Amerika, algemene cultuurverschijnselen
|
6 nov.2007 |
Amerika is een groot land, dat vele subculturen kent. Maar ondanks die
subculturen is Amerika toch aanzienlijk homogener dan Europa - meer over
verschillen hier
 . Hieronder een
beschrijving van Amerika aan de hand van aspecten van die gemeenschappelijke
cultuur. Maar we beginnen met het aspect dat een goede kans maakt als het meest
kenmerkende: het is het land van de grote belofte
Uit:
De Volkskrant, 26-05-2009, rubriek Weekbladen, door Sacha Kester
Extreme problemen in land van grote beloften
... Een vraag van een heel andere orde die Time
probeert te beantwoorden, is wat de first lady van de Verenigde Staten voor haar
land kan betekenen. Michelle Obama is de eerste zwarte vrouw in het Witte Huis,
...
Nog geen jaar geleden, na haar uitspraak dat ze voor het eerst van haar
leven trots was op Amerika, was ze nog een verdachte ‘boze, zwarte vrouw’, en nu
is Michelle een populair Amerikaans icoon. ‘Zet haar in een ruimte met zwarte
tienermeisjes en haar boodschap kan niet radicaler of Amerikaanser zijn:
iedereen kan alles worden, als je bereid bent hard te werken.’
Red.: Waaronder men ook verstaat dat iedereen president kan
worden. Wat meteen laat zien dat in de term "grote belofte" alleen het eerste
woord een aanzienlijk waarheidsgehalte heeft, want hoe je het ook wendt of
keert: er is maar één president. Dus op één na kan niemand het worden. En de
term "grote belofte" is dus niet veel meer dan een "grote leugen" - want
soortgelijke dingen gelden voor de rest van de maatschappij, en als Amerika één
ding is, dan is het een plutocratie:
Uit:
De Volkskrant, 17-07-1999, door Wiliam PfaffAmerika
is een door geld geregeerde plutocratie
Omdat de
campagnes voor het presidentschap steeds duurder worden is de VS feitelijk een
plutocratie geworden, een land geregeerd door geld. Volgens William Pfaff zal
dat niet veranderen zolang de Amerikanen denken dat het in de andere grote
democratieën net zo gaat.
Aan de vooravond van de race om het Amerikaanse presidentschap van het jaar
2000, waarbij meer geld dan ooit zal worden uitgegeven, moeten we onder ogen
zien dat Amerika een plutocratie is geworden: een land geregeerd door geld, en
die transformatie is waarschijnlijk niet meer terug te draaien. ...
Red.: Op bijvoorbeeld deze manier:
Uit: De Volkskrant, 15-02-2012, hoofdredactioneel commentaar, door Bert
Lanting
Meer geld, meer invloed
Vermogende Amerikanen mogen hun kandidaat ongelimiteerd steunen, en dat
tekent de verkiezingscampagnes.
... de financiering van de Amerikaanse verkiezingscampagnes heeft sinds 2010 wel
een pervers karakter gekregen. Het Hooggerechtshof zette toen de deur open voor
een soort nucleaire wapenwedloop door de limiet aan verkiezingsbijdragen op te
heffen. Volgens het Hof zijn die bijdragen een vorm van vrije meningsuiting.
De uitspraak leidde tot een wildgroei aan zogenoemde Super
PACs, politieke actiecomités waaraan rijke Amerikanen zoveel kunnen bijdragen
als zij willen. ...
... de uitspraak van het Hof erop neerkomt dat wie veel geld
heeft per saldo meer vrijheid van meningsuiting heeft. Volgens het Hof mogen de
Super PACs geen rechtstreekse banden hebben met de kandidaten, maar ook dat
heeft een dubieus effect. De Super PACs blijken vooral wapens die worden ingezet
om de tegenstander straffeloos zwart te maken. Ook al maken zij het nog zo bont,
'hun' kandidaat kan de handen in onschuld wassen.
Tot voor kort beschouwde president Obama de Super PACs als
een 'gevaar voor de democratie', maar ook de Democraten hebben nu hun Super PAC.
Zo gaat het bij iedere wapenwedloop: je moet er wel aan meedoen.
Red.: Met dit als resultaat:
Uit: De Volkskrant, 06-092012, door Kirsten Verdel, in 2008
stafmedewerker van Barack Obama
Nu geen verhalen van 'hope' en 'change'
Barack Obama zal tijdens de Democratische conventie voor de tweede keer
officieel genomineerd worden voor het presidentschap van de VS. ...
Een aantal zaken is sindsdien sterk veranderd. ...
Zo bepaalde het Amerikaanse Hooggerechtshof in 2010 dat
campagnedonaties van bedrijven niet langer mochten worden beperkt. Dit zou
ingaan tegen de vrijheid van meningsuiting van ondernemingen. Sindsdien geven
bedrijven veel meer geld aan campagnes dan in het verleden. ...
Dit is van belang omdat uit onderzoek van het Center for
Responsive Politics is gebleken dat in meer dan 90 procent van de Amerikaanse
verkiezingen voor Huis, Senaat, gouverneurschappen, et cetera de kandidaat wint
die het meeste geld kan uitgeven. ...
Red.: In Amerika is dus geen democratie maar
plutocratie.
En hoe het zit met die gelijke kansen en
die Amerikaanse droom is even waardeloos:
Uit:
De Volkskrant, 11-02-2010, door Philippe Remarque
Armoede in de Verenigde Staten
De Amerikaanse droom werkt niet voor Brianna
Tussen de waslijnen danst een meisje. Een ranke gestalte, mooi gevlochten haar.
...
Haar zusje van acht komt erbij staan op de stoep van hun
kleine huisje. De slimme meisjes vertellen opgewonden over wat ze op school
hebben geleerd, over hun moeder en hun ooms, en over de schoten die ze ’s nachts
horen. ‘Ik krijg een laptop van mijn moeder als ik voor mijn vijftiende geen
vriendje heb’, zegt de achtjarige.
Hun ogen stralen. De meisjes hebben precies de leeftijd van
mijn twee oudste kinderen. En ze zijn net zo enthousiast over de wereld. Maar ze
komen er vrijwel zeker niet zo goed terecht, omdat ze minder kansen krijgen.
Dat is allemaal overbekend, natuurlijk. Maar daardoor niet
minder erg. ...
Misschien hebben de zusjes toch een kans. Ze wonen immers in
Amerika. In dit land kun je toch razendsnel opklimmen naar een hogere sociale
klasse? Voor de verkiezingen verkochten president Obama en zijn vrouw hun
levensloop in gelikte filmpjes als vervulling van de ‘Amerikaanse droom’. Dan
zong het country-duo Brooks and Dunn:
Only in America
Where we dream as big as we want to
We all get a chance
Dat is moeilijk te geloven als je door deze buurt loopt. Mijn
twijfel wordt bevestigd als ik het nieuwe boek lees van twee wetenschappers aan
de Brookings Institution, Isabel Sawhill en Ron Haskins. In ‘Creating an
Opportunity Society’ bieden ze een uitstekende analyse van al het bestaande
onderzoek. En wat blijkt? De Amerikanen geloven in de Amerikaanse droom. Ze
tolereren daarom meer ongelijkheid dan de Europeanen en denken dat mensen succes
hebben door hun eigen intelligentie en inspanning, niet door hun plaats van
geboorte.
Maar de feiten liggen helaas anders, vooral voor de
onderklasse. In landen als Engeland, Zweden en Denemarken hebben armen een
betere kans om op te klimmen dan in de VS. Er is nu minder sociale mobiliteit
van de ene Amerikaanse generatie op de andere dan in de jaren zestig en
zeventig. ...
Red.: De gelijke kansen en de Amerikaanse droom is een
waanidee. Een collectieve en sterke vorm van zelfbegoocheling.
Maar het waanidee heeft nog meer gevolgen:
Uit: De Volkskrant, 13-06-2009, column door Sylvia Witteman
Scharrelkinderen
Een jaar geleden liet de New Yorkse columnist Lenore Skenazy haar 9-
jarige zoon een ritje met de metro maken. ... Ze kreeg scheldpartijen en zelfs
doodsbedreigingen te verduren op haar weblog. ... Een nieuw opvoedingsmodel was
geboren: ‘Free range kids’, ofwel ‘scharrelkinderen’, die worden grootgebracht
zonder angst voor hun omgeving, met het recht om zelf afwegingen, beslissingen
en vergissingen te maken.
