Anglicisme: de pro-Amerikaanse intellectueel

Naïef gedacht zou je misschien verwachten dat dit zich voornamelijk in rechte kringen afspeelt. Niets in minder waar. Aan de linker kant is men zo mogelijk nog fanatieker. Waarvan hier dan ook de meeste voorbeelden te vinden zijn, omdat de linkerkant de media domineert:

Uit:  VARA TV Magazine, 31-10-2004, door Carel Helder, de aankondiging van een avondvullend programma over Amerika, naar aanleiding van aanstaande Amerikaanse verkiezingen:
 

Het is hierbij belangrijk om op te merken dat dit programma niet alleen van de makers is, maar staat voor de hele VPRO, gezien zijn rol als thema-avond. De makers, met name Hans Keller, hebben ook een zeer sterke reputatie binnen het circuit van VPRO tv-makers in het bijzonder, en intellectuele smaakmakers van heel Nederland in het algemeen. Gesignaleerde deelnemers aan het zeer liefdevol gepresenteerde programmama: Felix Rottenberg (presentator), prominent PvdA politicus en mediafiguur, Jan Donkers, Amerika deskundige en buitenland commentator bij VPRO en elders, Louis Andriessen, musicus.
    De hele "linkse" omroep VPRO is dus behept met het meest rabiate Amerikanisme. Het zal wel iets te maken hebben met het beeld van "de wereld van Peter Stuyvesant" - of "het land van de ongekende mogelijkheden". Het land "waar de cultuur bloeit". Maar wat in werkelijkheid eindeloos bekrompen is .
    Een paar individuele voorbeelden van deze houding:
 

Uit: De Volkskrant, 31-08-2005, door Anet Bleich

De puinhopen van de jonge Bush

Persoonlijk ben ik dol op Amerika. Doe mij maar New York. Of Los Angeles, een foeilelijke stad weliswaar, maar wel een met karakter. Of de onnavolgbaar heerlijke superkitsch van Las Vegas. ...

Uit: De Volkskrant, 08-11-2006, door Anet Bleich

Waar blijft het goede Amerika?
...

Red.:   Van het laatste artikel is de titel genoeg. Wat een domme naïviteit.


Uit: VARA TV Magazine, nr. 48-2006.

Programma-aankondiging: (6 dec. 2006) Profiel Nederland 2, 23:10-23:50

Nederland & Hofland

H.J.A. Hofland (Rotterdam,1927) pleegt zijn geliefde New York sowieso een paar keer per jaar aan te doen, maar een extra tripje kon er dit najaar nog wel bij ten behoeve van zijn televisieprofiel.
...    de reputatie van iemand die (door zijn vaak zo veel minder getalenteerde, jongere en minder productieve) beroepsgenoten werd uitgeroepen tot journalist van de (vorige) eeuw.

Red.:   Nog wat preciezere info:

Uit: De Volkskrant, 15-12-2010, door Anet Bleich

Profiel | H.J.A. Hofland, winnaar P.C. Hooftprijs 2011

Nobel heerschap, eigengereid denker

De gelauwerde journalist is een scherp waarnemer en briljant stilist.

...    Nog altijd brengt de 83-jarige schrijver een deel van het jaar door in Manhattan, in het befaamde hotel Chelsea, door The New York Times omschreven als een gebouw 'met het voorkomen van een grande dame die zich in het gezelschap bevindt van sociaal minderen, en besluit zich daarover niet te beklagen, maar het feestje mee te vieren'. Vervang 'grande dame' door 'nobel heerschap' en je hebt Henk Hofland aardig in het vizier. New York is een van zijn grote liefdes, zijn alter ego S. Montag heeft er veel over geschreven, lyrisch en alledaags.   ...

Uit: De Volkskrant, 04-09-2008, column door Max Pam

Alleen Nederlander ziet Obama winnen

De kloof met Amerikanen en is veel groter dan de meeste Nederlanders denken. ...

Deze zomer bracht ik door in Jacksonville. Het is een grote stad aan de Atlantische Oceaan in het noorden van Florida. ...
    Als ik een paar weken later - inderdaad met een gevoel van spijt - terugkeer in Nederland valt onmiddellijk op hoe anders het leven is.  ...

Uit: De Volkskrant, 01-11-2008, door Pieter Sabel

Tamelijk verliefd op de bay area

Schrijver Jan Donkers (65) is in Amerika vanwege een gastdocentschap aan de universiteit van Berkeley.

Waar zit u?
In mijn tijdelijke woning in Berkeley, Californië, te kijken naar de eekhoorns in de tuin die de zaadjes zoeken die we daar gestrooid hebben.

