Bronnen bij Informatievervorming: selectieve gasten

26 aug.2011

Er zijn meerdere manieren om door middel van selectie de boodschap in de media te beïnvloeden en te vervormen. Naast het gewone selectieve gebruik maken van bronnen, kan je ook selecteren in de personen die je uitnodigt om hun mening te geven, en in de manier waarop je de gasten met verschillende meningen benadert. Eerst een paar voorbeelden van het eerste:


Uit: VARAgids, nr.4-2011, door Johan Faber

Eurosceptisch

Zou er - met de kennis van nu - anders zijn geschreven bij de introductie van de euro? Waarschijnlijk wel, zo leert een rondgang langs betrokkenen.

Tussentitels: 'De euroscepsis is toegenomen. Toch vinden critici van het eerste uur nog altijd weerstand.'

Het was de grootste, duurste en langdurigste overheidscampagne ooit. ...
    En andere tijden waren het, toen in 1996 het Nationaal Forum voor de Introductie van de Euro werd opgericht. ...
    Dat het anders liep, lag zeker niet aan het enthousiasme van de beslissers.
    Het enige tegengeluid kwam van het toenmalige politieke buitenbeentje, de SP. De socialisten zagen in de komst van de euro de triomf van het 'neoliberale Europa'. Op een SP-poster uit die tijd stand het eurosymbool afgebeeld in de vorm van een guillotine.
    Maar behalve de SP was er geen politieke stroming in Nederland die anti-Europese gevoelens vertegenwoordigde.
    Maar bij eurocritici schoot de campagne in het verkeerde keelgat. 'Het was gewoon propaganda,' zegt Arjo Klamer, die zich destijds als een van de weinige prominente economen openlijk tegen de euro keerde.    ...
    De euroscepsis is sinds de Griekse tragedie sterk toegenomen, maar toch ondervinden critici van het eerste uur naar eigen zeggen nog altijd weerstand in de media. Klamer: 'Laatst was ik bijvoorbeeld gevraagd om in De Wereld Draait Door iets te zeggen over de eurocrisis. Maar de redactie koos uiteindelijk toch voor Rick van der Ploeg, die natuurlijk een positief verhaal hield.'    ...


Red.:   En zo heeft het altijd in hoge mate gewerkt. En zo werkt het nu nog. Zie hier de keren dat het onderwerp Europa ter sprake kwam in Buitenhof, het serieuze discussieprogramma van de publieke omroep, in seizoen 2010-2011:

  • 28-11-2010, Arnoud Boot.
  • 05-12-2010, Egbert Myjer, rechter in Straatsburg.
  • 19-12-2010, Herman van Rompuy, voorzitter Europese Raad.
  • 23-01-2001 Jean-Claude Trichet, president van de Europese Centrale bank.
  • 27-02-2011, Karel De Gucht, eurocommissaris voor handel, 20-03-2011.
  • Jan Kees de Jager, minister van Financiën, over de crisis in de Eurozone.
  • 27-03-2011, Coen Teulings, directeur Centraal Planbureau (CPB).

(Seizoen 2011-2012, tot aan 18-09-2011: 11-09-2011: Gerrit Zalm; 18-09-2011: Lex Hoogduin) Allemaal keiharde en rabiate Europeanen. Eurocritici: geen. En reken maar dat wat hier beschreven is voor "Europa", geldt voor alle onderwerpen waarin de mensen uit de mediaberoepen iedereen die daar maatschappelijk boven verkeert, de oligarchie, een belang hebben. Zoals de multiculturele samenleving, die nog eenzijdiger belicht wordt dan Europa. Want hoewel er net iets meer kritisch geluid is over de multiculturele samenleving ten opzichte van Europa, is Europa iets dat wel; degelijk ook aanwijsbare voordelen heeft. En de multiculturele samenleving absoluut niet - die heeft alleen maar aanwijsbare nadelen.
    Nog een vorm van hetzelfde, in een programma dat "de mening van Nederland" beweert weer te geven:


Uit: De Volkskrant, 25-08-2011, column door Ronald Giphart

Phone-in

Tussentitel: Soms gebeurde het dat een bepaald onderwerp te weinig inbellers uitlokte

