Uit: De Volkskrant, 29-03-2005.

Nederlander wil verzorgingsstaat, maar is ontevreden over overheid

De steun onder de Nederlandse bevolking voor de verzorgingsstaat en inkomensnivellering is sinds de jaren zeventig onverminderd hoog. Nederlanders willen sinds 1992 meer aandacht voor misdaadbestrijding en ordehandhaving en de tevredenheid over de overheid is sinds 2000 dramatisch afgenomen.

Dit zijn de belangrijkste conclusies van een analyse van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) die vandaag verschijnt.
    De studie is gebaseerd op gegevens die het SCP sinds 1970 elke twee jaar vergaart onder de titel Culturele veranderingen in Nederland. Uit de analyse leidt onderzoeker Jos Beckers van het SCP af dat de steun voor de verzorgingsstaat sinds 1970 constant is gebleven. Maatregelen om de verschillen in inkomens te verkleinen, zoals het progressieve belastingsysteem waarin meer belasting wordt betaald naarmate het inkomen hoger is, worden door een meerderheid van de bevolking gesteund.
    Ook hecht de Nederlander door de decennia heen grote waarde aan investeringen in openbare voorzieningen. In 1970 vond 77 procent van de bevolking dat de overheid meer geld moest uitgeven aan openbare voorzieningen. Na een daling in 1985 vindt een ruime meerderheid van de Nederlanders (62 procent) in 2002 dat dergelijke uitgaven noodzakelijk zijn. De fluctuatie hangt volgens het SCP samen met de staat van de economie. In goede tijden is de steun voor overheidsuitgaven in openbare voorziening hoger dan tijdens een economische neergang.  ...

Red.:   Ten tijde van uitkomen zeer opvallende resultaten voor intellectueel Nederland:
 

Uit: De Volkskrant, 26-04-2005, rubriek Haagse berichten door Hans Wansink

Nederland op de divan

... Ter gelegenheid van zijn veertigjarig bestaan heeft bureau McKinsey een unieke peiling onder de Nederlandse bevolking verricht. Niet minder dan 150 duizend mensen namen gemiddeld 21 minuten de tijd om antwoorden te geven op concrete beleidsdilemma's.
    Zo zijn de kiezers voorstander van een meer solidaire samenleving, maar begrijpen heel goed dat werklozen en WAO'ers sterker onder druk moeten worden gezet om aan het werk te gaan. Want, analyseert 57 procent van de deelnemers aan het onderzoek, 'de huidige arbeidswetgeving is veel te star'. Om Nederland in de toekomst welvarend te houden, moet het loon afhankelijk worden van de eigen prestaties, meent 62 procent van de Nederlanders. Driekwart van alle niet-gepensioneerden is bereid zo'n prestatieloon te accepteren.
    ... Zijn Nederlanders wel gelukkig en relaxed? Zien ze de toekomst met vertrouwen tegemoet? Hebben ze het goed of slecht getroffen met de overheid? Zeker vergeleken met een jaar of zeven geleden zijn de antwoorden onthutsend. Toen, onder het Paarse bewind van Wim Kok, kon de Nederlander z'n geluk niet op. De natie klopte zich op de borst vanwege de op volle toeren draaiende banenmachine, de spectaculaire stijging van het besteedbare inkomen, het slinkende begrotingstekort en de verwaarloosbare inflatie. ...
    Maar in 2005 is de stemming volledig omgeslagen. Maar liefst 86 procent van de bevolking maakt zich zorgen. Over veiligheid en criminaliteit, over kosten van levensonderhoud, over de integratie van allochtonen, de sociale zekerheid en de medische voorzieningen - om ons tot de top vijf te beperken. Nederland gaat de boot missen, menen vier van de vijf Nederlanders. De economie blijft de komende 25 jaar kwakkelen, de banen verdwijnen naar lage-lonenlanden, de technologische ontwikkeling blijft achter.
    Deze manisch-depressieve gemoedstoestand waarin de Nederlander verzeild lijkt geraakt, geldt ook het persoonlijke leven. ... Of het moet zijn dat de vervroegde pensionering achter de horizon verdwenen is - iets wat de gemiddelde Nederlander verschrikkelijk blijkt te vinden.
    Volgens 21minuten.nl projecteert de burger zijn onbehagen op de overheid in het algemeen en de regering in het bijzonder. Zelfs ambtenaren en leraren zijn er in overgrote meerderheid van overtuigd dat de staat de problemen niet kan oplossen. De regering heeft het vertrouwen van welgeteld 15 procent van de kiezers. Dat is extra pijnlijk voor de ploeg van Balkenende, die immers 'herstel van vertrouwen' tot haar grote missie had uitgeroepen.
    Hoeveel betekenis moeten we aan dat enorme wantrouwen toekennen? Premier Balkenende zelf wees er niet ten onrechte op dat zijn kabinet precies datgene doet wat de kiezers nodig vinden: flexibilisering van de arbeidsmarkt en meer druk op uitkeringstrekkers om weer aan de slag te gaan. Maar kennelijk is die overeenstemming over de gewenste richting van het beleid in de verste verte niet genoeg.
    Dat het kabinet daarin tekort schiet, blijkt ten overvloede uit nieuwe peilingen over de Europese Grondwet. Terwijl het kabinet zijn campagne intensiveert, tekent zich een meerderheid af die zich voorneemt die Grondwet op 1 juni af te wijzen. Maar dat blijkt niet alleen te gelden voor kiezers van de coalitiepartijen. Ook een (kleine) meerderheid van de PvdA-kiezers wendt zich van de EU, en daarmee van Wouter Bos af. De SP, die het voortouw nam in de Nee-campagne, voert als nieuwe leus 'Minder politiek'. Dat is precies de stemming die uit 21minuten.nl valt op te snuiven.

