Toelichting bij Termen: automobilisme

  Automobilist / automobilisme
Specifiek:  Iemand die voor zijn plezier autorijdt. Iemand die bij iedere maatregel die een beperking van het volkomen vrije autorijden inhoudt, roept dat het autootje pesten is. Daaronder vallen iedere vorm van snelheidsbeperking, parkeerbeperking, en in de praktijk ook verkeersregulering (stoplichten). De ergste uitingsvormen zijn rijden met zestig km/h of meer in de stad, 120 km/h of meer op de snelweg, het rijden onder invloed, het vernielen van flitspalen, het verbaal en fysiek aanvallen van controleurs. Dit zijn allemaal maatschappelijk zeer ernstige misdrijven, die veel te licht bestraft worden.
Algemeen:  Iemand die is voor autovervoer boven openbaar vervoer, voordringt in de rij, onhebbelijk toetert als hij even moet wachten, die een kort lontje heeft, die altijd anderen de schuld geeft als iets niet goed gaat, die scheldt op de regering als iets niet goed gaat en niet wil betalen als de regering iets voor hem moet regelen, die altijd teveel belasting moet betalen, enzovoort. In nette termen: een egocentricus, egoïst of iets daartussen .

Een van de redenen voor het verschijnsel van "automobilisme" is dat autorijden veel meer is dan een manier om van A naar B te komen. Het is een uitingsvorm van status, een uitlaatklep voor een gefrustreerd gevoel van vrijheid, en het is deels doodgewoon een vrijetijdsbesteding (de Volkskrant, 11-04-2006, van verslaggever Bart Jungmann):
  Auto dient vooral de aangename zaken in het leven

...    Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau, dat vandaag wordt gepresenteerd, blijkt dat de auto ook in de eerste plaats wordt gebruikt voor vrije tijd. Bijna de helft van de verreden kilometers dient de aangename zaken in het leven. Het woon-werk-verkeer en ritjes van huishoudelijke aard vallen daarbij in het niet.
    Hoezeer de auto juist in de vrije uren de status heeft van heilige koe, blijkt ook uit een verdere opsplitsing van deze cijfers: ruim 50 procent van de verplaatsingen voor de lol zijn per auto. De fiets en de benenwagen komen als alternatief nog het dichtst in de buurt, het openbaar vervoer blijkt dat nauwelijks.
    In een vergelijkbaar Duits onderzoek wordt de auto zelfs aangeduid als bijna noodzakelijk voor sociaal welzijn. Maar dat gaat SCP-onderzoeker Lukas Harms te ver. ‘In Nederland is het openbaar vervoer zo hoogwaardig, dat niemand zich daardoor belemmerd hoeft te voelen.’ Uit de SCP-cijfers blijkt dat autobezit leidt tot een uithuiziger bestaan en dat de variëteit aan vrijetijdsbesteding met de auto een stuk groter is.
    Bezoekjes aan familie en vrienden vormen met 40 procent het leeuwendeel van de zogenoemde vrijetijdsmobiliteit. De reikwijdte daarvan is kennelijk beperkt. Het speelt zich vooral binnen de gemeentegrenzen af. Slechts een op de vier verplaatsingen overbrugt een afstand van meer dan tien kilometer.  ...

En (VARAgids, nr. 17-2009):
  Heel, heel, heel aantrekkelijk

Automobilisten zouden meer moeten lijken op schapen, dan waren er minder files. Dat is de biologisch-wetenschappelijke kant van de file. De poëtische kant komt ook ter sprake in de HollandDoc-fileweek: in Droomrijders, een filmische observatie over de vreemde microkosmos die snelweg heet. De historisch-psychologische kant neemt Andere tijden voor z'n rekening. Kort gezegd is het zo: De file zal altijd blijven, omdat de auto een verlengstuk van de huiskamer is. Een alternatief moet wel heel, heel, heel aantrekkelijk zijn.

