Straatinrichting: rechtlijnigheid
| 31 mrt.2008 |
De waarde van rechtlijnigheid is het makkelijst vast te stellen in directe
vergelijking. Onderstaand twee reeksen beelden op straatniveau uit vinexwijken, dus ongeveer
hetzelfde tijdsbestek (voor rechtlijnigheid op planologisch niveau, zie hier
, en wijkniveau hier
).
Minder rechtlijnig:
Rechtlijniger:
Dit zijn statische plaatjes, maar nog duidelijker wordt dit als je het gaat
invullen met de mensen die deze straten moet bewonen:
Uit:
NRC Handelsblad, 09-02-2008, door Bernard Huisman
Niet zo...maar zo!
Hoe maak je van de straat weer ruimte om te leven en te spelen?
Op
een koude, winderige middag zijn er niet veel mensen op straat in Borneo
Sporenburg. Maar op zonnige zomerdagen kun je in deze Amsterdamse wijk uit de
jaren negentig van de vorige eeuw precies zien waar mensen wel en niet graag op
straat zitten, weet architecte Marlies Rohmer. Ze heeft zelf een blok woningen
ontworpen in de wijk - en ze is regelmatig gaan kijken hoe haar en door andere
architecten ontworpen woningen 'werkten'.
Marlies Rohmer vindt het belangrijk dat de stadsstraten er
niet alleen zijn om van a naar b te gaan en auto's te parkeren, maar ook om te
zitten, te hangen en vooral te spelen, vertelt ze tijdens een fietstocht door de
straten van Borneo Sporenburg. "Kinderen worden steeds dikker", zegt ze. "De
oorzaak is duidelijk: ze zitten veel achter de computer en spelen steeds minder
op straat. Ouders vinden het tegenwoordig vaak te gevaarlijk om ze buiten te
laten spelen. Veel straten zijn daar ook niet geschikt voor. Maar daar is met
vrij eenvoudige middelen iets aan te doen door architecten."
Rohmer is al een jaar of tien bezig met de vraag hoe de straat kan worden
terugveroverd op het verkeer. Ze verzamelde artikelen uit kranten en
tijdschriften en onderzoeken over het opgroeien van kinderen en jongeren. Ze
vonden een plek in haar vorig jaar verschenen boek Bouwen voor de next
generation. (zie inzet)
Een van de redenen voor haar interesse in de veranderende
leefwereld van jongeren, is dat ze zelf een elfjarige dochter heeft die opgroeit
in de binnenstad van Amsterdam. Rohmer woont in een straat met een brede stoep
en woningen waar banken voor gezet zijn." We hebben nog wel gedoe met de
gemeente gehad over de banken", zegt ze. "Maar het is zo fijn dat ze er staan.
Samen met de buren zitten we vaak op straat. En op de brede stoep kan mijn
dochter altijd op straat spelen, er is altijd wel een ouder in de buurt.
Overmaat is erg belangrijk voor een levendige stad. Dat had Berlage, de
ontwerper van Amsterdam-Zuid, goed begrepen."
In Borneo Sporenburg zijn niet veel brede straten. Dit komt
mede door het uitdagende stedenbouwkundig ontwerp van Adriaan Geuze. Die had
bedacht dat de nieuwe wijk voor het grootste deel moet bestaan uit wat
architecten 'laagbouw in hoge dichtheid' noemen, zoals in de]ordaan. Het
resultaat is een wijk met veel dicht op elkaar staande rijtjeswoningen zonder
tuin. Maar ook in zo'n wijk, die zij overigens erg goed gelukt vindt, kan een
architect zorgen voor een levendig straatleven, wil Marlies Rohmer laten zien
tijdens de wandeling.
"Kijk, hier is het niet goed gedaan", zegt ze als we door een
straat lopen waar geen bankjes voor staan. "De stoep is te smal, de portieken
ook en de gevels zijn te gesloten. Dit nodigt de bewoners niet uit om op straat
te gaan zitten, zodat je dat Jordaangevoel krijgt." Een gat in de huizenrij,
waar achter een hek een speelplaatsje is ingericht, kan wel haar goedkeuring
wegdragen. "Dit vind ik geweldig", zegt ze. "Het doet me denken aan de honderden
speelplaatsen die Aldo van Eyck in de jaren vijftig overal in Amsterdam heeft
ontworpen op kale plekken in de stad. Idealiter zou er in de stad een netwerk
van goede speelplaatsen, mooie scholen en ruimte bij de woningen waar kinderen
kunnen spelen. Dat zorgt voor een veilig gevoel. Zo houd je middenklasse met
kinderen in de stad. En zo zou je ook de veertig Vogelaarwijken kunnen
verbeteren, beginnend bij de weg van school naar huis. ...
Red.: Als je nu terugkijkt naar de foto's uit de rubriek
"Rechtlijnigheid", en je ziet het zo bij elkaar staan, is de onmenselijkheid van
de rechtlijnigheid eminent herkenbaar.
Je zou het nazistische of stalinistische architectuur kunnen noemen, ware het
niet dat een korte zoektocht op het internet gaf dat die er nog bijna iets leuker
uitzag.
Naar Architectonische lelijkheid
, Rijnlandmodel, kleinschaligheid ,
Inrichting, lijst
, Rijnlands beleid,
lijst
, Rijnlandmodel overzicht
, of
site
home
.
|