Red.:   De tegenspraak over de instemming met de algemene richting en het afwijzen van maatregelen die in die richting gaan, heeft meerdere oorzaken. Ten eerste hoeven de twee groepen niet samen te vallen. Dat 60 procent het eerste vindt en zestig procent het tweede wil niet zeggen dat die twee '60 procenten' dezelfde mensen zijn. Ten tweede kan er instemming zijn over de algemene richting, maar bezwaren tegen de manier waarop het uitgevoerd wordt -  dan is er in het geheel geen tegenspraak. En als er inderdaad sprake is van een werkelijke tegenstelling, is er nog het klassiek dilemma tussen theorie en praktijk. Mensen kunnen onder de invloed van allerlei verhalen en indrukken bepaalde meningen uiten, zonder het geheel van de gevolgen, de volledige reikwijdte, te overzien. Dat overzien komt pas als met de algemene ideeën gaat invullen met concrete maatregelen. Dan komen de werkelijke opvattingen naar buiten, namelijk wat men wil wat er gebeurt, en niet welk welk plannetje men het mooiste vindt. Het verschil is dat het laatste gemanipuleerd kan worden, het eerste niet.
    Dat de interpretatie van dit onderzoek door Hans Wansink nogal gekleurd is, laat het volgende stuk zien:

Uit: De Volkskrant, 28-04-2005, column van Marcel van Dam

Samenlevingsrot

Hans Wansink schreef jongstleden dinsdag op deze pagina een enigszins raillerend artikel over de uitkomsten van het '21 minuten' onderzoek dat op internet is gehouden onder honderdvijftigduizend Nederlanders. Volgens Wansink lijkt het wel of Nederland een manisch depressieve natie is. En alle somberheid wordt wat al te makkelijk afgereageerd op het kabinet Balkenende, vindt hij. Aan dat onderzoek moeten we volgens hem niet al te veel betekenis toekennen. Daar zijn twee redenen voor.
    In de eerste plaats zit Nederland in een laagconjunctuur waar Balkenende de nadelen van ondervindt. In de tweede plaats is het politieke klimaat sinds 2002 radicaal veranderd. De betrokkenheid bij de politiek is veel groter geworden, zegt Wansink, en dat uit zich in polarisatie en kritiek.
    Wansink schaart zich onder alle verdedigers van het kabinet-Balkende die het grote verlies in de peilingen van de coalitiepartijen en het verlies aan vertrouwen in het kabinet wijten aan de slechte presentatie van het kabinet. 'Daar, in het vermogen de wantrouwende kiezers van de juistheid en de noodzaak van het beleid te doordringen, zit het grote probleem', zegt Wansink.
    Hij schrijft: 'Maar liefst 85 procent van de bevolking maakt zich zorgen. Over veiligheid en criminaliteit, over kosten van levens onderhoud, over de integratie van allochtonen, de sociale zekerheid en de medische voorzieningen ... Nederland gaat de boot missen, menen vier van de vijf Nederlanders. De economie blijft de komende 25 jaar kwakkelen. de banen verdwijnen naar de lage lonenlanden, de technologische ontwikkeling blijft achter'.
    Als je deze opsomming leest lijkt het wel alsof de honderdvijftigduizend Nederlanders die aan het onderzoek hebben meegewerkt de troonredes van het kabinet Balkenende uit het hoofd hebben geleerd. Het zijn precies de onheilstijdingen waarmee het kabinet nu al twee jaar de bevolking bedreigt als die de bezuinigen niet accepteert. Veel mensen zijn bang gemaakt voor de toekomst. Maar net als ik gelooft de meerderheid van de bevolking niet dat de zogenaamde hervormingsagenda de genoemde problemen oplost. En anders dan Wansink schrijft, is de meerderheid van de bevolking het helemaal niet eens met de richting van het beleid. De meerderheid is namelijk bereid af te zien van welvaartsstijging als daarmee een socialer Nederland kan worden behouden dan het Kabinet Balkenende wil.
     De kosten van de vergrijzing zouden alle ingrepen rechtvaardigen. Zo wordt doorlopend gesuggereerd, door leden van het kabinet, door werkgevers en ook door de economieredactie van deze krant, dat de kosten van de AOW door de vergrijzing zodanig uit de hand zullen lopen dat die door de jongere generatie niet meer kan en niet meer zal worden opgebracht. Veel mensen, vooral ouderen, zijn door die berichten zo bang gemaakt dat ze nauwelijks nog geld durven uitgeven.
    In werkelijkheid is het zo dat door de enorme groei van aantal aanvullende pensioenen en de hoogte daarvan de belastingafdrachten van de 65-plussers zodanig zullen stijgen dat daarmee de meerkosten van de AOW bijna helemaal kunnen worden betaald. Het gat dat overblijft wordt meer dan gedekt uit de extra inkomsten uit de successierechten die het gevolg zullen zijn van de enorme groei van het aantal erfenissen en de groei van de gemiddelde omvang daarvan. Al was het alleen maar door de grote toename van het eigen woningbezit en de waardestijging daarvan.   ...
    Wansink heeft in ieder geval gelijk als hij constateert dat het politieke klimaat sinds 2002 radicaal is veranderd. Maar niet omdat de betrokkenheid bij de politiek zoveel groter is geworden, maar vooral omdat het onderlinge wantrouwen enorm is toegenomen. Niemand wordt daar beter van. Want wantrouwen is een vorm van rot in de samenleving.

Red.:   Dat zowel de uitslagen van het 21minuten onderzoek, als de interpretatie ervan geen toeval zijn, blijkt uit het volgende stuk:

Uit: De Volkskrant, 22-04-2005, van verslaggeefster Yvonne Doorduyn

Brede steun voor strengere WAO en WW

Het kabinet hervormt de sociale zekerheid met brede steun van de bevolking. Driekwart van de Nederlanders steunt de strengere WAO of vindt die nog te soepel. Ook de WW mag strenger. 60 Procent vindt de huidige druk om uit de WW te komen, te laag.