Dat werd hoog tijd ook. Het Amerikaanse kind in de middle- en
upperclass groeit krankzinnig beschermd op. Overal loert ingebeeld gevaar. Mijn
kinderen zijn op school verplicht een flesje ontsmettingsmiddel bij zich te
dragen en daarmee hun handen te wassen als ze geniesd, gehoest, geplast of
gepoept hebben. ...
De enige kinderen met wie de mijne op straat spelen zijn
collega-Europeaantjes. Amerikaanse kinderen spelen niet buiten, zelfs niet in
mijn rustige, veilige buitenwijkje....
In zo’n land moet je inderdaad wel lef hebben om je kind een
metroritje te laten maken. Die metro zit immers vol mensen, die op zich gewoon
van plan waren naar hun werk te gaan, maar plots op heel andere gedachten komen
als ze een sappige, onbewaakte 9-jarige tegen het lijf lopen. Nou ja, er zal
maar een gek tussen zitten, zult u nu zeggen. Tuurlijk. En terwijl die gek zich
midden in die drukke wagon aan dat kind vergrijpt kijken alle medepassagiers
toevallig net even de andere kant op.
Een generatie geleden was het doodgewoon als kinderen zelf
naar school liepen of met het openbaar vervoer reisden. ‘Ja, maar de wereld is
sindsdien een stuk onveiliger geworden,’ denkt menigeen. Dat is niet waar. Het
lijkt alleen maar zo, omdat gruwelijke incidenten tegenwoordig breed worden
uitgemeten in de media. In feite loopt een kind tegenwoordig precies hetzelfde
risico om door een gek vermoord te worden als in de jaren zestig: een kans van
één op anderhalf miljoen. De kans dat een kind omkomt bij een auto-ongeluk is
veertig keer zo groot. En dat is nu juist waar Amerikaanse kinderen het grootste
deel van hun ‘vrije’ tijd doorbrengen: achter in de auto. Dik, lui en
onzelfstandig worden ze daarvan, en veilig zijn ze er dus niet eens.
Een tragisch misverstand. Maar Amerikanen geloven nu eenmaal
heilig in maakbaarheid en eigen schuld. Daarom kunnen ze moeilijk accepteren dat
er zoiets ongrijpbaars bestaat als het noodlot: die puur toevallige pech van een
onfortuinlijke enkeling.
Red.: Nu is dat inschatten van risico's een vrij
algemeen probleem. Maar in Amerika komt daar duidelijk nog veel meer bij.
Waaronder het door Witteman genoemde aspect.
Een ander aspect van dit waanidee is dit:
Uit: De Volkskrant, 27-06-2009, column door Sylvia Witteman
The graduate
En opnieuw trof het einde van het schooljaar ...
Die feestelijke laatste dag is voor het doorsnee Amerikaanse
schoolbestuur toch al voldoende aanleiding om hun pupillen te overladen met
medailles, wisselbekers en ruimschoots bezegellakte certificaten in het genre
'Klaar-Over Van Bijzondere Verdienste', 'Beste Assistent-Abactis Van Het Derde
Klasse-Cheerleading Team' of' Aanmoedigingsprijs Voor De Kantine-opruimploeg Met
De Grootste Inzet'. ...
Red.: Dit is een vorm van indoctrinatie die als hij
zou plaatsvinden in Rusland, beschreven zou worden als "hersenspoelen".
De volgende bron pakt meerdere aspecten van
de Amerikaanse cultuur tezamen:
Uit:
De Volkskrant, 04-09-2008, column door Max Pam
Alleen Nederlander ziet Obama winnen
De kloof met Amerikanen en is veel groter dan de meeste Nederlanders denken.
...
Deze zomer bracht ik door in Jacksonville. Het is een grote stad aan
de Atlantische Oceaan in het noorden van Florida. ...
Toch heeft Jacksonville meer te maken met kanonnen ..., want
in de kop van de Jacksonville-moerasdelta ligt een grote marinebasis. Toen ik er
met een vissersbootje langs voer, drong pas werkelijk tot mij door dat de
Verenigde Staten een wereldmacht zijn. Wij passeerden verschillende
torpedojagers en in de verte zag ik een vliegdekmoederschip liggen. ...
Maar eenmaal in open zee dook een onderzeeboot naast ons op,
een gebeurtenis die de vissers koud liet, want die wilden zo snel mogelijk naar
de plek waar wij onze lijnen zouden uitwerpen. Langs de stranden van
Jacksonville vliegen trouwens met grote regelmaat helikopters. Ik vermoed dat ze
aan het trainen zijn voor Irak of Afghanistan. ...
Jacksonville is zo'n typisch Amerikaanse stad: een klein
centrum van wolkenkrabbers, te midden van uitgestrekte buitenwijken. ... Er is
een concertgebouw, maar een uitgangsleven is niet echt van de grond gekomen.
Onlangs heeft zelfs Paris Hilton haar club moeten sluiten. In het gewelddadige
centrum worden regelmatig moorden gepleegd. Men smacht naar een Giuliani, die de
stad schoonveegt.
We wonen trouwens niet in Jacksonville zelf, maar in een
gated community, twintig kilometer verderop, bij het strand. Daar gaan de
slagbomen open als wij aankomen. Binnen is het een soort paradijs. Er zijn zwem-
en tennisbanen en er is een jachthaven. Ons huis staat op een golfbaan; af en
toe vliegt er een balletje over. De garage biedt plaats aan drie auto's en
vanuit ons huis kun je de zonsondergang zien. Als ik de enorme televisie aanzet,
zie ik hoe Obama in Detroit de arbeiders uit de auto-industrie toespreekt. ...
Als ik door onze straat loop, zie ik dat verschillende huizen
te koop staan. De hypotheekcrisis heeft ook hier hard toegeslagen. In Californië
worden villa's per twee aangeboden voor 400 duizend dollar. Ook in Jacksonville
kun je een kapitaal pand kopen, waarvoor je in Amsterdam nog geen verdiepinkje
krijgt. ...
Als ik een paar weken later - inderdaad met een gevoel van
spijt - terugkeer in Nederland valt onmiddellijk op hoe anders het leven is. Er
wordt van verwantschap gesproken, maar misschien staat de Nederlander wel
dichter bij de Papoea dan bij de Amerikaan. ...
Een Amerikaan zou ... . Trouwens, de slogan luidt daar:
Country first. Eigen land eerst. In Nederland zou je voor zo'n leus
veroordeeld worden.
Red.: Wat we hiermee dus gehad hebben is de
tweedeling, de planologie die ontstaan is rond die tweedeling, de
gewelddadigheid qua buitenland en binnenland, het consumentisme, en het
nationalisme. Desalniettemin is onze Nederlandse alfa-intellectueel er duidelijk
van gecharmeerd.
De tweede hoofdeigenschap van de Amerikaan is zijn steun aan
het kapitalisme. Er is geen erger kwalificatie die je een Amerikaan kan
toevoegen dan een "socialist" te zijn - een homofiel, een kinderverkrachter, een
seriemoordenaar, allemaal hebben ze een betere reputatie dan een socialist -
want die eersten kan je nog verbeteren, en de laatste is een hopeloos geval:
Uit: Dagblad De Pers, 20-10-2008.
Verenigde Staten | Verkiezingen
McCain noemt Obama een socialist en loopt stevig in
Obama is zijn voorsprong op McCain dit weekend praktisch
kwijtgeraakt. De campagne is verhard: McCain noemde Obama een
terroristenvriendje en socialist.
De voorsprong van Obama op McCain in de race om het Amerikaanse presidentschap
is geslonken tot 3 procentpunten. Dit bleek gisteren uit een nieuwe
opiniepeiling in opdracht van het Britse persbureau Reuters. Obama staat in de
nieuwe enquête op 48 procent, McCain op 45. De foutmarge van de peiling is 2,9
procentpunten. Het zou dus volgens dit nieuwe kiezersonderzoek best kunnen dat
McCain wint. Eerder had de Afro-Amerikaan Obama in landelijke peilingen geregeld
10 of meer procentpunten voorsprong op de bejaarde McCain.
Met nog zestien dagen te gaan voor Amerika een nieuwe
president kiest, verhardt de campagne verder. McCain en zijn running mate Sarah
Palin noemden Obama afgelopen weekend herhaaldelijk een 'socialist'. Ook zei
McCain tijdens een populaire televisieshow dat Obama een terroristenvriendje
was. ...
