Bronnen bij Retorische trucs: tijdsomkeer |
27 aug.2010 |
Het geval van tijdsomkeer of oorzaak en gevolg komt ook vrij regelmatig voor
- en ook weer in de bekende gevallen waarin ideologie een rol speelt: de
Koude Oorlog
, integratie,
enzovoort. Het eerste voorbeeld is uit het integratiedebat - eerst even twee
stukken citaat (de Volkskrant, 20-06-2009, door Peter Giesen
Het eerste citaat hoort tot de kern van het verhaal zoals
de kop al aangeeft - hij is de oorzaak van alles. Pas een stuk verderop in
het artikel staat een deel van de andere kant de medaille: het terrorisme -
het andere deel zijn de de overlast en criminaliteit door moslims in Europa.
En natuurlijk was het tweede, terrorisme,overlast en criminaliteit, lang
voor de opkomst van Wilders. De boze islam veroorzaakt Wilders, en niet
Wilders veroorzaakt de boze islam. Een geval van oorzaaksomkeer.
Volgende geval: Roma
(de Volkskrant, 19-08-2010, van verslaggever Iñaki Oñorbe Genovesi):
Aha. Onveiligheid en immigratie. Dat verband is er
natuurlijk wel, in Frankrijk, want dat verband is er overal in Europa - in
Nederland zijn (niet-westerse) immigranten minstens drie keer
oververtegenwoordigd in de criminaliteit
- niet tellende de overlast.
En dat is natuurlijk de werkelijke reden van de uitzettingen. Als die
Roma redelijk gewone burgers waren, zou er geen haan naar kraaien. Maar ook
in Nederland is meer dan driekwart erkend crimineel
. Roma-criminaliteit is de oorzaak - uitzetting het gevolg. Dit artikel
draait het om (de tweede alinea uit het citaat staat op driekwart). Zoals
gewoonlijk.
Een apart geval is de omkering van belangrijkere en onbelangrijkere
feiten. Zoals van dat de mening van de meerderheid en de minderheid (de Volkskrant, 03-09-2010, van correspondent Merlijn Schoonenboom):
Al die protesten komen uit de top van de maatschappij -
sowieso een kleine minderheid. Helemaal aan het einde van het bericht staat
wat de meerderheid er van vindt:
Het laatste is de slotzin. Die met de minste lezers, zoals iedere journalist
weet, want dat leert hij tijdens zijn opleiding ("Schrijf je boodschap in de
eerste zinnen, anders ben je hem kwijt").
Een serietje thema con variazone - het thema is de bouw van een
moskee bij Ground Zero, en de reactie van een dominee die korans wilde
verbranden. Variatie1 (de Volkskrant, 13-09-2010, column door Kader Abdolah):
Consequente eerst de dominee (die in het
echt later was) en dan de imam - de klassieke tijdsomkering.
Variatie 2 (de Volkskrant, 11-09-2010, column door Bert Wagendorp):
Een interessante afwisseling van tijdsomkering en het
alleen noemen van de dominee
Variatie 3 (de Volkskrant, 11-09-2010, door Rob Vreeken):
Alleen maar, dominee ...
Een categorie waarin tijdomkeer geen uitzondering is maar de vrijwel
absolute regel, is dat van de oorlog in Palestina. Zelfs de meer
gebruikelijke term "conflict in Israël" is een tijdsomkeer: Israël ontstond
na en door de oorlog. En sindsdien is de omkeer altijd voortgezet.
Het
eerstvolgende bericht van de persbureaus is bewaard door de redactie omdat
ze wist wat ging volgen (de Volkskrant, 13-09-2010, AP, AFP):
En dan een paar dagen later, het bericht van de correspondent (de Volkskrant, 16-09-2010, van correspondent Rolf Bos):
Met dus de Palestijnse reactie op de eerdere actie als
eerste genoemd, suggererende dat zij zijn begonnen.
Uit de Koude Oorlog
(de Volkskrant, 22-09-2010, door Hans Moleman, correspondent in China):
Oké, gezichtsverlies is belangrijk in Azië. Dan rest nog
te kijken wie het eerste gezichtsverlies heeft veroorzaakt. En dat is:
Japan. Door het voor de zoveelste keer arresteren van Chinese vissers die
voor hun eigen kust vissen. En niet China, dat boos wordt over die
arrestatie. En door het tonen van die boosheid gezichtsverlies moet
voorkomen. Oftewel: Hans Moleman keert, zoals hij habitueel doet als
Koude-Oorlogscorrespondent in China, oorzaak en gevolg om.
Nog eentje uit de Koude Oorlog
, uit de
begintijden ervan (de Volkskrant, 20-11-2010, door Jolande Withuis):
Het eerste is reden voor een ongeclausuleerde veroordeling.
Tot je het tweede leest, want dat is eraan voorafgegaan, en beschrijft
precies hetzelfde proces. Het tweede kan je zien als een gevolg van het
eerste. Dit deel van het stuk leidt dus aan zuivere tijds- en
oorzaaksomkeer.
Nog een gevalletje Palestijns-Joodse omkering (tot er een Palestijnse
staat is, dienen beide partijen op gelijke voet te worden aangesproken) (de Volkskrant,
25-03-2011, Reuters, AP):
Het laatste stukje komt dus aan het eind van het artikel,
wat weinigen lezen.
Weer eentje uit de Koude Oorlog (sinds de economische crisis in het
westen weer bijna volledig opgelaaid - behoefte aan een vijand en ter
afschrikking van et volk) (de Volkskrant, 11-11-2013, hoofdredactioneel commentaar, door Arnout
Brouwers):
Het was natuurlijk andersom: eerst was er de Russische
diplomaat die werd gemolesteerd en gearresteerd, toen de wegwuivende
reacties van Timmermans (meerdere), en pas daarna de molestatie van de
Nederlandse diplomaat. Die, in Nederlandse ogen, natuurlijk de enige echte
schanddaad was:
Balken en splinters, enzo ...
De politieke-correctheid bedient zich van alle mogelijke retorische
trucs, dus ook deze (de Volkskrant, 28-07-2013, column door De Betrouwbare Mannetjes):
Leugen: Pechtold had Wilders onderuit de zak
gegeven. Door hem uit te maken voor halve nazi. Geven zelfs deze leugenaars
toe:
Enzovoort. Allemaal lege retoriek, want wie als halve nazi wordt weggezet,
heeft alle recht zich te verdedigen. "Miezerig mannetje" was zeer gematigd
en dus ook niet erg geslaagd. "Landverrader" was juister, meer passend en
puntiger geweest.
Nog maar eens eentje. Eerste alinea (de Volkskrant, 05-09-2022, hoofdredactioneel commentaar, door
Michael Persson):
Tweede alinea:
Overigens de standaard van de afgelopen zes jaar: de Democraten zeggen
of doen iets radicaals, Trump zegt of doet iets terug, en dan is Trump de
radicaal. Waaraan deze Ploert
meer dan een steentje heeft bijgedragen.
Naar Retorica, trucs
, of site home
·.
|