Andere tijden: De strijd tegen de file; De automobilist als deeltje.
HollandDoc, zaterdag, 17:59, 18:25-uur
Droomrijders
HollandDoc, zondag, 17:23 uur

De opmerking in Termen over het verband tussen automobilisme en belastingmoraal was gebaseerd op intuïtie. Dat hoeft niet meer (de Volkskrant, 29-04-2009, door Douwe Douwes):
  Wie te hard rijdt, betaalt vaak ook geen belasting

Een waarschuwing voor snelheidsduivels en andere verkeersovertreders in leaseauto's: behalve de politie heeft ook de Belastingdienst u op de korrel. Uit onderzoek van de fiscus blijkt namelijk dat automobilisten die veel boetes verzamelen, het in de regel ook niet al te nauw nemen met de belastingmoraal.
    Zij blijken massaal meer kilometers privé te rijden dan is toegestaan. Wie meer dan 500 kilometer privé rijdt, moet belasting betalen. De automobilist die die belasting wil ontlopen, moet bijhouden welke ritten hij voor de baas maakt. Ongeveer een kwart miljoen automobilisten doet dat.   ...

De gemeenschappelijke factor: een egoïstische mentaliteit

De partij van het automobilisme is dan ook natuurlijk de VVD (Volkskrant.nl, 02-12-2007, ANP ):
  VVD: weg met boete voor lichte snelheidsovertreding

De VVD in de Tweede Kamer wil dat snelheidsovertredingen op de snelweg onder tien tot twaalf kilometer worden geschrapt. Fractiespecialist Paul de Krom zal dit voorstel volgende week inbrengen tijdens de behandeling van de begroting van verkeersminister Camiel Eurlings.
    ‘Mensen ergeren zich wezenloos aan deze bonnenschrijverij. De politie moet haar aandacht richten op de top-drie van ergernissen van automobilisten: linksplakkers, bumperklevers en zachtrijders’, stelt De Krom naar aanleiding van een bericht in De Telegraaf.
    Vorig jaar werd ruim een half miljard aan verkeersovertredingen beboet. ‘Ongeveer 65 procent daarvan slaat op snelheidsovertredingen onder de 10 kilometer.’ ...

Dit is automobilisme, omdat dit voorstel volstrekt irrationeel is. Wat het doet, is de grens voor een boete met 10 km/h verschuivingen, waarna natuurlijk precies dezelfde klachten over die nieuwe grens zullen optreden. Kortom: dit proces is oneindig rekbaar.

Hier de bevestiging van die psychologische component (de Volkskrant, 14-11-2008, rubriek Tijdgeest door Olaf Tempelman):
  De universele ploert

Dat de meeste mensen ploerten zijn, merk je het duidelijkst aan het stuur. Het maakt niet uit waar je rijdt, de ploerterigheid is overal. In mijn Roemeense correspondentschap overleefde ik jaren in claxonnerende massa's vol recht-van-de-sterkste-tijgers en lompheid-loont-beren. Terug in Nederland heb ik kortstondig de illusie gekoesterd een beschaafder auto-universum te hebben betreden. Geenszins: het scala aan regeltjes camoufleert de universele hufterigheid eigenlijk nauwelijks.
    ... Heel wat keren heb in het belang van de verkeersveiligheid met hoffelijkheid gereageerd op andermans ploerterigheid. Tom Vanderbilt, automobilist in NewYork, dacht dat ook altijd van zichzelf. In Traffic - waarom wij rijden zoals wij rijden (De Bezige Bij; € 19,90) komt hij met een schokkende onthulling: al die ploerten die we om ons heen zien denken het ook van zichzelf. Het is nu wetenschappelijk aangetoond. Nergens geven mensen zo blijk van zelfoverschatting als op hun kont in de bestuurderszetel. Iedere dag weer zie je het als ze zelfvoldane gebaren maken waarmee ze hun verbijstering uiten over andermans rijgedrag. Volgens de Narcissistic Personality Inventory is het aantal mensen met een positief zelfbeeld het laatste decennium flink toegenomen. Dat heeft nogal wat gevolgen in de auto. Wordt het verkeer veiliger als iedereen zo zou rijden als u? Een ruime meerderheid van de automobilisten beantwoordt die vraag wereldwijd met 'ja'.
    Traffic mag gerust een ontnuchterend werkje worden genoemd over een feilbare mensheid - een mensheid die zich in heel verschillende cultuurgebieden op verrassend identiek gedrag laat betrappen. Neem het gebruik van de claxon. Kleine en oude auto's worden overal ter wereld makkelijker slachtoffer van getoeter dan nieuwe en grote; vrouwelijke chauffeurs worden steevast vaker berispt dan mannelijke. Dacht u dat Mercedessen, BMWs en Audi's het meest toeteren? Helemaal juist. Van Duitsland tot Oezbekistan worden ze bestuurd door dezelfde met de claxon vergroeide proleten.   ...