Lekker op vakantie?
Zo voelt het soms wel, maar ik ben hier vanaf augustus tot midden december vanwege een gastdocentschap aan de universiteit van Berkeley. Ik geef hier les over de jaren zestig in Nederland, vergeleken bij de situatie hier in Amerika. ...

Het lesgeven bevalt dus wel. Het land ook?
Ik ben tamelijk verliefd geworden op de bay area, hier aan de oostkust. ...

Is Berkeley een aanrader vergeleken bij de rest van Amerika?
Absoluut,. Een deel van mijn verblijf wordt betaald door het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds. Zij hebben ook een gedeelte betaald van mijn eerdere gastdocentschap in Austin, Texas in 2003. ...

Want uw hart gaat ook sneller kloppen van deze verkiezingen?
In 1972 was ik als verslaggever in Washington, tijdens het Watergateschandaal. Ik vond toen dat verkiezingen verslaan het leukste was dat je kon doen. Inmiddels zijn dit de tiende Amerikaanse verkiezingen die ik volg.

Red.:   Jan Donkers is een erkende Amerikanofiel en maker van programma's voor de VPRO.

Uit: De Volkskrant, 03-11-2008, column door Bert Wagendorp

Amerika

Een vriend van mij vloog zaterdag naar Colorado, om daar voor de radio vanuit een klein plaatsje verslag te doen van de dag waarop Barack Obama president van de VS wordt.
Hij zal dit doen middels gesprekken met ‘de gewone man’.
    Het is tekenend voor ons Amerikanisme, dat we een verslaggever naar een klein plaatsje in Colorado sturen, om daar de gewone man aan de tand te voelen over wat er in zijn land gebeurt.   ...
    Amerika is voor veel Nederlanders nog altijd het land van jongensdromen, van cowboys en filmsterren en onmetelijke rijkdom. Amerika was heel lang alles wat wij wilden zijn, maar nooit konden worden.
    Ik ken Amerika al sinds Lassie en Rawhide; het is meer mijn land dan Limburg.
    Er zijn veel Nederlanders die meer weten van Amerikaanse muziek, Amerikaanse literatuur, Amerikaanse sport of Amerikaanse politiek dan van Nederlandse. In velen van ons schuilt een Leon de Winter, die in Hollywood zijn Amerikaanse illusie van vrijheid en onbeperkte mogelijkheden koestert.   ...

Red.:   Bert Wagendorp spreekt natuurlijk voornamelijk voor hemzelf en zijn intellectuele vrienden.
    En precies hetzelfde geldt natuurlijk voor de volgende Amerika-lover:

Uit: De Volkskrant, 08-11-2008, door Bert Lanting

De wereld heeft weer even het gevoel: wij zijn allemaal Amerikanen

...   Wat dat betreft is de verkiezing van Obama een soort omgekeerd 11/9. Je weet dat er iets ongelooflijks is gebeurd - veertig jaar na de moord op Martin Luther King hebben de Amerikanen een zwarte president gekozen - maar je kunt de omvang nog niet overzien. In ieder geval is het een moment waarop de rest van de wereld weer het gevoel kan hebben: Wij zijn allemaal Amerikanen.

Red.:   Ook Neerlands meest gevierde literator is een echte "Amerikaan" - hij is er dan ook gaan wonen:

Uit: De Volkskrant, 04-04-2009, door Arnon Grunberg

De beloofde stad

Schrijver Arnon Grunberg woont nu elf jaar in New York. 'Iedereen is hier vreemdeling en waar iedereen vreemdeling is, is niemand dat meer.'

New York is de beloofde stad en zolang New York deel uitmaakt van Amerika, moeten we ermee leren leven dat Amerika het beloofde land is.   ...

Red.:   En als iemand kritiek heeft op zijn liefde, reageert hij dan ook als door een wesp gestoken:

Uit: De Volkskrant, 12-07-2011, column door Arnon Grunberg

Amerikanisering

Anti-amerikanisme is een symptoom van zowel links als rechts populisme. ...
    Zelfs in het voorstel om meer Nederlandstalige muziek op Radio 2 te draaien, sluimert anti-amerikanisme. Het voorstel is niet bedoeld om chansons of schlagers buiten de deur te houden.
    Op maandag schreef René Cuperus in de Volkskrant over de 'sluipende Amerikanisering van Europa', alsof het om een aids-epidemie gaat.   ...
    Als progressief Nederland vanwege radeloosheid de vijand gaat zien in Amerika, dan heeft het de geschiedenis niet begrepen. Achter het anti-amerikanisme gaat vrijwel altijd het totalitarisme schuil.