Uit: De Volkskrant, 26-03-2010, door Truus Ruiter
Leven, vrijheid en geluk
De actualiteit roept soms een universeel verhaal in herinnering,
dat in de kunsten vorm kreeg. In deze rubriek aandacht voor deze ‘archetypes’
van het nieuws. Vandaag: President Obama schrijft historie met zijn Health Care
Plan.
Geschiedenis schrijven – welke president, waar en wanneer dan ook, droomt daar
niet van? De Amerikaanse president Barack Obama wist afgelopen week een tweede
historisch feit aan zijn naam te verbinden. Met zijn veelomvattende zorgplan
veroorzaakt hij een ware revolutie in de Amerikaanse samenleving – iedereen
krijgt (in principe) gelijke kansen op medische zorg.
Een daad van sociale rechtvaardigheid en solidariteit. Zo
zouden wij, Europeanen, dat formuleren, gewend als we zijn te refereren aan de
idealen van onze socialistische utopisten. Maar Obama uitmaken voor socialist,
of zelfs sociaal-democraat zou niet passend zijn. Het schijnt zelfs uitermate
beschadigend te zijn voor hem. Socialist is een scheldwoord in de Verenigde
Staten, een bedenkelijke kwalificatie, gevaarlijk dicht bij het nog
verwerpelijkere ‘communist’. ...
Red.: En als goede tweede naast "socialist", heb
je dat van een "ongelovige". Naast kapitalisme is een van de belangrijkste
gemeenschappelijke eigenschappen van de Amerikaanse cultuur de diepte van de
invloed van godsdienst:
Van:
Volkskrant website, 01-04-2007, ANP/AFP
Amerikanen voor God en tegen evolutietheorie
Maar liefst 91 procent van de Amerikanen gelooft in God. Bijna de helft (48
procent) wijst de wetenschappelijke evolutietheorie van de hand.
Dit blijkt uit een opiniepeiling die het weekblad Newsweek zaterdag
publiceerde. De grootste religieuze groep in de VS zijn de christenen waartoe 82
procent van de ondervraagden zegt te behoren. Slechts zes procent van de
Amerikanen gelooft niet in God. 62 Procent van de Amerikanen zou bij
verkiezingen niet op een kandidaat stemmen die zegt atheïst te zijn.
Een op de drie Amerikanen met een universitair diploma houdt
de creationistische bijbelse zienswijze aan dat God de mens heeft geschapen.
Red.: Het geloof is zo diep doortrokken in
de Amerikaanse samenleving, dat geen politicus het zal wagen om iets anders te
zeggen dan dat hij een waarachtig gelovige is. Terwijl er in de top heel veel
mensen zitten die veel weten, veel ambitie hebben en diverse ander zaken die het
onmogelijk maken dat daar niet een aanzienlijk aantal ongelovigen onder zitten,
of op zijn minst mensen die het geloof niet zo serieus nemen - maar lees maar:
Uit: CNN.com, 29-11-2007
Campaign trail rancor carries into GOP debate
... The acrimony from the Republican campaign trail
carried over quickly into the CNN/YouTube GOP presidential debate Wednesday. ...
The debate turned personal when a viewer, holding the Bible,
asked: "Do you believe every word of this book? And I mean specifically, this
book that I am holding in my hand."
Huckabee, a Baptist minister, said, "Sure, I believe the
Bible is exactly what it is."
Giuliani said he believes the Bible, but not "literally true
in every respect."
After that, Romney stammered a bit when moderator Anderson
Cooper asked him if he believed every word. Watch the candidates get personal
about the Bible »
"Yeah, the Bible is the word of God. ... I might interpret
the word differently than you interpret the word, but I read the Bible and I
believe the Bible is the word of God," Romney said. ...
Red.: Je kan de druk op Romney voelen, die
ongetwijfeld niet gelooft wat hij zegt. Wat niet komt omdat hij niet-gelovig, is
maar behoort tot de Mormonen, die niet gezien worden als buiten de hoofdstroom.
Uit: VARA TV Magazine, nr.1-2008, door Willem Lust
I'm a believer
... Nu doen ook presidentskandidaten die het niet moeten
hebben van Christelijk Rechts erg opzichtig over hun geloofsleven. Er is een
website met een God-o-meter, waarop de kandidaten op basis van hun uitspraken
een cijfer kunnen krijgen van 0 (niks) tot 10 (fundamentalist); Barack Obama en
Hillary Clinton scoren allebei een 91 Bij de Republikeinen doet ene Mitt Romney
mee, (ook een 9 op de God-o-Meter) die Mormoon is (een nogal uitzonderlijke
vertakking van het Christendom) en daarom gewantrouwd wordt, net zoals John F.
Kennedy om zijn katholicisme. Kennedy overwon dit met een briljante rede,
waarbij hij de scheiding tussen kerk en staat benadrukte. Romney gaf ook een
speech en benadrukte de scheiding tussen gelovigen en ongelovigen, waarbij hij
dus - dat was de boodschap - aan de goede kant staat. Aha. ...
Red.: Ter vergelijking: Engeland is een land dat in
vele opzichten sterk op Amerika lijkt. Maar hier ligt er toch wel een essentieel
verschil:
Van: Volkskrant.nl, 25-11-2007, ANP
Blair durfde niet voor zijn geloof uit te komen
Uit angst om ‘als gek’ versleten te worden heeft de Britse oud-premier Tony
Blair tijdens zijn ambtsperiode nooit openlijk durven zeggen dat zijn geloof in
God een belangrijke rol speelde in zijn beslissingen.
...
Red.: De grote invloed van het geloof
maakt dat Amerika, geheel in tegenstelling tot het bestaande beeld van
pragmatisme, een sterk ideologisch land is:
Uit: De Volkskrant, 28-12-2010, rubriek Stekel, door Philippe
Remarque
Stekel
In Amerika mogen de schoolkinderen tijdens het speelkwartier niet
naar buiten als er ook maar een vlokje sneeuw valt. Hier doen de onderwijzers
volop mee aan het sneeuwballengevecht. Gezellig volk, die Nederlanders. In
Amerika mag het onderwijzend personeel kleine kinderen die gevallen zijn, bij
het troosten niet op schoot nemen, om iedere verdenking van seksueel misbruik
uit te sluiten. Hier organiseert een crèche-directeur kinderfeestjes in het
eigen huis. ...
In Amerika voeren ze een rookverbod in de horeca in en wordt
vanaf dag één in restaurants en kroegen niet meer gerookt. Hier voeren we ook
een rookverbod in, knijpen we vervolgens een oogje toe en staan de asbakken een
paar jaar later in de helft van de kroegen weer op tafel. ...
Red.: Remarque spreekt uit ervaring, want hij
was jarenlang correspondent in Amerika (daar wonend met gezin).
Meer voorbeelden van de invloed van geloof staan hier
.
Een algemeen regel luidt: "Hoe religieuzer, hoe hypocrieter"
- Amerika is dus ook erg hypocriet. Bekend zijn de gevallen van seks, abortus,
en dergelijke. Maar kennelijk ook wat betreft drank:
Uit:
De Volkskrant, 11-10-2008, column door Sylvia Witteman
Drank
Tussentitel: Zuipen doen ze heus wel, en hoe. Ik heb bij diverse gelegenheden
keurige lui zinderend zien doorzakken
... Intussen zijn er ook wetten die minstens even
bespottelijk zijn als de bovenstaande, maar wel een stuk moeilijker om na te
leven. Zo mag je hier in Amerika op je 16de autorijden, op je 18de trouwen,
stemmen en je als soldaat laten doodschieten, maar alcohol mag je pas drinken op
je 2lste. Daar zijn ze echt heel streng in, op een verkeerde manier. Ik moet
bijvoorbeeld nog steeds bij de slijter mijn paspoort laten zien terwijl ik al 43
ben, maar die tieners weten óók wel aan drank te komen. Ze sturen een iets ouder
vriendje naar de drankboer en zuipen zich vervolgens bewusteloos, omdat niemand
ze ooit beschaafd heeft leren drinken.
Goed, er zijn erger dingen. Zo was er vorig jaar ergens in
Virginia een moeder die een eindexamenfeest gaf voor haar zoon. Dat mens besefte
terdege dat die jongens allemaal bier gingen drinken, daarom nam ze hun
autosleutels in en sprak af dat iedereen zou blijven slapen. Heel verstandig.
