrag te verklaren.'    ...

Er is zelfs sprake van enige mate van waarheid:
  ... geeft aan hoezeer de tijdsgeest is veranderd: toen criminoloog Wouter Buikhuisen ruim dertig jaar geleden onderzoek wilde doen naar de biologische factoren van crimineel gedrag oogstte hij landelijk zoveel hoon en haat dat hij de wetenschap verliet.

Maar natuurlijk geen woord over het feit dat die Brandt Corstius, Vrij Nederland, en hun steuners zelf massa-criminelen zijn.
    Linksfascisten.


Naar De hetze tegen Buikhuisen , Media kongsi , Menswetenschappen , of site home .