En dit is wat de ploerten doen (de Volkskrant, 25-11-2008, ANP):
  Amsterdam pakt geweld tegen verkeersregelaars aan

Het Openbaar Ministerie (OM) in Amsterdam zal voortaan de strafeis verdubbelen voor bedreiging of mishandeling van verkeersregelaars. Het parket heeft dat besloten na een reeks incidenten waarbij verkeersregelaars het slachtoffer werden van agressieve bestuurders.   ...
    Het parket schakelt met deze maatregel alle verkeersregelaars gelijk aan ambtenaren. Voor geweld tegen ambtenaren geldt in heel Nederland dat justitie de strafeis verdubbelt.

Waarbij ook dit verschijnsel hoort (de Volkskrant, 29-11-2008, van verslaggever Willem Beusekamp):
  Verkeersregelaar ontmoet steeds vaker agressie

De verdachte van inrijden op een verkeersregelaar bij Ikea zit op last van de rechter nog steeds vast.

Hoe groter de auto des te meer praatjes tegen de verkeersregelaar. Jerrel Pinas, manager in de branche: ‘Je haalt ze er zo uit, die arrogante gasten. IT’ers, makelaars, dat soort.’
    Pinas werkt bij Service & Veiligheid dat landelijk, naast Traffic Support, een van de grootste leveranciers van verkeersregelaars is. ‘Wij staan er juist voor de automobilist.’   ...

En zoiets wordt, bij onvoldoende tegenmaatregelen (en dat gebeurd in Nederland altijd, tot de zaak uit de hand gelopen is), steeds erger (de Volkskrant, 14-01-2009, ANP):
  Trucker rijdt in op verkeersregelaar

De politie heeft dinsdagmiddag in de binnenstad van Haarlem een 26-jarige vrachtwagenchauffeur gearresteerd die kort ervoor op een verkeersregelaar was ingereden.   ...
    De vrachtwagenchauffeur wilde de Smedestraat inrijden, maar die is afgesloten in verband met werkzaamheden. Toen de verkeersregelaar de man vertelde dat hij er niet door kon, ontstond ruzie. De vrachtwagenchauffeur gaf gas en reed half over de stoep toch de straat in. Daarbij raakte hij de knie van de verkeersregelaar.
    De politie heeft de chauffeur aangehouden en zijn rijbewijs ingenomen.

Maar dat loopt ongetwijfeld binnen een dag weer vrij rond en heeft na een maand zijn rijbewis weer terug ...

Ook in intellectuele kringen komt het voor (de Volkskrant, 19-11-2009, column door Max Pam):
  Liever teveel betalen dan zo’n rotkastje

Misschien ben ik een ouderwetse romanticus, maar de auto vertegenwoordigt voor mij een symbool van vrijheid. Wegrijden zonder dat iemand weet waar je bent, is een van de aantrekkelijkheden van de auto.