Maar een buurman belde de politie, en die moeder kreeg twee jaar gevangenisstraf
voor 'hosting underage drinking', minderjarigen gelegenheid geven om te
drinken dus.
Een schrijnend verhaal en bij lange na niet uniek, in het
land dat misschien wel de meest hypocriete houding ter wereld heeft jegens
alcohol. Ben je in Europa pas een triest geval als je blauw aangelopen in de
goot antivries ligt te hijsen uit een oude schoen, hier hoorde ik laatst twee
moeders kwaadspreken over een gezin waar de vader 'bijna elke dag wijn bij het
eten drinkt'. Scholen geven voorlichtingsavonden waar ze de ouders aanraden geen
druppel alcohol in huis te halen, en mochten ze tóch iets willen gebruiken bij
een 'speciale gelegenheid' om dat dan buiten zicht van hun kroost te doen.
Misschien dat ouders dáárom altijd een biertje afwijzen als ze rond borreltijd
hun kind komen afhalen? Want zuipen doen ze heus wel, en hóe. Ik heb bij diverse
gelegenheden keurige lui zinderend zien doorzakken, maar eerlijk is eerlijk, de
aanwezige kinderen werden dan ook met een bak natte macaroni naar een andere
kamer gedirigeerd. Op een etentje dat ik onlangs gaf werd een kennis, nota bene
een dokter, tot omvallens toe lazarus. Vreemd, want ik had alleen wijn
geschonken, met ruimschoots goed, stevig eten erbij. Maar de volgende dag vond
ik de fles cognac op het aanrecht, die ik geopend had om een scheutje door de
saus te doen: halfleeg.
Of neem mijn buurvrouw Francine. Ze komt vaak 's avonds langs
voor een praatje, maar een borrel wil ze nooit. 'Ik houd het op water!' zegt ze
dan ferm, en inderdaad heeft altijd zo'n halve liter spa blauw in haar hand.
Maar laatst liet ze het bijna lege flesje op mijn keukentafel staan. Toen mijn
zoontje daar even later een slok uit nam, riep hij verschrikt: 'Dit is
grotemensenwater!' Het bleek inderdaad pure wodka. Vreemd is ook dat we hier al
een jaar wonen, pal naast haar, maar Francine heeft ons nog nooit bij zich thuis
uitgenodigd. Ze schaamt zich misschien voor haar drankprobleem. ...
Red.: Een ander pregnant kenmerk van de Amerikaanse cultuur
is het consumentisme. Je kan bijna stellen: Amerika: Amerika ís consumeren - één
van de redenen dat Amerika zo populair is: consumeren wil iedereen wel. Althans
bijna iedereen - verstandige mensen weten beter. Maar de wereld kent weinig
verstandige mensen, met name in Amerika:
Uit:
De Volkskrant, 08-10-2008, door Jeremy Rifkin, economisch adviseur van
diverse EU-instellingen en voorzitter van The Foundation on Economic Trends in
Washington, DC
De gehele beschaving loopt gevaar
... De kredietcrisis die nu ook Europa treft, vindt haar
oorsprong in het Amerika van de vroege jaren negentig. Een decennium lang bleven
de lonen gelijk, of ze daalden. Amerikanen lieten de recessie van 1989-1991
achter zich door massaal aan het consumeren te slaan – op de pof. Gemakkelijk te
verkrijgen creditcards zorgden ervoor dat de consumenten ver boven hun stand
konden leven.
Dankzij de Amerikaanse creditcardcultuur kreeg de
wereldeconomie de afgelopen zeventien jaar een enorme impuls. Dat ging wel ten
koste van de spaarrekeningen van Amerikaanse gezinnen. Gemiddeld spaarde
gezinnen in 1991 ongeveer 8 procent van hun inkomen. Sinds 2006 geven zij echter
meer uit dan zij binnenkrijgen. Dat bewijst dat pogingen om tot economische
ontwikkeling te komen, hebben gefaald.
Hoewel gezinnen in het rood stonden, kregen ze een hypotheek,
tegen erg lage rente, of zelfs zonder rente. Miljoenen Amerikanen waagden het
erop en kochten een huis zonder dat ze zich dat konden veroorloven. Sterker, uit
geldgebrek gingen ze hun huizen ook nog eens als pinautomaten gebruiken, door
hun hypotheken over te sluiten. Nu is de huizenbel die dit gedrag veroorzaakte
gespat, waardoor voor miljoenen gezinnen en banken een faillissement dreigt.
Red.: De reden dat dit zo geschreven kan worden is de
financiële crisis van 2008. Het directe gevolg van dit consumeren.
Een bijzonder sterk idee over
Amerika is dat men daar altijd heel erg voor de top gaat. Dat is in ieder geval
niet zo voor intellectuele capaciteiten:
VARA TV Magazine, nr. 43-2007.
Film-aankondiging: RTL 7, 29-10-2007, 20:30 uur
The Negotiator (1998, F. Gary Gray)
Op een waar incident gebaseerde formulethriller die geheel en al door beide
hoofdrolspelers naar een hoger, bijzonder meeslepend plan wordt getild. ...
Jackson & Spacey weten boeiend en sympathiek te blijven; nog bijzonderder is dat
Spacey erin slaagt intelligentie - in veel andere Hollywoodfilms zo vaak des
duivels oorkussen - tot een opwindende eigenschap weet te maken.
Red.: Intelligentie heeft in Amerika een zeer
slechte naam - een intellectueel wordt aangeduid als egghead, iemand met
een totaal gebrek aan realiteitszin. En anders heeft hij wel prof.
Sickbock-achtige bedoelingen
 .
Uit: De Volkskrant, 21-04-2008, door Philippe Remarque
Waarom is Obama niet zijn intellectuele zelf?
... Amerikaanse kiezers houden niet van elitair ogende
leiders, luidt de stelregel. Dus beging John Kerry een blunder toen hij in 2004
Zwitserse kaas op zijn Philly Steak vroeg in plaats van de gebruikelijke kaas
uit een tube, Cheez Whiz. Later probeerde hij het goed te maken door op
ganzenjacht te gaan met een camouflagepak aan, dat wat mal afstak tegen zijn
aristocratische New England-hoofd. Het hielp hem niet tegen George W. Bush, die
zich ondanks zijn elite-afkomst en Yale-studie wist te verkopen als de gewone
jongen met wie je ‘liever een biertje drinkt’. ...
Red.: En dat van een verslaggever die in het begin van
zijn artikel toegeeft nogal naïef te zijn wat betreft zijn houding ten opzichte
van Amerika en haar cultuur. Het gaat hier niet zozeer om het elitaire, want
film- en sportsterren vormen ook een elite, en zijn wel degelijk geliefd. En
rijkaards heeft men ook geen problemen mee. Nee, het gaat om een elite die
gebaseerd is op verstandelijke capaciteiten. Dat is voor Amerika een gevaarlijk
idee, omdat het de bijl legt aan de wortel van de Amerikaanse samenleving: het
idee dat iedereen alles kan bereiken.
Amerika heeft ook een hoge mate van oppervlakkigheid: men is naar buiten
heel vriendelijk tegen elkaar: "Please come by", terwijl men daarachter
behoorlijk gesloten is:
Uit:
Dagblad De Pers, 13-12-2007, door Maarten Bloem
Amerikaans en toch goed: Nova op locatie
Het idee voor zijn nieuwe televisieprogramma heeft Twan Huys 'geleend' uit
Amerika. Het land waar hij ruim zeven jaar correspondent was voor
actualiteitenrubriek Nova. ...
Desondanks is hij blij dat hij terug is. 'Ik heb in de
leukste snoepwinkel van de wereld gewerkt, dat ga ik niet ontkennen. In Amerika
zag ik wel tien verhalen per dag, maar je blijft slechts een buitenstaander.
Niet iedereen is daar zo makkelijk benaderbaar.' En dat is in Nederland wel
anders. ...
Red.: Heel veel van dit soort dingen kan
je heel aardig samenvatten in de opmerking dat Amerika een land van
middenstanders is.