Red.:   Dat laatste lijkt zoveel te zeggen als: wie kritiek heeft op Amerika, is een communist. In Amerika zo'n beetje een volkswijsheid.

Uit: De Volkskrant, 04-04-2009,  door Neeltje Huirne

Ik draag nu ook huidkleurige panty’s

Econoom, juriste en powerfeministe Heleen Mees (41) verhuisde bijna tien jaar geleden naar New York. Ze wil er nooit meer weg.

Waar zit je?
Ik zit op bed in mijn appartement in Brooklyn. Als ik naar buiten kijk, zie ik het Empire State Building en de Brooklyn Bridge.   ...

Zou je er nog kunnen wonen?
Dat ligt niet voor de hand. Ik woon hier prachtig, New York haalt het beste uit me. ...

Uit: De Volkskrant, 04-04-2009, door Jan Tromp

327 Central Park West

De afgelopen decennia is New York opgestaan uit de goot. Jan Tromp beziet de stad vanuit zijn appartement aan 327 Central Park West.
...

Jan Tromp was van 2003 tot en met 2007 correspondent voor de Volkskrant in de VS. Over zijn toenmalige woonplaats schreef hij een boek dat vorige week verscheen: In New York en domweg gelukkig, uitgeverij Balans, 15 euro, ISBN 9789050188807.

Red.:   Voor een indruk van Tromp's ideeën over New York, zie het volgende stukje uit een uitzending van Pauw & Witteman , op die site aangekondigd als:
 

Het zijn de heren Pauw en Witteman die Tromp moeten wijzen op zijn luxe-positie: zijn appartement kostte 4000 euro per maand, en op de negatieve kanten van het leven aldaar.
    Nog een voorbeeld van de sterke vorm van verslaving waaraan bijna alle Amerika-correspondenten ten prooi vallen:

Uit: VARAgids, nr. 27/28-2009, door Willem Lust

Quality times

Ook Times Square in New York moet mensvriendelijk worden. Een dramatisch misverstand, weet Nova-correspondent Willem Lust.

Times Square noemt zichzelf het Kruispunt van de Wereld. Het is betoverend om je onder te dompelen in die chaos van lichtreclames, toeterende taxi's, botsende mensen en de walmen van uitlaatgassen en ongezond voedsel. Ziehier de rauwe energie van het Amerikaanse kapitalisme: een complete overbelasting van alle zintuigen. Weinig charmant, maar ook beestachtig aantrekkelijk.
    Toen wij (hij en zijn vrouw, red.) ons in New York vestigden, hebben we eerst even in een hotel op Times Square gewoond. Je voelt je echt een man van de wereld als je 's ochtends om 7 uur de New York Times gaat kopen op Times Square en daarna in de beroemde Polish Tearoom gaat ontbijten.   ...

Red.:   Het volgende is een voorbeeld uit een lange reeks aangaande het onthaal dat elke willekeurige Amerikaanse cultuuruiting hier ten deel valt:

Uit: De Volkskrant, 06-08-2009, van verslaggeefster Sara Berkeljon

Met Starbucks op zoek naar allure

Het eerste filiaal van koffieketen Starbucks op station Utrecht Centraal is nog maar het begin. ‘Het station wordt een bestemming op zich.’

‘Ik begon echt te gillen toen ik het hoorde’, zegt Lisa (14) uit Driebergen, ‘zó blij was ik.’
    Lisa houdt niet echt van koffie, maar toch is ze fan van Starbucks. De Amerikaanse koffieketen (16.120 winkels in 49 landen) opende woensdagochtend het eerste Nederlandse filiaal buiten Schiphol, op het Utrechtse Centraal Station. Tientallen fans stonden nog voor de opening in rij.
    Lisa – ze wil niet met haar achternaam in de krant – leest veel over ‘beroemde mensen’, vertelt ze. En die staan vaak op de foto met een grote Starbucksbeker. Daarom houdt Lisa van Starbucks. ...
    Met de Nederlandse Spoorwegen als partner stort Starbucks zich op de Nederlandse markt. In het najaar opent de eerste van twee filialen op Amsterdam Centraal, en later volgen stations in Rotterdam en Leiden. Servex, de NS-dochter die alle stationswinkels en -horeca exploiteert, heeft Starbucks ‘actief benaderd’, zegt Servex-directeur Madeleine van der Zwaan. ...
 

Red.:    Die trend natuurlijk zijnde dat alles dat uit Amerika komt door de media voorzien wordt van een betoverend en mystiek waasje - mede bestaande uit inherente superioriteit. Ook als is het je reinste rotzooi ... Zoals Mars of Coca-Cola.
    De Volkskrant heeft redelijk recent weer een nieuwe correspondent in de VS. Het is een even grote liefhebber als alle andere:

Uit: De Volkskrant, 10-09-2011, door Arie Elshout, correspondent voor de Volkskrant in de VS.