...   Optimisme is de plicht van iedere politicus en van iedere bestuurder. Ook ik wil graag een steentje bijdragen aan een mooie toekomst, maar ik houd mijn hart vast als ik lees wat minister Eurlings allemaal van plan is met het rekeningrijden.
    Intuïtief was mijn eerste reactie op het rekeningrijden negatief. Misschien ben ik een ouderwetse romanticus, maar de auto vertegenwoordigt voor mij een symbool van vrijheid. Wegrijden zonder dat iemand weet waar je bent, is een van de aantrekkelijkheden van de auto.   ...

En nog zo'n gevalletje (de Volkskrant, 09-04-2010, van verslaggever Michiel Haighton):
  'Asobak' Hummer officieel doodverklaard

Het oersymbool van de benzineslurpende asobak, de Hummer, is deze week officieel doodverklaard. De liefhebber treurt. ‘Die auto maakte het beest in mij los.’

‘Kan Victor Muller zijn kunstje niet herhalen?’, vraagt entertainer Emile Ratelband zich hardop af als hij hoort dat General Motors Hummer heeft geliquideerd. Ratelband, naar eigen zeggen in 1998 de eerste Nederlander met een Hummer, doelt op het huzarenstukje dat de Nederlandse zakenman Muller begin dit jaar leverde. Toen voorkwam hij met een overname dat GM het zieltogende Saab ontmantelde.   ...
     De slechte verkoopaantallen waren er mede debet aan dat de Europese importeur, Kroymans, vorig jaar failliet ging. De curatoren troffen in de Rotterdamse haven tientallen Hummers aan waar het mos op de deuren groeide. Wel genoot de auto een zekere populariteit bij de nouveau riche; Gordon bijvoorbeeld reed een Hummer.
    Ratelband vindt het ‘doodzonde’ dat de Hummer verdwijnt. ‘De Hummer maakte het beest in mij los. Als ik in de file stond, reed ik er altijd langs. Niet via de vluchtstrook maar bij voorkeur via de onverharde berm. Ik ben ook wel eens een file uitgereden door een weiland dwars over te steken. Daar zijn die auto’s geknipt voor.’
    Ratelband importeerde in 1998 zijn eerste Hummer uit de VS. Op de zijkant liet hij de letters ‘Tjakka!’ plaatsen. ...
    De Hummer was oorspronkelijk ontwikkeld als militair voertuig. In 1992 kwam er ook een consumentenversie. De toenmalige acteur Arnold Schwarzenegger behoorde tot de eerste afnemers. ...

Allemaal weerzinwekkende patsers, met wat betreft Ratelband een uitschieter naar het psychotische gedrag.

Waar een deel van lompheid van de automobilist vandaan komt blijkt hier (de Volkskrant, 04-09-2010, door Olaf  Tempelman):
  Compenseren met warme beslissingen

Tussentitel: Meer auto's betekent: minder verwachtingen ingelost

Er zijn mensen die er nooit last van hebben, velen overkomt het wel: dat je de hand tegen het hoofd slaat en constateert dat je helemaal verkeerd bezig bent. Mij overkwam het een keer aan het stuur midden op een Boekarests verkeersplein waar auto’s uit tientallen richtingen elkaar klem hadden gereden. Iedereen had de hand op de claxon. Uit de open ramen maakten de chauffeurs elkaar uit voor een veelheid aan dieren die nog nooit aan het stuur van een auto gesignaleerd zijn. Bij mij richtte de agressie zich naar binnen: ik heb me vrijwillig in een hel van menselijke lompheid, domheid en luiheid begeven.
    De Belgische socioloog en mobiliteitsdeskundige Kris Peeters beschrijft bovenstaande problematiek in De file voorbij – Afscheid van het automobilisme afstandelijk: ‘Naarmate er meer auto’s zijn, worden verwachtingen steeds vaker niet ingelost. Dit vergroot de kans dat er wordt gecompenseerd op ongewenste wijze, door ‘warme’ beslissingen’. Daar bedoelt ie mee: raam open en met schorre keel boerderijdieren aanroepen. Gestoord varken! Domme koe! Blinde kip!   ...