Het belangrijkste feit aan Amerika voor wat betreft het
buitenland is dat Amerika voor het overgrote deel een gelijkgeschakelde cultuur
is. Dat blijkt ten eerst al uit het politieke spectrum, dat reikt van rechts
naar uiterst rechts. En het feit dat dan ook nog maar in twee smaken komt - meer
partijen zijn er niet nodig want er is niet meer politieke variatie in de
Verenigde Staten:
Van Wikipedia.org (opgeslagen 12-08-2009)
John Pilger
John Richard Pilger (born 9 October 1939) is an Australian journalist and
documentary maker. He has twice won Britain's Journalist of the Year Award, and
his documentaries have received academy awards in Britain and the US.[1][2]
Based in London, he is known for his polemical campaigning style ...
Pilger has a bi-weekly column in New Statesman, which
is his most frequent outlet. He is a strong critic of the institutions and
economic forces that structure 'mainstream' journalism. In an address at
Columbia University on 14 April 2006, he said:
Red.: Hetgeen mogelijk is omdat in Amerika in theorie
vrijheid van meningsuiting heerst, maar dat degene die op meer fundamentele
wijze afwijkt van de norm, razendsnel gemarginaliseerd wordt - zoals het in
Amerika alleen mogelijk is om meer fundamentele kritiek te uiten in satirische
programma's, en niet in gewone, reguliere, politieke programma's:
Uit: VARA TV Magazine, nr. 35-2008, door Mirjam Bosgraaf
Players
Max Westerman, programmamaker, is terug in Nederland na 25 jaar in Amerika te
hebben gewoond (en 15 jaar correspondentschap ) en vraagt zich in Westermans
nieuwe wereld (zender, tijd) af hoe Amerikaans Nederland is geworden.
... Correspondent zijn is behoorlijk veranderd door internet. In principe heeft
iedereen nu toegang tot hetzelfde nieuws. ... Maar eigenlijk is The Daily
Show het allerbeste nieuwsprogramma. Het is satire en ze doen er zelf heel
bescheiden over, maar hun scherpe commentaar maakt het nieuws persoonlijker en
begrijpelijker. Dat is de toekomst volgens mij. En ze prikken door hypocrisie
heen. Bij het Russisch-Georgische conflict gaven Bush en Rice Rusland een veeg
uit de pan door te zeggen: 'In the 21 st century, nations don 't invade other
nations.' Dan vraagt The Daily show zich af: 'Eh, Irak, wel eens van
gehoord?'
Red.: De enige plaats waar echt kritische opmerkingen gemaakt
kunnen worden, is een satirische show. En bedenk hierbij dat die kritiek niets
anders is dan het vertellen van de waarheid. Oftewel: de waarheid kan allen nog
uitgesproken worden door de satiricus- of in historische termen: de waarheid kan
alleen nog komen uit de mond van de hofnar.
Voorbeelden van de gelijkschakeling worden verzameld hier
. Onderstaand een bevestiging van de grote gelijkenissen tussen Amerika en de
Sovjet-Unie:
Uit:
De Volkskrant, 26-01-2008, column door Sylvia Witteman
Welcome
Tussentitel: De metro ruikt hier hetzelfde als in Moskou
Na een half jaar in Amerika begint me iets merkwaardigs duidelijk te
worden: de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten lijken eigenlijk sprekend op
elkaar. Neem nu alleen al de slogans. In Rusland zijn ze daar inmiddels mee
opgehouden, maar ik kan me nog goed herinneren dat alle openbare gebouwen ermee
volhingen. Soms waren die leuzen nogal raadselachtig, zoals: 'Communisme =
sovjetmacht + elektrificatie van het gehele land!' Maar vaak stond er ook
gewoon: 'Werken op zaterdag betekent meer brood voor het volk!', of: 'Kinderen
zijn de enige bevoorrechte klasse in onze maatschappij!'
Ik dacht dat zoiets uniek was voor communistische landen, maar de
Amerikaanse school van mijn kinderen is behangen met posters, waarop
bijvoorbeeld iemand te zien is die moeizaam een hoge berg beklimt, voorzien van
de tekst, in knalrode letters: 'GELOOF DAT JE KUNT WINNEN!'. ....
Iets anders waarvan ik dacht dat het typisch communistisch was, zijn de
monstrueuze, hyperrealistische monumenten voor bijvoorbeeld Gevallen Strijders.
Russen zijn daar heel sterk in. De afgebeelde personages zijn onveranderlijk
overdreven gespierd met vierkante kaken, de onverzettelijke blik ten hemel
geslagen, en ze zijn omringd met tractors, tanks, korenaren en/of vrouwen met
borsten als kanonskogels.
Laatst bekeek ik het monument voor de gevallen brandweerlieden bij Ground
Zero, een bas-reliëf, en dat deed in grootse, kitscherige, ontroerende
lelijkheid bepaald niet onder voor zo'n Sovjet-monument. ...
En beide dragen trainingspakken (in het Russisch een
sportievnie kostioem geheten), ook en vooral als ze niet sporten, niet
gesport hebben en niet van plan zijn te gaan sporten. De metro ruikt hier
hetzelfde als in Moskou, en je ziet ook hier overal op straat grote stoomwolken
uit straatroosters komen, van de stadsverwarming. Nog iets opvallends: zowel
hier als daar zie je veel vrouwelijke buschauffeurs op leeftijd, en werken er
oude, soms half invalide mensen als kioskhouder, kindermeisje of straatveger.
In de Sovjet-Unie hadden ze vuilnisbakken in de vorm van pinguïns, en die
hebben ze hier helaas niet. Maar wél vertonen ook hier vrij veel huizen
hekwerkjes voor de ramen die een opgaande zon verbeelden, waarvan de stralen een
soort tralies vormen. Ook, vreemd genoeg, zie je in Amerikaanse én Russische
parken en speeltuinen tamelijk vaak dat de stomp van een omgehakte boom is
uitgesneden in de vorm van een rechtopstaande beer. Dit alles is uiterst
opmerkelijk, vind ik. Ik heb Rusland indertijd met grote tegenzin verlaten, en
heb nooit meer terug durven komen, uit angst dat het daar onherroepelijk
veranderd was. ...
Red.: Een deel van de overeenkomsten zit in de absolutistische
monomane ideologie, een deel in het gelijkgeschakelde, en een deel in het feit
dat het beide imperia zijn, in plaats van landen, zoals blijkt uit het feit dat
de beide meerdere tijdzone's kennen, en het bijbehorende megalomane karakter.
Om één of andere verbazingwekkende reden nog niet genoemd hier: het
Amerikaanse nationalisme - om preciezer te zijn: het extreme Amerikaanse
nationalisme:
Uit: De Volkskrant, 04-07-2008, van correspondent
Diederik van Hoogstraten
Obama getuigt gretig van zijn ‘liefde voor het
vaderland’
Qua patriottisme ging het voor de Democraten mis in 1988. Die zomer werd op
de Republikeinse partijconventie de vaderlandsliefde van de opponenten bespot
als ‘pastelpatriottisme’: even soft als de pastelkleuren waarin de Democraten
het decor op hun zojuist gehouden partijconventie hadden geschilderd.
Presidentskandidaat George Bush sr. hekelde vervolgens de manier waarop zijn
concurrent Michael Dukakis de VS zou zien, als gewoon een land bij de VN,
‘ergens tussen Albanië en Zimbabwe.’
De historicus David Greenberg bracht deze tactiek afgelopen week in
herinnering. Dukakis verloor de verkiezingen en de Democraten zaten de volgende
twintig jaar met een problematisch imago. Zwak op het gebied van nationale
veiligheid en onbetrouwbaar in hun trouw aan vlag.
Barack Obama kampt enerzijds met die erfenis en anderzijds met de twijfel
van veel kiezers over zijn ware aard. Dus ging hij deze week op
‘patriottismetoernee’ naar dorpen en steden en militaire bases, om te praten
over normen, waarden en geloof. De timing was goed, vlak voor de
Onafhankelijkheidsdag die vandaag wordt gevierd.
Met wederom een sterk gevoel voor symboliek – eerder herstelde hij met
Hillary Clinton de eenheid in het stadje Unity – hield Obama een
patriottismerede in Independence, Missouri.
Hij sprak over de vlaggen om de eerste astronauten te verwelkomen, in zijn
jeugd. ‘En mijn grootvader die uitlegde dat wij Amerikanen alles kunnen waar we
ons op concentreren. Dat is mijn idee van Amerika.’ Vaderlandsliefde noemde hij
een ‘instinct’. ‘Van je land houden, betekent dat je de verantwoordelijkheid
aanvaardt om het te veranderen.’