Heerlijk, meningen van 'gewone mensen thuis'. In de middaguren hebben zowel Radio 1 als concurrent BNR programma's waar mensen kunnen inbellen om hun opvatting te geven over actuele stellingen.
    Ik kan me dit nog herinneren, omdat ik wel eens in dit onderdeel van het programma voorkwam. Mijn stem was soms te horen in het blokje Gesundenes Volksempfinden. Sterker nog: regelmatig heb ik mijn mening gegeven over verscheidene vraagstukken. Dat was niet omdat ik daadwerkelijk een mening had over een bepaald onderwerp, maar omdat ik studiegenoot was van Maarten van Dijk, inmiddels directeur televisieprogrammering bij BNN, die destijds stage liep bij Nieuwslijn.
    Soms gebeurde het dat een bepaald onderwerp te weinig inbellers uitlokte, of dat er alleen voor- of tegenstanders reageerden. In dat geval belde Maarten mijn studentenhuis en schakelde hij ons door met het antwoordapparaat, zodat wij een berichtje konden inspreken. Van te voren zei hij er dan bij hoe we geacht werden te reageren. Ik herinner me niet meer welke kwesties ik door het geven van mijn mening een bepalende duw heb gegeven, behalve één. De hilarisch onzinnige stelling die de Phone-In in die aflevering de luisteraars voorlegde, luidde zoiets als: 'Het is een goede zaak voor de eenheid in Europa dat het Eurovisie Songfestival wordt georganiseerd.'    ...
    Tijdens de uitzending belde Maarten, die The Phone-In moest monteren, in halve paniek op. Er waren bijna geen inbellers die iets over deze belangwekkende kwestie wilde zeggen en de luisteraars die belden vonden het prima als het feestje voor eeuwig zou verdwijnen. Of ik even een pro-Songfestival-boodschap kon inspreken, als tegenwicht voor alle negatieve reactie.   ...


Red.:    Ook hiervan is een multiculturele variant, zie de volgende uitzending van het NOS Journaal uitleg of detail (25-08-2011, na 12:07 min.) - onderwerp is belgedrag, en er zijn zes geïnterviewden: drie gekleurd (waaronder de eerste twee) en drie blank - de verhouding op de hele bevolking: één op tien. Dat wil zeggen: gekleurden, oftewel de multiculturele samenleving, is tien keer oververtegenwoordigd. En ook dat is volkomen representatief.
    Naast het maken van een selectieve keuze van gasten, is er nog een vorm van selectie in dit soort programma's: de selectieve benadering. In de media wordt überhaupt iedereen van rechts komt negatiever benadert dan de linkseren, ook als je in aanmerking neemt dat er objectief meer kritiek valt te leveren op rechts: dat zijn nu eenmaal vrijwel uitsluitend in het spectrum van egoïst tot graaier. Het zit er meer in dat kritiek op de linkseren, waarvan er objectief ook zeer veel kan gegeven worden, sterk achterwege wordt gelaten. Met uitzondering van de enige echte linkse partij: de SP. Die wordt juist weer extra kritisch benaderd uitleg of detail . Hetgeen laat zien waar naast links-rechts er nog een sterkere criterium is: voor of tegen de oligarchie.
    Ook dit geldt weer in sterk verhoogde mate voor alles aangaande de multiculturele samenleving en immigratie. Iemand die voor vrije immigratie pleit, krijgt geen weerwoord - die wordt van vraag naar vraag geleid onder uiting van ondersteunende opmerkingen. iemand die voor beperking van de immigratie is, wordt of geconfronteerd met een tegenstander, of met kritische vragen, of met beelden van vluchtelingen in bootjes. De voorstanders worden nooit geconfronteerd met mensen die geen huis kennen vinden omdat de huizenmarkt verpest wordt door asielzoekers en kettingimmigranten, noch met belden van ouderen die niet meer goed verzorgd worden wegens geldgebrek veroorzaakt door de kosten van opvang van asielzoekers en kettingimmigranten.
    Een bekende truc bij praatprogramma's als Pauw & Witteman is om als er een gast uitgenodigd wordt die kritisch is over de multiculturele samenleving, in het publiek dan iemand uit te nodigen uit een gemengd huwelijk, die zijn of haar (meestal haar) kindertjes keurig opvoedt, en zegt zo veel last te hebben van de kritiek op de multiculturele samenleving - liefst met traan of brok in de keel. De intellectuele variant van het schilderij van "het zigeuneurjongetje met de traan".
    Mensen die kritiek hebben op de multiculturele samenleving, zoals aanhangers van de PVV, komen om die reden niet meer bij dit soort programma's van de publieke omroep. Iets waar de presentatoren van die programma's zich uiterst negatief over uitlaten, maar uitsluitend het gevolg is van eigen, uiterst partijdig, gedrag.
    Als er door intellectuele variant van dit soort kringen, media-onderzoekers en andere specialistische vormen van sociologie, onderzoek naar eventuele partijdigheid wordt gedaan, is de uitkomst steevast dat "Er is geen partijdigheid waar te nemen, want de PVV is evenveel genoemd als de PvdA", of "Wilders' naam is vaker genoemd dan die van Cohen". Ongetwijfeld opzettelijk meestal weglatend dat daarbij niet is gekeken naar wat er gezegd werd. Waarvan iedereen weet dat over Geert Wilders bij de publieke omroepen uitsluitend negatieve dingen worden gezegd. Wie daar een onderzoek naar wil doen, kan bijvoorbeeld interviews met Femke Halsema of Alexander Pechtold aan de ene kant, en Emiel Roemer (Wilders wil verstandigerwijs dus niet komen) aan de andere kant, en dan het aantal onderbrekingen, de spreektijd tot aan de volgende onderbreking, en het aantal herhaalde vragen te meten. Dit dan nog zonder op de inhoud van de vragen in te gaan, die ook nog eens sterke verschilt op de lijn positief-negatief.


Naar Vrijheid van meningsuiting , Sociologie lijst  , Sociologie overzicht  , of  site home .