De auteur is, journalist en dus alfa zijnde, natuurlijk al even verslaafd:

  Net als miljoenen andere in files gestraften heb ik mijn auto niet weggedaan. Misschien komt dat doordat ik er soms nog mee kan doorrijden. Behalve enkele van mijn ergste momenten heb ik ook enkele van mijn mooiste aan het stuur beleefd, op lange reizen over lege wegen, bij voorkeur ’s avonds, af en toe stoppend bij verlaten benzinestations.

Tja ...

Een verder blijk van waar het zit (de Volkskrant, 19-02-2011, door Malou van Hintum):
  Verkeer maakt de ander boos

De meeste automobilisten (60 procent) denken dat automobilisten in het verkeer sneller geïrriteerd raken dan in andere situaties. Dat blijkt uit onderzoek waarover Psychologie Magazine publiceert. Een even groot percentage denkt dat ze zelf in het verkeer niet sneller geïrriteerd raken dan elders. Vijfhonderd ANWB-leden werkten aan het onderzoek mee. ...

De irritatie is gericht op anderen. Dat wil zeggen: het "er zijn" van die anderen. Dat wil zeggen: het feit dat men dan zelf niet kan doen wat men wil. Oftewel: het gaat allemaal over de gevoelde vrijheid: men irriteert zich minder vrijheid te hebben door de aanwezigheid van anderen. De auto is de uitlaatklep voor het gebrek aan vrijheid dat men in de maatschappij heeft. iets dat ontstaat omdat de belangrijk deel van de ideologie van deze maatschappij is dat men die vrijheid wel heeft.

Men heeft wel gezegd op te treden tegen het geweld tegen verkeersregelaars, maar dat gebeurt natuurlijk niet. Effectieve regels tegen automobilisten zijn ook impopulair bij bestuurders, want die voelen zich ook automobilist. Dus wordt het geweld steeds erger (de Volkskrant, 02-04-2011, van verslaggever Jaap Stam):
  Ruim 30 keer aangifte van poging tot grof geweld tegen parkeerwachten

Amsterdamse parkeerwachters hebben vorig jaar 16 keer aangifte gedaan van poging tot doodslag en 18 keer van poging tot zware mishandeling. Dat blijkt uit cijfers van het parkeerbeheerbedrijf Cition.
    Bij de meeste pogingen tot doodslag gaat het om automobilisten die hebben geprobeerd in te rijden op een parkeercontroleur. Dit is enkele keren op een haar na gelukt. Dankzij hoge stoepranden en fietsnietjes konden de controleurs op tijd wegduiken.
    De Amsterdamse parkeerwachters deden vorig jaar 30 keer aangifte van bedreiging. Enkele passages uit de aangiften: 'Ik weet waar je werkt, hoer. Ik kom je opzoeken en snijd je ogen eruit.' 'Ik ga mijn pistool pakken en schiet je dood.' 'Jullie zijn erger dan de SS van vroeger. Als ik je nog één keer zie, dan knal ik je.'
    Amsterdam heeft 218 parkeerwachters. Vorig jaar deden zij in totaal 85 keer aangifte van geweldsincidenten. Dit jaar zijn er al 23 aangiften gedaan. Volgens Cition liggen de werkelijke cijfers veel hoger, maar nemen de meeste parkeerwachters niet meer de moeite om aangifte te doen.   ...

Buiten het verkeer zou dergelijk gedrag tot stevige gevangenisstraffen leiden.

Meer bronnen over automobilisme hier .


Naar Termen, automobilisme , of site home ·.

14 apr.2006