Tegelijkertijd worden in conservatieve staten tv-spotjes uitgezonden die een
gewone, Amerikaanse jongen laten zien. Zijn alleenstaande moeder en grootouders
‘leerden mij de waarden van het hart van Kansas’, zegt Obama daarin.
‘Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Liefde voor het land.’
Obama’s probleem kwam in februari naar voren toen zijn vrouw Michelle zei
dat ze dankzij de steun voor haar man voor het eerst in haar leven trots was op
haar land. Later volgde de controverse rond zijn dominee, met wie Obama moest
breken vanwege diens uitspraken over de VS en ras. Het vlaggetje op zijn revers
ging Obama pas na tal van klachten dagelijks dragen. ...
In die context valt te begrijpen dat Obama een patriottisch, gematigd imago
nastreeft. ...
De doodsklap voor Dukakis kwam in 1988 toen Bush senior diens verzet tegen
de Pledge of Allegiance belachelijk maakte. Dukakis was niet tegen deze
gelofte waarin de toewijding aan ‘vrijheid en gerechtigheid voor iedereen’ wordt
uitgesproken. Maar de Democraat verzette zich tegen een wet die schoolkinderen
zou verplichten om de gelofte uit te spreken.
De man die wordt beschouwd als het meest patriottisch, wint meestal de
verkiezingen. En dus citeert Obama gretig uit de Onafhankelijkheidsverklaring
van 4 juli 1776 – ‘leven, vrijheid en het nastreven van geluk’ – geplaagd door
de herinnering aan Dukakis.
Red.: Nog wat voorbeelden van nationalisme hier
.
Amerika geldt als hét voorbeeld van democratie. Iets dat nauwelijks of niet
meer is dan een halve waarheid. Ten eerste is daar de simpele waarneming dat
Amerika slechts twee politieke partijen kent. Dat is slechts één partij
verwijderd van een een-partijstaat. Waarbij dan bovendien de keuze beperkt is
tussen rechts en uiterst rechts.
Kanttekening nummer twee bij het democratische gehalte van Amerika is de
invloed van het grote geld. Met tussenpozen is van onafhankelijke waarnemers de
ontboezeming te horen dat Amerika geen democratie is, maar een oligarchie -
onder een van die ontboezemingen vanuit het hart van een liefhebber van Amerika
(in een verkiezings-special van de Volkskrant):
Uit: De Volkskrant, 13-09-2008, door Max Westerman, programmamaker en van
1991 tot 2006 correspondent voor RTL in Amerika, met New York als standplaats.
Dear Mister President,
... Maak van Amerika nou weer eens een échte democratie in plaats van een land
geregeerd door het grote geld! Mag ik u eraan herinneren wat ene John McCain in
1999 zei: 'Onze verkiezingen zijn verworden tot een 'koehandel', waarin beide
partijen naar de macht dingen door het land aan de hoogste bieder te verkopen.'
Jammer, hè, dat McCain tijdens de campagne zelf toch weer druk aan die
koehandel meedeed. Volgens de Washington Post maakte hij het zelfs zo
bont dat zijn campagne in wezen werd 'gerund door de lobbyisten' die voor hem
geld inzamelden bij cliënten zoals de farmaceutische industrie en de wapenlobby.
... u zamelde wel twee keer zoveel geld in. Wat was u er trots op dat er
voor het eerst veel binnenkwam via het internet. Dat waren kleine bijdragen van
'gewone' mensen die zo weer invloed kregen op de politiek, zei u. Waar u niet
mee te koop liep was dat nog steeds eenderde van uw campagnegeld - meer dan
honderd miljoen dollar - wel afkomstig was van machtige sponsors. Voor wat hoort
wat. Wat verwacht die elite in ruil voor haar gulheid?
In ieder geval natuurlijk 'access'. Ik ben benieuwd wiens telefoontje
u gaat aannemen, nu u in de Oval Office zit. Dat van die oma in Ohio die
een tientje instuurde, of van de advocaat uit de vastgoedwereld die in zijn
omgeving een miljoen voor u inzamelde en nu 'een dringende kwestie' onder uw
aandacht wil brengen?
Het klinkt misschien overdreven, maar volgens mij is de macht van het grote
geld een serieuzere bedreiging voor de Amerikaanse democratie dan Al Qaida.
Verklaar die 80 duizend lobbyisten die de boel in Washington verzieken eens de
oorlog. ... Wist u dat parlementariërs nu de helft van hun tijd zoet zijn met 'dialing
for dollars' bij lobbyisten en andere fat cats? ... Hoog tijd dus voor een 'war
on big money'! ...
Red.: Weer een nieuw aspect uit een column van Sylvia Witteman:
Uit: De Volkskrant, 16-05-2009, column door Sylvia Witteman
Rokje
... Toch zijn hier dingen waaraan ik niet kan wennen. Die belachelijke
preutsheid bijvoorbeeld. Toen ik hier net woonde had ik het lef mijn 3-jarig
zoontje bloot in de achtertuin te laten spelen. Al gauw verscheen de buurvrouw
en sprak met afgewend gelaat: 'Dit kan niet. Gauw, kleed hem aan.' Op mijn
verbijsterde blik voegde ze er nog vergoelijkend aan toe: 'Voor zijn eigen
bestwil, hoor!' De achtertuin, let wel, een peuter, met een piemeltje ter
grootte van een pinda. Inderdaad zie ik in omringende tuinen baby's in complete
bikini's rondscharrelen, waarbij het op niets slaande bovenstukje telkens door
goedbedoelende nanny's nauwgezet op zijn plaats gesjord wordt. ...
Van de week bracht mijn 11-jarige dochter een brief van het schoolhoofd
mee'. 'Het komende semester is uw kind ingeroosterd voor deelname aan een
onderdeel van gezondheidsonderricht waar ook gezinsleven en menselijke
seksualiteit deel van uitmaken. De instructies van dit programmapunt zijn erop
gericht de leerling te helpen de grondslagen te leggen voor het maken van
verantwoordelijke gedragskeuzen die een weerspiegeling zullen geven van respect
voor het individu en voor anderen in het gezin en in de maatschappij. U heeft
het recht op verzoek inzage te krijgen in de gebruikte lesmaterialen, en uw kind
desgewenst te excuseren van dit programmaonderdeel.'
Toen ik de wollige woordbrij eenmaal had ontcijferd dacht ik met weemoed
terug aan de seksuele voorlichting die ik kreeg in de eerste klas van het
gymnasium. De biologieleraar, zijn rode baard pront vooruit, verklaarde opgewekt
dat 'neuken' lekker was en demonstreerde vervolgens op de aanwijsstok zonder
omhaal de werking van een condoom. Aan dit frisse initiatief ging volgens mij
geen brief aan de ouders vooraf, maar het moet geholpen hebben, want ik kan me
uit mijn middelbareschooltijd geen enkel 'gevallen meisje' herinneren. Bij wijze
van schril contrast wordt elk jaar een op de twaalf Amerikaanse tienermeisjes
zwanger, dus misschien laten de 'gebruikte lesmaterialen' hier toch wat te
wensen over, of word en er te veel kinderen ten onrechte 'geëxcuseerd van het
programmaonderdeel'.
Gisteren kreeg ik wéér een brief van de rector, met de volgende mededeling:
'Indien uw dochter een rok draagt die korter is dan de lengte van haar langste
vinger als ze haar armen langs haar zij houdt, dan raden wij u ten sterktste aan
haar shorts onder haar rok te laten dragen.' Ik zag het niet helemaal voor me,
dus sommeerde ik mijn dochter zich op te stellen met haar arm langs haar zij.
Daar had je het al: haar rokje, waaraan me tot dusver niets bijzonders was
opgevallen, bleek zeker 3 centimeter te kort. ...
Ik weet het natuurlijk niet helemaal zeker, maar iets zegt me dat een
condoom om een aanwijsstok uiteindelijk meer effect heeft dan shorts onder een
rok. Maar misschien denken die zwangere Amerikaanse tienermeisjes
(negenhonderdduizend per jaar) daar zelf heel anders over.
Red.: Bijna "vergeten", maar toch heel prominent: de
verheerlijking van geweld en wapens:
Uit: De Volkskrant, 25-06-2009, door Pauline Kleijer
Amusement met ballen
Transformers: Revenge of the Fallen
... De internationale
première van
Transformers: Revenge of the Fallen gaat met weinig opwinding gepaard. ...