Dat blijkt uit een onderzoek van adviesbureau McKinsey onder 150 duizend mensen. Het onderzoek vond tussen januari en maart plaats op www.21minuten.nl. Het invullen van de enquête duurde gemiddeld 21 minuten.
    Opvallend is dat ruim driekwart van de werkenden meer uren per week zou willen werken om de AOW betaalbaar te houden. Ze prefereren dat boven een verhoging van de AOW-leeftijd, of een verlaging van de AOW-uitkering.   ...
    De burger blijkt eensgezind over de vraag in wat voor soort samenleving hij wil wonen. Voor 86 procent gaat ‘kwaliteit van leven’ boven ‘materieel succes’. 80 Procent kiest daarnaast voor een solidaire in plaats van een individualistische samenleving.   ...

Red.:   Let op dat kop en inleiding van het stuk nogal selectief winkelen uit de resultaten van het onderzoek - latere besprekingen van het rapport geven aan dat de boodschap ervan algemeen gelezen wordt als een steun aan sociale voorzieningen, en dat de steun aan de hervormingen alleen slaat op beperking van de mogelijkheden van misbruik. En dat laatste slaat met name op de WAO, waarvan ook werkelijk misbruik is gemaakt, voornamelijk door de sociale partners: werknemers en vakbonden.
    Deze en de vorige eenzijdige representatie laten zien dat ten tijde van publicatie, 2005, de Volkskrant nog sterk onder invloed van het Anglicisme was, mogelijk onder invloed van toenmalig economie-hoofdredacteur Frank Kalshoven.
    In deze tijd kwam nog een ander, onbekend gebleven, onderzoek boven water:

Uit: De Volkskrant, 21-05-2005, door Mirjam de Rijk, algemeen directeur Natuur en Milieu.

Politiek miskent groene wens burger

De coalitiegenoten D66 en CDA laten zich op papier consequent milieuvriendelijk uit, maar in de politieke praktijk blijft er van gerichte maatregelen weinig over. Dit alles zeer tegen de zin van de meeste burgers, die het milieu wel degelijk een warm hart toedragen, betoogt Mirjam de Rijk.

...  In november presenteerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een fascinerend onderzoek. Het legde aan een representatieve groep van 2500 Nederlanders vier toekomstscenario's voor. liet eerste, 'Mondiale Markt', belooft voor de komende dertig jaar een enorme inkomensstijging van 140 procent per hoofd van de bevolking, maar dan ook meer files en meer risico's voor het milieu, zoals klimaatverandering. Bovendien staat de sociale samenhang onder druk.
    Na scenario twee en drie, waar de economische groei stapsgewijs afneemt, volgt het scenario 'Zorgzame Regio'. Hier groeit ons inkomen bescheiden, niet 40 procent, en ligt veel meer nadruk op gemeenschapszin, solidariteit en de zorg voor het milieu. De uitkomst van het RIVM-onderzoek moet voor het kabinet bijzonder teleurstellend zijn. Terwijl de coalitie vooral gecharmeerd lijkt van de 'Mondiale Markt', kiest slechts 10 procent van de Nederlanders voor dit individualistische, globale groeiscenario. Maar liefst 45 procent van de Nederlanders heeft voorkeur voor de 'Zorgzame Regio'. Van de CDA-aanhang kiest zelfs slechts 4 procent voor de 'Mondiale Markt', terwijl meer dan de helft zich uitspreekt voor de 'Zorgzame Regio.'   ...

Red.:   Het 'november' uit het citaat is natuurlijk november 2004. In de tijd tot aan het verschijnen van het McKinsey onderzoek is dit net zo significante resultaat dus volledig onbelicht gebleven. Om de eenvoudige reden dat het geheel niet paste in de tijdgeest, en dat ook onze linkse intellectuele elite er totaal niet aan wilde - die zaten nog diep in de graaimentaliteit van het Anglicisme.

Naar Anglicisme vs. Rijnlandmodel, belangen , Anglicisme vs. Rijnlandmodel , Angl. vs. Rijnl. lijst , Angl. vs. Rijnl. overzicht , of site home .