Uit: De Volkskrant, 23-08-2008, door Wim Wirtz

Een vis met oorringen aan

In de bloeitijd van het Romeinse Rijk ging de rijke, machtige elite zich te buiten aan weeldezucht. In Het Valkhof te Nijmegen zie je dat terug.

Tussen de luxe en decadentie van het rijke Westen en die van het Romeinse Rijk bestaat een opmerkelijke parallel. In de westerse wereld zien we de rijkdom terug in de talrijke SUVs, kapitale boerderettes, grachtenpanden, chirurgisch strakgetrokken mannen en vrouwen, intercontinentale reizen, dure trouwpartijen, een uitbundig uitgaansleven en een overdreven liefde voor huisdieren die worden vertroeteld als een favoriet familielid. In de bloeitijd van het Romeinse Rijk, lste eeuw voor en na Christus, was het niet veel anders. Keizers, senatoren en andere rijke lieden lieten aan zonnige kusten ver van Rome enorme villa's bouwen, die werden voorzien van zeldzame oriëntaalse materialen, rijk versierde meubels, vloerverwarming, fresco's, beeldentuinen, gebeeldhouwde buxussen en vijvers waarin vissen zwommen die met veel liefde van de baas werden omgeven.
    Marcus Licinius Crassus, een gefortuneerd Romeins politicus, ging volgens de Griekse schrijver Aelianus zelfs zo ver dat hij zijn vis, een murene, oorringen en halskettinkjes met stenen aandeed, 'helemaal zoals een mooi meisje. Ja, Crassus heeft om die vis gerouwd toen die was overleden, zo hoor ik, en hij heeft hem ook begraven.'
    De elite leefde er stevig op los en ging zich te buiten aan bacchanalen, protserige kunst en door erotiek aangedreven uitdossingen. Vrouwen duwden een dure edelsteen in hun navel, lieten hun haar verven, droegen afneembare kapseis, besprenkelden zich in bad met oosterse oliën, bekleedden zich niet zware gouden sieraden, maakten hun huid zachter met crèmes op basis van amandelolie en rozenwater, en gingen hun rimpels te lijf met smeerseltjes waarin vet was verwerkt van eenden, zwanen, beren of leeuwen.   ...
    De weeldezucht van de Romeinse elite - die klein en machtig was en ver af stond van de brede onderlaag - manifesteerde zich voornamelijk rondom de Golf van Napels, aan de Romeinse goudkust, met Pompeii en Herculaneum als belangrijke centra. Aanvankelijk stuitten de uitwassen van luxe en decadentie op weerzin en onbegrip bij degenen die de Romeinse traditie van soberheid en ingetogenheid hoog in het vaandel hadden en bang waren voor zedenverval en voor een verweking van de Romeinse staat. Keizer Augustus vaardigde zelfs wetten tegen overdreven luxe uit. Maar het haalde weinig uit.
    De Romeinse geschiedschrijver Sallustius stelde vast: 'Toen rijkdom eenmaal in ere was geraakt en vanzelf gevolgd werd door roem, invloed en politieke macht, verloor voortreffelijkheid haar glans, werd armoede een bron van schande en kreeg integriteit de schijn van opzichtige afkeuring. 'En zo, vanwege de rijkdom, deden bij de jongeren weeldezucht en inhaligheid gepaard met arrogantie hun intrede.' ...
    Veel van wat de Romeinse elite in haar villa's liet aanbrengen, duidt op snobisme. Annelies Koster, projectleidster van de expositie, conservator archeologie van Het Valkhof en een van de samenstellers van de fraaie tentoonstellingsgids, beaamt dat. 'Jazeker, het was vaak puur snobisme. Sommige beelden die je hier ziet, zijn ook gewoon kitsch, net als onze tuinkabouter.' ...

IRP:   Hier staan bijna alle trekken van de huidige westerse kapitalistische top beschreven. Inclusief zulke op details gelijkende zaken als de fascinatie met uiterlijk en uiterlijkheden, die projectie van gevoelens op onwaardige zaken ter compensatie van de eigen hardheid en zielloosheid (de versierde vis), het sociale losmaken ('de Romeinse elite - die klein en machtig was en ver af stond van de brede onderlaag'), het fysieke losmaken ('aan de Romeinse goudkust'), het in ere zijn van rijkdom, het zijn stuk voor stuk zaken die nu steeds duidelijker waarneembaar zijn, en al belicht in Houding top I en haar bronverzamelingen. Net als de vergeefse halfslachtige pogingen er wettelijk iets tegen te doen.
    Maar één ding willen we hier nog herhalen. En dat is 'het in ere zijn van rijkdom'. Als één ding een aanjager is van het kapitalisme, dan is dat het wel. In het algemeen zijn er twee hoofdvormen om succes te uiten: fysieke macht en rijkdom. De uitoefening van het eerste is in zijn persoonlijke vorm in deze maatschappij niet meer aan de orde - en voor staten gaat het ook steeds minder, omdat door het door de massamedia voortdurend in beeld brengen van de resultaten van het uitoefenen van fysieke macht door staten, en door technologische ontwikkelingen als de atoombom, het uitoefenen van fysieke macht een te opzichtige vorm van zelfvernietiging geworden.
    Maar die andere andere aanjager van het kapitalisme, het in ere houden van rijkdom, is ook een vorm van zelfvernietiging - eentje die niet gepaard gaat met een grote knal, maar de ingewanden van de maatschappij en beschaving langzaam aanvreet.
    Men is er in het kapitalistische systeem, naar oud-Romeins voorbeeld, druk mee bezig .
    Net wat na het voorgaande binnen gekomen:

Uit: De Volkskrant, 04-10-2008, column door Sylvia Witteman

Dierendokter

Tussentitel: Voor elk van mijn poesjes kocht ik ook maar meteen zo'n snoezig
                   halloweenkostuumpje

... Nee, dan hebben mijn nieuwe Amerikaanse poesjes het beter voor elkaar. In de uitgestrekte diervoederafdeling van mijn supermarkt is 'gewoon' voer nauwelijks te vinden tussen de speciale ontbijtbrokjes gevormd als kleine gebakken eitjes en spekreepjes, snack packs, kattendrinkyoghurtjes met tonijnsmaak en hartvormige roze snoepjes in zakjes van precies 50 calorieën: portion control voor de bewust etende kat. Ook is er een dierenbanketbakker bij mij om de hoek, die guilty pleasures voor honden verkoopt: toffees, koekjes en prachtig versierde taarten, op aanvraag tevens aangepast voor een jarig huisdier met diabetes.
    Zo'n verjaardag is meteen een goede gelegenheid om de horoscoop van je kat, hond of fret eens te laten trekken, hem een zijden chaise longue cadeau te doen, sportschoentjes, een halsbandje met zijn initialen in diamanten, een abonnement op sportschooljog-a-dog,een flesje Meowlot kattenwijn en als dat allemaal niks helpt een graf steent je van het uitvaartbedrijf Heavenly Days.
    Bij het gigantische dierenimperium Petsmart vond ik kattenbellenblaas , een buikdraagzak voor kattenbaby's, rustgevende geurkaarsen voor nerveuze katers, kattenhaargel, diverse smaken kattentandpasta, en een compleet dierenhotel, voorzien van een tv in de lobby die slowmotionbeelden van stoeiende honden uitzendt.
    Plus een artsenpraktijk, waar ik met mijn poesjes binnenliep voor het obligate prikje tegen kattenziekte. De balie werd bemand door verpleegsters in met poesjes en hondjes bedrukte uniformen. Ze spraken mij tsjilpend met 'mommy' aan en mijn katten met 'big boy' respectievelijk 'cutie-pie', waarna ze een angstaanjagende serie 'beslist noodzakelijke' onderzoeken, inentingen en controles begonnen op te sommen. Voor ik het wist had ik getekend voor een health plan à raison van 250 euro per kat. Maar dan heb je ook wat: declawing is bij de prijs inbegrepen, want Amerikanen zijn dol op dieren, maar trekken de grens bij een kaalgekrabd bankstel. Vandaar die even gangbare als wrede procedure waarbij het eerste vingerkootje van de kat met nagels en al wordt afgesneden. Ik koos dus liever voor de optie Soft Paws: om elk vlijmscherp kattennageltje wordt een dun rubber beschermhoesje geschoven in twintig kleuren naar keuze. De mijne hebben lichtblauwe. Het staat ze schattig, en ze ondervinden er geen merkbare hinder van. Ten afscheid kreeg ik een soort Blije Doos mee, vol bakjes, brokjes en rammelaars. Omdat ik toch al het gevoel had dat alles uit de hand was gelopen kocht ik voor elk van mijn poesjes dan ook maar meteen zo'n snoezig halloweenkostuumpje. De een gaat als heks en de ander als pompoen. Dat u het maar vast weet.

Red.:   Grappig hè? Als het bij de Romeinen is, heeft men geen enkele moeite de waanzin in te zien. Nu is het bij de  Amerikanen, en dan is het ineens redelijk normaal. Ook grappig: die al vele malen gemaakte vergelijking tussen het Romeinse Rijk en het Amerikaanse, die nu weer eens bevestigd wordt.
    Nog een nagekomen aspect dat van nature hoort bij dit soort decadentie:

Uit: De Volkskrant, 26-03-2010, door Piet Gerbrandy

Geen bladzij zonder bloedbad

Cornelius Tacitus schreef 1900 jaar geleden zijn Historiën, over de chaos na de dood van de Romeinse keizer Nero. Keiharde, cynische verhalen, in een meedogenloze stijl.

...  Van de Historiën is alleen het begin overgeleverd, ruim vier boeken die gewijd zijn aan de chaotische gebeurtenissen in de anderhalf jaar na de dood van keizer Nero in 68. Achtereenvolgens grijpen Galba, Otho en Vitellius de macht, alle drie even fout en onbekwaam, maar uiteindelijk is het de min of meer respectabele Vespasianus die het keizerschap in handen weet te krijgen.
    Geen bladzijde zonder bloedbad, geen hoofdstuk zonder verraad, geen alinea zonder sarcastische karakterisering. Onder leiding van de eenogige Julius Civilis komen de Bataven in opstand, in Judea maakt Vespasianus’ zoon Titus zich op om Jeruzalem te veroveren.   ...
    Fascinerend is Tacitus’ neerbuigende visie op de Joodse volksaard: ‘Ondanks hun oversekstheid mijden ze geslachtsverkeer met niet-Joodse vrouwen, onderling mag alles.’ Hun rituelen zijn ‘ongerijmd, smoezelig’. Ook de Bataven komen er niet best van af. Zo geeft de wrede Civilis zijn zoontje een paar krijgsgevangenen ‘als schietschijf voor pijlen en oefensperen’.
    De grootste schurken zijn echter de Romeinen zelf: ‘Wat restte was een wedstrijd in bedrog.’ ...

Red.:   Waarschijnlijk was die wedstrijd in bedrog ook één van de aanjagers van de decadentie, van het verval van de beschaving, eerder dan een gevolg. Een bedrog dat we in onze eigen kapitalistische wereld ook op grote schaal zien , met bijpassende  vormen van verdorven ideologie en moraliteit .

Naar Houding top I  , Alfa wereld , Sociologie lijst  ,  Sociologie overzicht  , of site home .