Met dezelfde hoofdrolspelers, dezelfde knappe computertechniek en grofweg
hetzelfde verhaal is Revenge of the Fallen
allesbehalve verrassend. Opnieuw maken Decepticons – gemene robots die in
auto’s of andere voertuigen kunnen veranderen – de aarde onveilig. En opnieuw
strijdt het Amerikaanse leger zij aan zij met de goedaardige Autobots voor de
wereldvrede. De jonge Sam (Shia LaBeouf), inmiddels student, en zijn vriendin
Mikaela (Megan Fox) raken er ook weer bij betrokken.
Voor de zoveelste keer levert Bay een verpletterend luidruchtig spektakel
af, dat tweeënhalf uur lang in een hyperactieve montage de ene actiescène op de
volgende stapelt. Ook de platte humor, de verheerlijking van het Amerikaanse
legermaterieel ...
Het zou reuze irritant zijn, als Bay niet stiekem toch bewondering opriep.
In zijn streven de actiefilm aller actiefilms te maken, is de regisseur
stijlvast en perfectionistisch. Zijn bombardement van geweld en glimmend metaal
is eentonig, maar op een primitieve manier ook bevredigend; in zijn soort
bereikt Transformers: Revenge of the Fallen de absolute top. ...
Red.: Zie ook het filmische commentaar hierop van Paul Verhoeven
.
En in de sport:
Uit: De Volkskrant, 31-01-2015, door Arie Elshout
Doelloos gekrioel in een Amerikaans onderonsje
Vandaag begint de hoogmis van het American Football: de Super Bowl.
Oud-voetballer Arie Elshout raakte gefascineerd door het spel, doch raken doet
het hem niet. 'Niks ruimte en snelheid, maar massa en macht.'
...
Het evenement wordt massaal beleefd, maar het is een onderonsje. De sport slaat
niet aan buiten de Verenigde Staten. Veel van de Amerikaanse populaire cultuur
heeft zijn weg gevonden naar de rest van de wereld, maar dit niet. Wel fastfood,
maar niet football.
Deze sport heeft zich ver verwijderd van zijn oorsprong: het
Engelse rugby. In dit opzicht kan zij model staan voor Amerika in het algemeen:
het is opgebouwd door Europese immigranten, maar het is niet het evenbeeld en
zelfs niet een verlengstuk van Europa geworden. Het heeft iets heel eigens
gekregen. ...
Verdediger Frank de Boer drijft de bal op, zijn oog ziet in
een flits hoe helemaal voorin spits Dennis Bergkamp vertrekt ... Een
wondergoal geboren.
Deze volmaaktheid is anders ...
Niks ruimte en snelheid, maar massa en macht. Om elke meter
vooruitgang wordt letterlijk gevochten. Er zijn veel dode momenten. ...
De Amerikanen zitten er niet mee. Niet met de ingewikkelde regels, niet met de
traagheid. Als de wedstrijd stilligt, zijn er de reclames en kan in de
stadiongangen een emmer met gefrituurde Buffalo chicken wings worden gehaald. Ze
komen niet voor een ballet van lichtvoetige balkunstenaars, ze willen brute
kracht in actie zien, zwaarlijvige verdedigers met armen, billen en dijen, die
strak en sterk zijn als stalen kabels.
'Niets anders staat zo overduidelijk voor Amerika - het goede, slechte,
luidruchtige, gewelddadige, lelijke en mooie ', schreef publicist Rich Cohen in
The Wall Street Journal. 'Voetbal is geweld - niks anders dan geweld,
beheerste woede. Dit is ook Amerika. We leven in een gewelddadig land, hebben
gewelddadige driften, houden van een gewelddadig spel. Spelers wekken in
zichzelf woede op om te presteren.'
De Amerikanen hebben er geen moeite mee toe te geven dat er een militaristisch
element in zit. Gepantserd betreden de teams het veld. Ze houden van hun
kameraden, haten de vijand en volgen gehoorzaam de bevelen van de coaches aan de
kant. De strijd gaat in essentie over het veroveren dan wel verdedigen van
grondgebied op het 91,44 meter grote veld. In een grappig uitlegfilmpje op
internet vat de Brit Fraser Davidson het kernachtig samen: 'Het verhaal van
American Football is het verhaal van Amerika zelf: het inpikken van andermans
land met geweld.' President Ronald Reagan ging nog iets dieper: Football is 'het
laatst overgebleven ding in de beschaving waarbij twee mannen zich in een
gevecht letterlijk op elkaars lichaam storten zonder dat ze in oorlog te zijn.'
...
Er is ook het geweld buiten het veld. Ray Rice, van de Baltimore Ravens, sloeg
zijn aanstaande vrouw knock-out in een lift. Adrian Peterson, van de Minnesota
Vikings, sloeg zijn zoontje van vier met een boomtak. Michael Vick, van de New
York Jets, zat in de gevangenis. Hij werd veroordeeld wegens het doodschieten,
ophangen, verdrinken en elektrocuteren van vechthonden die niet agressief genoeg
waren naar zijn zin. Desondanks kreeg Vick een miljoenencontract van de Jets.
...
Red.: Duidelijker kan het niet: de
gewelddadigheid is ingekankerd.
Een aloude kwestie, het directe gevolg van het Amerikaanse model:
Uit: De Volkskrant, 04-03-2010, door Philippe Remarque
Obama drukt zorgplan door
... Waarom heeft Amerika anders nog geen ziektekostenpolis voor iedereen? Bijna
anderhalf jaar geleden werden Obama en de Democraten met deze belofte gekozen.
Amerika zou iets krijgen in de richting van het stelsel dat andere ontwikkelde
landen allang hebben. ...
... Binnenkort zal blijken of de Democraten de sprong wagen, en Amerika een
begin maakt met de hervorming van het huidige gezondheidsstelsel. Dat is volgens
bijna alle experts failliet, inefficiënt en onrechtvaardig.
Red.: Een ander echt Amerikaans verschijnsel is dat van diverse
vormen van dwaze ideeën omtrent het gevaar van de overheid:
Uit: De Volkskrant, 10-03-2010, van correspondent Philippe Remarque
Rechtse clubs in VS 'gemotiveerd door de krankzinnigste ideeën'
Complottheorieën tieren welig in de Verenigde Staten. Deskundigen
maken zich zorgen.
Tussentitel: Belastingen als onwettig zien, is enen van de
voornaamste punten
Punt 7 uit de gelofte van de Oath Keepers, een snel groeiende
beweging van veteranen en actieve politieagenten en militairen: ‘We zullen geen
enkel bevel opvolgen om Amerikaanse burgers in een detentiekamp te dwingen,
onder welk voorwendsel dat ook gebeurt.’
Een krankzinnig idee? Elias Alias (een pseudoniem), ex-marinier,
Vietnamveteraan en leider van de Oath Keepers in Montana, wijst er per telefoon
op dat het bedrijf Haliburton een overeenkomst met de overheid heeft gesloten
voor het inrichten van detentiekampen op legerbases in de VS.
Het is volgens hem onderdeel van een groter complot: een groep
internationale financiers probeert al meer dan een eeuw een nieuwe wereldorde op
te leggen aan het Amerikaanse volk. Eén symbool ervan staat zelfs op de
achterkant van het 1-dollarbiljet: een piramide met een oog en de Latijnse
tekst: ‘novus ordo seclorum’, letterlijk: nieuwe orde der eeuwen.
‘De VN, het IMF en de Wereldbank, de Fed, al die dingen zijn georkestreerd
door die financiers, te beginnen met de Engelse familie Rothschild’, zegt Elias.
Veel in de geschiedenis is niet wat het lijkt, vertelt hij. Zo organiseerde
Roosevelt zelf de aanval op Pearl Harbor. ‘De Amerikaanse regering liegt; over
het U-2 incident (een Amerikaans U-2 spionagevliegtuig werd in 1960 boven de
Sovjet-Unie neergeschoten, red.), over de moord op JFK, over Vietnam en over
Watergate.’ ...
Dat klinkt onschuldig. Maar het opstellen van complottheorieën over de
overheid neemt hand over hand toe, waarschuwt het onderzoeksinstituut Southern
Poverty Law Center (SPLC), al decennialang een linkse, maar erkende specialist
inzake radicaal rechts.
‘Er vindt een explosieve toename plaats; van allerlei groepen, maar vooral
onder de zogenaamde patriotten’, zegt onderzoeker Mark Potok, auteur van het
rapport Rage on the right. Volgens het SPLC zijn er het afgelopen jaar
363 nieuwe patriottische groepen ontstaan.
