Bronnen bij Rijnlandmodel, normen en waarden: normen en vrijheid

29 mrt.2006
Er bestaat in theorie een spanning tussen normen en waarden, dat wil zeggen: regels en vrijheid. Maar dat is alleen een probleem voor min of meer oppervlakkige overwegingen. Iedereen die doordenkt beseft aan de ene kant dat vrijheid in de zin van volledige vrijheid niet bestaat, en aan de andere kant dat iedere wet of regel onderworpen is aan de dagelijkse praktijk van het gezonde verstand. Voor een fraaie formulering van dit soort overwegingen, zie onderstaande bron:
 

Uit: De Volkskrant, 18-02-2006, column van Marjolijn Februari (volledig artikel hier uitleg of detail )

Ik geloof in een liberale etiquette, en dat is een strenge etiquette

...  Als ik niet geloof dat God bestaat, geloof ik dan dat alles geoorloofd is? Nee, ik geloof niet dat alles geoorloofd is. Maar als tegenwoordig de roep klinkt om strengere regels, om een nieuwe ethiek, een nieuwe moraal, een nieuwe etiquette, dan denk ik dat het verstandig is eerst duidelijk verschil te maken tussen ethiek, moraal en etiquette. Ik geloof namelijk dat op het gebied van ethiek alles geoorloofd is. Maar ik geloof dat op het gebied van etiquette niet alles geoorloofd is.
    Ik geloof dat we een volkomen vrijheid hebben op het gebied van de ethiek. Dat betekent dat we volkomen vrij zijn om vragen te stellen over de moraal. Ethiek is het nadenken over moraal, over de status van moraal, over de fundering van moraal, over de relatie tussen religie en moraal, over de betekenis van morele begrippen. Ik geloof dat we die vrijheid nooit moeten beperken en dat we ons zorgen moeten maken zodra die vrijheid wel wordt beperkt.
    Ik geloof in vrijheid op het gebied van moraal. Dat betekent dat onze morele regels niet zijn vastgelegd van bovenaf en dat de moraal een zoektocht is naar regels die we onszelf stellen. Het is dan ook belangrijk om die autonomie in volle werking te laten zien: in al onze beslissingen moeten we tonen wat zelfregulering is. Autonomie betekent 'jezelf de wet stellen' - dat moet je dan ook herkenbaar doen.
    Ik geloof in een liberale etiquette, en dat is een strenge etiquette. Ik geloof dat vrije ethiek en vrije moraal vragen om een strenge etiquette. Wat in een liberale samenleving niet door God of de wet wordt geregeld, moet worden geregeld door informele regels voor de onderlinge omgang. Hoe vrijer de moraal, hoe strenger de etiquette.
    Tot zover mijn liberaal credo. Ik geloof niet dat God, in de bodemloze ruimte, dit leest.


Red.:   Het is dus uitstekend mogelijk vrijheid na te streven, en dit te combineren met regels omtrent normen en waarden. De verdere stap die de redactie maakt is om die regels omtrent normen en waarden wat nader te specificeren.
 

Naar Rijnlandmodel, normen en waarden , Rijnlandmodel algemeen , Rijnlands beleid, lijst , Rijnlandmodel, overzicht , of site home .