Straatinrichting: rechtlijnigheid

31 mrt.2008

De waarde van rechtlijnigheid is het makkelijst vast te stellen in directe vergelijking. Onderstaand twee reeksen beelden op straatniveau uit vinexwijken, dus ongeveer hetzelfde tijdsbestek (voor rechtlijnigheid op planologisch niveau, zie hier uitleg of detail , en wijkniveau hier uitleg of detail ).

Minder rechtlijnig:
 



Rechtlijniger:

 

Dit zijn statische plaatjes, maar nog duidelijker wordt dit als je het gaat invullen met de mensen die deze straten moet bewonen:


Uit: NRC Handelsblad, 09-02-2008, door Bernard Huisman

Niet zo...maar zo!

Hoe maak je van de straat weer ruimte om te leven en te spelen?

Op een koude, winderige middag zijn er niet veel mensen op straat in Borneo Sporenburg. Maar op zonnige zomerdagen kun je in deze Amsterdamse wijk uit de jaren negentig van de vorige eeuw precies zien waar mensen wel en niet graag op straat zitten, weet architecte Marlies Rohmer. Ze heeft zelf een blok woningen ontworpen in de wijk - en ze is regelmatig gaan kijken hoe haar en door andere architecten ontworpen woningen 'werkten'.
    Marlies Rohmer vindt het belangrijk dat de stadsstraten er niet alleen zijn om van a naar b te gaan en auto's te parkeren, maar ook om te zitten, te hangen en vooral te spelen, vertelt ze tijdens een fietstocht door de straten van Borneo Sporenburg. "Kinderen worden steeds dikker", zegt ze. "De oorzaak is duidelijk: ze zitten veel achter de computer en spelen steeds minder op straat. Ouders vinden het tegenwoordig vaak te gevaarlijk om ze buiten te laten spelen. Veel straten zijn daar ook niet geschikt voor. Maar daar is met vrij eenvoudige middelen iets aan te doen door architecten."
    Rohmer is al een jaar of tien bezig met de vraag hoe de straat kan worden terugveroverd op het verkeer. Ze verzamelde artikelen uit kranten en tijdschriften en onderzoeken over het opgroeien van kinderen en jongeren. Ze vonden een plek in haar vorig jaar verschenen boek Bouwen voor de next generation. (zie inzet)
    Een van de redenen voor haar interesse in de veranderende leefwereld van jongeren, is dat ze zelf een elfjarige dochter heeft die opgroeit in de binnenstad van Amsterdam. Rohmer woont in een straat met een brede stoep en woningen waar banken voor gezet zijn." We hebben nog wel gedoe met de gemeente gehad over de banken", zegt ze. "Maar het is zo fijn dat ze er staan. Samen met de buren zitten we vaak op straat. En op de brede stoep kan mijn dochter altijd op straat spelen, er is altijd wel een ouder in de buurt. Overmaat is erg belangrijk voor een levendige stad. Dat had Berlage, de ontwerper van Amsterdam-Zuid, goed begrepen."
    In Borneo Sporenburg zijn niet veel brede straten. Dit komt mede door het uitdagende stedenbouwkundig ontwerp van Adriaan Geuze. Die had bedacht dat de nieuwe wijk voor het grootste deel moet bestaan uit wat architecten 'laagbouw in hoge dichtheid' noemen, zoals in de]ordaan. Het resultaat is een wijk met veel dicht op elkaar staande rijtjeswoningen zonder tuin. Maar ook in zo'n wijk, die zij overigens erg goed gelukt vindt, kan een architect zorgen voor een levendig straatleven, wil Marlies Rohmer laten zien tijdens de wandeling.
    "Kijk, hier is het niet goed gedaan", zegt ze als we door een straat lopen waar geen bankjes voor staan. "De stoep is te smal, de portieken ook en de gevels zijn te gesloten. Dit nodigt de bewoners niet uit om op straat te gaan zitten, zodat je dat Jordaangevoel krijgt." Een gat in de huizenrij, waar achter een hek een speelplaatsje is ingericht, kan wel haar goedkeuring wegdragen. "Dit vind ik geweldig", zegt ze. "Het doet me denken aan de honderden speelplaatsen die Aldo van Eyck in de jaren vijftig overal in Amsterdam heeft ontworpen op kale plekken in de stad. Idealiter zou er in de stad een netwerk van goede speelplaatsen, mooie scholen en ruimte bij de woningen waar kinderen kunnen spelen. Dat zorgt voor een veilig gevoel. Zo houd je middenklasse met kinderen in de stad. En zo zou je ook de veertig Vogelaarwijken kunnen verbeteren, beginnend bij de weg van school naar huis.  ...


Red.:   Als je nu terugkijkt naar de foto's uit de rubriek "Rechtlijnigheid", en je ziet het zo bij elkaar staan, is de onmenselijkheid van de rechtlijnigheid eminent herkenbaar. Je zou het nazistische of stalinistische architectuur kunnen noemen, ware het niet dat een korte zoektocht op het internet gaf dat die er nog bijna iets leuker uitzag.


Naar Architectonische lelijkheid , Rijnlandmodel, kleinschaligheid  , Inrichting, lijst , Rijnlands beleid, lijst , Rijnlandmodel overzicht , of site home .