Amerika blijft een geliefde redder voor wie in de penarie zit

Het 9/11 tijdperk was grimmig. Maar er was ook veel overdrijving en hypocrisie. Kanttekeningen bij een verjaardag.

De aanval op '11 september' kwam vanuit de lucht, de afrekening ook. ...
    Er is veel hypocrisie. Over de drone-aanvallen zijn ethische vragen te stellen (wat zijn de juridische rechten van doelwitten? Hoe groot is de kans op onschuldige slachtoffers?), maar Obama komt ermee weg.
    Elders in de wereld wordt weer ouderwets uitgekeken naar ingrijpen door Amerika. Ondanks Irak en al die verhalen over zijn verval. Na Koeweit, Bosnië en Kosovo, nu Libië.

Red.:    Een blinde vlek die alleen van pure liefde kan afstammen: Koeweit is een dictatoriaal postzegelstaatje waarvan de buren de heersers met plezier zouden kelen, Bosnië een postzegelstaat dat leidt aan onderlinge rassenhaat en ook geen enkele vriendelijke buur heeft, tegenover de Albanezen van Kosovo staat een veel grotere groep Serviërs die de pest hebben aan de hulp aan die Albanezen, en Libië zit helemaal niet op de Amerikanen te wachten. Amerikanen zijn meer de "ugly American" (Wikipedia) dan ooit tevoren  .
    Het pro-Amerikanisme strekt zich uit tot bijna alle aspecten van de maatschappij, hier beschreven via de tussenstap van de Britten, die wat  betreft de genoemde factoren de naaste partners van de Amerikanen zijn in het Angelsaksische maatschappijmodel:


Uit: De Volkskrant, 06-12-2012, door Thomas von der Dunk, cultuurhistoricus

Europa kan de Britten missen als kiespijn

Zonder Groot-Brittannië zal een gemeenschappelijk Europees buitenland- en defensiebeleid tandeloos zijn, aldus Dirk-Jan van Baar vorige week woensdag in de Volkskrant....
    Nergens zal zo'n Britse aftocht overigens zo betreurd worden als in Den Haag - Rutte flirt graag met Cameron - en dat is niet geheel toevallig. Niet alleen combineert het Binnenhof vanouds een naïef vertrouwen in de Britten met een diepgeworteld wantrouwen jegens met name de Fransen, van wie Nederland nooit veel heeft gesnapt. Historisch is die maritieme oriëntatie ook verklaarbaar: het gevaar kwam in het verleden altijd van over land - eerst van de Spanjaarden, vervolgens van de Fransen, ten slotte van de Duitsers - en de redding kwam steeds van overzee: eerst van de Engelsen, later van de Amerikanen.
    Maar het is ook veelzeggend voor de hedendaagse verwording van Nederland - net als Engeland en IJsland traditioneel geteisterd door een buitenproportioneel grote financiële sector - waar het politieke denken sinds enige decennia ook ter linkerzijde sterk door neoliberaal marktdenken is geïnfecteerd. In geen ander West-Europees land heeft men zo onnadenkend de deregulerings- en privatiseringswaan en het bijbehorende veranderingsporno als 'modern' omarmd.
    Flexibilisering van de arbeidsmarkt vormt nog steeds een hoofddoelstelling, ook al is die markt vrijwel nergens zo flexibel als bij ons. De verkwanseling van openbare nutsbedrijven, waarin Nederland op bizar enthousiaste wijze vooropgelopen heeft, valt daarvan niet los te zien, evenmin als de totale economisering van de arbeid en de megalomane ontwrichting van zorg-, woningbouw- en onderwijsinstellingen. De graaicultuur die de Amarantis scholengroep te gronde heeft gericht, vond hierin haar origine.
    Dat de neoliberale besmetting in Nederland zo'n excessieve omvang heeft kunnen aannemen, valt daarbij niet los te zien van de modieuze dominantie van de Engelse taal en onze afnemende kennis van het Duits en het Frans. Daardoor isoleren wij ons cultureel steeds meer van onze naaste Rijnlandse buren en heeft het Angelsaksische wereldbeeld ook bij ons de overhand kunnen krijgen, met inmiddels desastreus resultaat.


Red.:    En de Nederlandse politieke, besturende, intellectuele en kunstzinnige klassen vinden het allemaal prachtig. Echt Amerika.

Naar Anglicisme home , Angl. vs. Rijnl. lijst , Angl. vs. Rijnl. overzicht , of site home .