De Angelsaksische wereldvisie: het imago

De symbolen die in "De wereld van Peter Stuyvesant" en andere reclames opgevoerd werden zijn de symbolen van de Angelsaksische wereld, het rijke Amerika, de glimmende auto's, de toen nog nieuwe glimmende keukenhulpmiddelen, de wolkenkrabbers, enzovoort. Het was de wereld van de vooruitgang de toekomst, van hoe de hele wereld zou moeten worden.

"De wereld van Peter Stuyvesant" is in eerste instantie een materiële wereld, maar hij heeft ook een geestelijke component, vertegenwoordigd door de 'hint van avonturen', meestal voorgesteld door de cowboy, de man die over de wilde prairies galoppeert. Dat is het beeld van een wereld waarin iedereen vrij is te doen en laten wat hij wil, van onbegrensde ideeënrijkdom en ideeënvrijheid, het toppunt van liberalisme en vrijheid.

Deze wereld is natuurlijk een opzichtig irreëel ideaalbeeld, waarvan de meeste mensen wel beseffen dat de werkelijkheid er wat anders uitziet, maar toch wel als een nastrevenswaardig ideaal wordt gezien.

Niets is minder waar.

Ten eerst is daar natuurlijk de basis van die wereld: die is strak materialistisch. Over een geestelijke houding die het materiële tot het streefpunt van het leven maakt, heeft bijvoorbeeld de bijbel al duidelijk gesproken, maar in iedere deugdelijke geestelijke stroming vindt men het terug: het materialisme is een kracht van de duivel - in bijbelse termen: het materialisme van "De Wereld van Peter Stuyvesant" is die van de Dans rond het Gouden Kalf .

Naast deze intrinsieke geestelijke bezwaren tegen "De wereld van Peter Stuyvesant", zijn er ook meer praktische. Het eerste is dat van de ongelijkheid.

De symbolen waar de "De wereld van Peter Stuyvesant" mee schermt, zijn namelijk niet de meest gewone, maar juist de meest dure, de meest ongewone, zie de illustratie - let op de business jet. Wat men voorgeschoteld krijgt, is dus voor de meeste mensen niet iets haalbaars . Als mensen desondanks toch beïnvloed raken door "De wereld van Peter Stuyvesant", krijgen ze minder dan ze verwachten. Deze mensen zijn dus ontevreden - en ontevredenheid leidt tot diverse vormen van niet-welbevinden, van ongelukkig zijn . Ontevreden hebben ook een veel grotere risico te vervallen tot zelfdestructieve verschijnselen als drugsgebruik (van roken tot heroïne), gokken, en dergelijke. Men ziet dan ook dat deze verschijnselen juist in de Angelsaksische wereld, "De wereld van Peter Stuyvesant", bijzonder prominent zijn, en wel zodanig dat tegen drugsgebruik een ware oorlog is afgekondigd, en gokken is verheven tot een deel van het systeem .

Het tweede praktische bezwaar tegen "De wereld van Peter Stuyvesant" volgt uit het geval dat iedereen juist wel deze wereld zou krijgen. Want naast duur, zijn de symbolen van die wereld ook kostbaar in gebruik van grondstoffen. Een beperkt aantal mensen met een auto die een op vier rijdt, is te dragen, maar een groot aantal niet. Een groot aantal mensen met en auto die ee op twintig rijdt is misschien ook te dragen, maar een hele wereldbevolking niet. Want het gaat niet alleen om de auto, maar om het bijpassende algehele uitgavenpatroon. Of zoals al eerder uitgedrukt: de wereld kan zich geen rijk China veroorloven .

De voorstanders van het Angelsaksische model wijzen op voordelen van de "De wereld van Peter Stuyvesant". Die voordelen komen vrijwel allemaal neer op het argument dat het hangen van een grote worst voor iemands neus, deze harder zal doen lopen. Dit wordt natuurlijk aangeduid met veel duurder klinkend termen als competitie, marktwerking en particulier in initiatief, maar toch het bijna allemaal neer op het worstenmodel.

Het worstenmodel zorgt inderdaad voor hogere activiteit, maar dan natuurlijk voornamelijk bij mensen die van worst houden. Hoewel dat er veel zijn, zijn het er in ieder geval niet allemaal. Het is zelfs de vraag of het de meerderheid is, afhankelijk van het soort land of cultuur waar men het over heeft. In Amerika is het een meerderheid, maar in de rest van de wereld waarschijnlijk niet. Toch is het model steeds invloedrijker, en dat komt omdat de minderheid die van het model houdt op de plaats waar het er toe doet wel degelijk een meerderheid is, namelijk in de top van de maatschappij - die top bepaalt nog altijd de gang van zaken.

De mogelijke uitkomsten van deze gang van zaken bevatten een aantal onaantrekkelijke scenario's. Als het verschil in aantal tussen de mensen die "De wereld van Peter Stuyvesant" en wel en degenen die hem niet krijgen te groot wordt, of het verschil tussen die werelden zelf te groot wordt, kan het op een revolutie van de één of ander soort uitdraaien. Krijgen heel veel mensen wel "De wereld van Peter Stuyvesant", kan er ook een revolutie komen, maar dan één van een heel andere soort - een revolutie van de natuur. In beide gevallen vallen er slachtoffers: in het eerste heel veel, in het tweede onnoemelijk veel.

Maar het is niet waarschijnlijk dat deze mogelijkheden de profiteerders en propageerders van "De wereld van Peter Stuyvesant" zal weerhouden. Daarvoor is het een te verkeerd soort mensen , en is de worst te groot.

Voor de ideologie achter het Angelsaksische model, zie hier . Voor het alternatief, de Rijnlandmodel, zie hier .

Naar Anglicisme vs. Rijnlandmodel , Anglicisme, home , Angl. vs. Rijnl. lijst , Angl. vs. Rijnl. overzicht , of site home .