Potok noemt als oorzaken de economische crisis, de grote hoeveelheden geld
die de overheid uitgeeft en het aan de macht komen van een zwarte president. ‘Er
heerst echte woede. Het lijkt een beetje op de opkomst van de beweging in de
jaren negentig, en dat vind ik zorgelijk.’ Destijds (1995) blies Timothy McVeigh
uit haat jegens de overheid een regeringsgebouw in Oklahoma City op, waarbij 168
doden vielen. ...
De actieve politiemensen onder de Oath Keepers hebben wapens en moeten
burgers beschermen. ‘Ze zijn gemotiveerd door de krankzinnigste ideeën en ze
beslissen over leven en dood.’
Haat jegens de overheid speelde een rol bij twee recente dodelijke
voorvallen: Joseph Stack liet zijn vliegtuigje neerstorten op een gebouw van de
belastingdienst in Austin, Texas. Hijzelf en een ambtenaar kwamen om. Stack zag
de belastingdienst als onwettig.
En vorige week opende John Petrick Bedell het vuur op bewakers van het
Pentagon, waarop hij werd doodgeschoten. Bedell ging op internet woedend tekeer
tegen de overheid, die volgens hem de aanslagen van 11/9 had georkestreerd.
Bij een militie of rechtse groep hoorden de twee niet. ‘Dit zijn natuurlijk
gestoorde mensen’, zegt Potok. ‘Maar hun woede komt uit dezelfde onderstroom.
Belastingen als onwettig zien is een van de voornaamste punten voor de
beweging.’
De onderzoeker vindt het onverantwoord dat rechtse Congresleden als Michele
Bachmann en tv-presentatoren als Glenn Beck van Fox News de complottheorieën
verbreiden. ‘Ze vergiftigen de legitieme politieke discussie over de beste koers
voor het land. Dat is slecht voor de democratie.’
Bachmann en Beck zijn sterren van de grote Tea Party-beweging, die
anti-Washington en anti-Obama is. Potok wil ze niet demoniseren. ‘Maar de Tea
Party is dooraderd met dezelfde complottheorieën’. Geregeld refereren leden van
de beweging aan de krijgshaftige oude spreuk dat ‘de boom van de vrijheid van
tijd tot tijd wordt begoten met het bloed van tirannen en patriotten’. ...
Red.: Met direct hieraan vast, en nog geen woord aan
gewijd in deze verzameling, maar misschien omdat het vanzelf spreekt: de
Amerikaanse belastingmoraal:
Uit: De Volkskrant, 31-12-2011, van correspondent Arie
Elshout
Republikeinse kiezer toont een enorme wispelturigheid
Wie moet de Republikeinse presidentskandidaat worden? Koploper Romney? Of
toch de oude rot Gingrich? Dinsdag begint het Republikeinse circus echt.
Tussenstukken:
John Huntsman
Zonder twijfel is Jon Huntsman (51) de meest 'Europese' van de
Republikeinse kandidaten. Een soort van redelijk alternatief, al blijft het wel
Amerika. Toen tijdens een van de verkiezingsdebatten gevraagd werd of de
kandidaten konden instemmen met een begroting, waarbij tegenover elke tien
dollar bezuinigingen één dollar belastingverhoging zou staan, zeiden ze allemaal
neen. Ook Huntsman.
Red.: Zo min mogelijk belastingen is in Amerika een religie.
Tot de culturele religie die elders regeert
en Amerika als voorbeeld heeft, behoort ook de leerstelling dat de culturele
uitingen in de vorm van films en tv-series tot de hoogste cultuuruitingen ter
wereld behoren. En het toppunt van moraliteit uitstralen. Ongeveer het tegendeel
is waar:
Uit: De Volkskrant, 23-03-2011, column door Martijn van Calmthout
Niets zo neoconservatief als Batman die het even
regelt
Amerikaanse filmsmet superhelden zijn subtieler geworden in hun
ideologische boodschappen, denkt een Amsterdamse promovendus.
Zijn proefschrift mag dan vol politieke mediatheorie staan, docent
mediakunde Dan Hass-ler-Forest mag graag nu en dan een vette Superman of
Batman
opzetten, films uit het hedendaagse superheldengenre waarop hij morgen aan de
Universiteit van Amsterdam promoveert. ...
Hassler-Forest, kind van Amerikaanse ouders maar al lang in
Nederland, analyseert in zijn proefschrift de parallellen tussen de Amerikaanse
politieke situatie en de opkomst, zeker in de jaren na de Twin Towers, van de
internationale megasuccessen rond superhelden als Batman, Spiderman en hun
collega's.
Op het eerste gezicht, zegt hij, is er veel overeenkomst met
vooral de superheldenfilms uit de jaren tachtig, met iconen als Rambo, Rocky,
Arnold Schwarzenegger in diverse gedaanten. 'Veelal films waarin, kun je zeggen,
de Amerikanen alsnog Vietnam winnen. Fantasieën die de pijnlijke geschiedenis
pogen recht te zetten.' ...
Red.: Dus naast het neoconservatisme dat zo
conservatief is dat de term reactionair juister lijkt, is er ook nog sprake van
ijskoud imperialisme. Met het bekende vervolg:
Het vermoorden van miljoenen Vietnamese burgers, en nog wat meer van
andere nationaliteiten tussen toen en nu, is gerechtvaardigd want voor de goede
zaak. Een argument dat tot vrijspraak geleid zou moeten hebben voor de nazi's in
Neurenberg, die precies hetzelfde hadden kunnen aanvoeren. En ook de
onderzoeker is kennelijk betovert door de ideologie:
Natuurlijk zijn het neoconservatisme en de vrije wereldmarkt twee aspecten
van hetzelfde proces, geleidt door de wereldwijde oligarchie, dat naar buiten
toe identiek is aan een complot vergezeld van een niet-aflatende stroom platte
propaganda, met gebruik van talloze uitdrukkingen in combinatie met "vrij".
Een aspect dat hier tot nu toe geen aandacht heeft gekregen
maar essentieel voor alle begrip van wat er in Amerika gebeurt, omdat het ook
een bijkomende factor in vele andere processen:
Uit: De Volkskrant, 06-09-2013,door Sara Berkeljon
Alarm vanaf Alaska
Beroepsavonturier Bernice Notenboom stond al op de Noordpool, de Zuidpool en de
Everest. Wat ze wil: de gevolgen van de klimaatverandering tonen. De komende
weken op tv. .
Vanaf 8 september is ze te zien in de zesdelige VPRO-serie Klimaatjagers.
Een serie, de naam zegt het al, over de gevolgen van klimaatverandering.
Notenboom (51) ging naar Groenland, Brazilië, Afrika, Alaska, Oceanië en India
en sprak er met wetenschappers en lokale bewoners. De makers van de serie houden
zich niet bezig met de vraag óf het verandert, maar wanneer, en wat de gevolgen
daarvan zijn. ...
De Nederlandse versie zal anders zijn dan die in de Verenigde
Staten, want die laatste moest vanwege het grote publiek (vele miljoenen
Amerikanen kijken naar The Weather Channel) zeer toegankelijk en spannend
worden. Het is lastig een balans te vinden, zegt Notenboom, tussen het willen
overdragen van soms ingewikkelde wetenschappelijke informatie en het maken van
een boeiend tv-programma. Soms zou ze de wetenschappers liefst langer aan het
woord laten, ten koste van beelden waarin zij kajakt tussen Groenlandse
ijsschotsen.
'In de Amerikaanse versie is het nog veel erger dan in de
Nederlandse. Daar komen de wetenschappers tien seconden aan het woord en moet
alles twintig keer worden herhaald. Soms druist het in tegen wie ik ben. Dan
denk ik: laat iemand maar eens echt goed uitleggen waarom het in Australië
gevolgen heeft als het ijs op de Noordpool smelt. Die tijd krijgen we niet. Het
moet allemaal snel en lekker verpakt.' ...
Red.: Dat aspect: de mateloze oppervlakkigheid van de
Amerikaanse cultuur. Filmregisseur Paul Verhoeven maakte in Amerika de
oorlogssatire Starship Troopers
- een spiegel van de Amerikaanse cultuur van oorlogszucht. Ze hadden het,
collectief, vele jaren niet door.
Naar Amerika lijst
, Politiek lijst
,
Politiek & Media overzicht
, of site home
.
|