De houding van de top, deel I, algemeen

31 aug.2002

Noot vooraf:
 
  Zoals blijkt uit de datering rechtsboven is dit artikel geschreven in 2002, ten tijde van deze noot, februari 2012, zo'n tien jaar geleden. In die tijd zou de term "oligarchie" belachelijk zijn overgekomen. In de afgelopen tien jaar is de volle werking van de oligarchie voor iedereen die het wil zien naar buiten gekomen. Men heeft tegen de wil van de bevolking de vrije immigratie volgehouden, de islam geworteld, en de soevereiniteit voor een groot deel uitgeleverd aan Europa. Alles tezamen vormende niet een machtsgreep, maar een machtonthulling: van de nomadisch-kosmopolitisch denkende top-derde van de maatschappij, die ernaar streeft van de onderste tweederde een soort landgebonden horigen te maken terwijl zijzelf vrolijk en vrijgesteld de wereld rondreizen. Meer aanwijzingen daarvoor in de artikelen in de lijst rechts.
    De conclusie uit al die artikelen is: Wantrouw ten diepste alle rijken, neoliberalen, de media en iedereen met kosmopolitische ideeën of met een immigranten-afkomst.
    U bent gewaarschuwd.

Of het nu gewenst of ongewenst is, het is een feit dat een groot deel van de mensheid voor een belangrijk deel van hun acties en attitudes kijken naar de mensen die meer macht hebben dan zij zelf, de mensen aan de top van de maatschappij. Het is waarschijnlijk een aspect dat altijd bij de mensheid heeft gehoord, een variant van gedrag van vele diersoorten, die binnen hun groep een leider of alfa kennen, die een belangrijk deel van de gang van zaken binnen de groep bepaalt.

Een belangrijk deel van de houding van onze maatschappij wordt dus ook bepaald door de houding van de top. Een streven naar verbetering in het maatschappelijke klimaat, of de maatschappij in zijn algemeen, heeft dus een natuurlijk aanvangspunt: de verbetering van de houding van de top . Als eerst stap onderzoeken we wat daar zoals mis is.

De meest gebruikte vorm van dit soort onderzoek is de betrokkenen te ondervragen. Dit werkt niet bij onderwerpen als "de houding van de top", omdat de betrokkenen niet naar waarheid of werkelijkheid antwoorden, maar naar sociale gewenstheid. Een betere manier is het verzamelen van uitspraken op onbewaakte momenten of in andere context gedaan ; ook als het echt fout gaat, wil dat wel tot onthullingen leiden . Maar de beste manier is om te kijken naar gedrag. Hier volgen eerst in het kort een aantal vormen van kenmerkend gedrag, die elders uitgebreider besproken worden.

Het eerste en meest opvallende aspect aan de houding van de top is haar onlustbare dorst naar geld. Men zou kunnen denken dat het hebben van een positie van macht en aanzien al een grote en bevredigende beloning was, ook voor die mensen die echt veel meer werk verzetten dan het gemiddelde. Het tegendeel lijkt waar: naarmate de positie hoger is, lijkt men minder tevreden met deze vorm van inhoudelijk bevrediging, en is de behoefte aan extra geldgewin groter. Meer over dit aspect in Houding top II .

Het tweede aspect, deels verbonden met het eerste, is dat van de eerlijkheid en hypocrisie. Het duidelijkst is dit ten tijd van de jaarlijkse CAO rondes. Alle topmensen, van de premier, via de directeur van de Nederlandse Bank, het gilde der economen, de voorzitters van de werkgevers organisaties, tot en met de directeuren van bedrijven in alle mogelijke sectoren, komen met bezweringen om de loonstijgingen te beperken tot een of enkele procentjes, net genoeg om de inflatie te compenseren (of net niet). Tegelijkertijd gaan de inkomens van alle genoemde mensen met veel grotere percentages omhoog, laat staan de bedragen in echte euro's die ze erbij krijgen. Een ander punt waar hetzelfde speelt is dat van de arbeidsproductiviteit - van de werknemers wordt namelijk voortdurend een grotere arbeidsproductiviteit verwacht, en een grotere arbeidsproductiviteit betekent dat er harder gewerkt wordt voor hetzelfde geld. Oftewel, voor dezelfde hoeveelheid arbeid krijgt men minder geld. Dit terwijl diezelfde top een dreiging van minder geld onmiddellijk beantwoord met "dan gaan we minder hard werken", zoals gezien in Houding Top II. En eenzelfde soort houding ziet men ook bij andere vormen van arbeidsomstandigheden .
    De top is dus oneerlijk en hypocriet in de toepassing van hun eigen regels - het aspect van de oneerlijkheid vindt men het sterkst in de economische top, zie Houding Top II, en de hypocrisie bij de politieke top, zie Houding top IV .  De ernst van deze vorm van hypocrisie is dusdanig dat er een harder woord voor gevonden lijkt te moeten worden. Merk daarbij nop dat de politieke en bedrijfsmatige top normaliter als verschillend wordt gezien, maar dat die scheidslijn bijzonder vaag is .

Het derde aspect dat de top kenmerkt is dat ze minder verantwoording aflegt voor haar fouten dan de overige lagen van de maatschappij. Dit is in tegenstelling tot hun eigen beweringen daarover, die vooral gedaan worden als het gaat om hun hoge beloning te rechtvaardigen: we hebben zulk verantwoordelijk werk. Dat is in theorie juist, maar men gedraagt zich er totaal niet naar. Er is een plaats waar het wel gebeurt, namelijk in Japan, en dit verschijnsel wordt hier als dusdanig bijzonders gezien, dat de beelden van zich excuserende topmensen hier op televisie worden vertoond. Dit bewijst dat het in de westerse maatschappij dus niet gewoon is, of preciezer: niet gebeurt. Meer daarover in Houding top III .

Het vierde aspect is dat van de geslotenheid. In tegenstelling tot wat men beweert, is het ook in de huidige toplagen zeer moeilijk binnendringen, leidende tot wat hier de Grote illusie wordt genoemd . Het is wel makkelijker dan het een aantal decennia geleden was, maar dat is een vooruitgang van vrijwel onmogelijk naar zeer moeilijk. De geslotenheid leidt tot een gebrek aan nieuw bloed en de bijpassende creativiteit, innovatie, en ondernemingszin . Meer daarover in Houding top V . En al deze zaken komen naar buiten in de reactie op de verstoring ervan, zoals het geval van klokkenluiders in Houding top VI  laat zien .

De tot nu toe genoemde factoren slaan op wettelijke vormen van handelen. Maar de houding van de top blijkt zelfs direct te correleren met onwettig handelen: hoe dichter bij de top, hoe meer fraude men pleegt, van het concern- en miljarden-niveau zoals de bekend geworden gevallen van boekhoudfraude, tot alle onderliggende lagen . En dat gaat nog een stap hoger: psychologisch onderzoek heeft laten zien dat de eigenschappen die toegedicht worden aan de de goede topmanager sterk overeenkomen met die eigenschappen die men associeert met psychopaten , en dat die correlatie ook in de praktijk is terug te vinden . Deze relatie met psychopathie verklaart de hoge energie, de sterke neiging tot risico, en de meedogenloosheid die men aan de top veel terugvindt, en verklaart ook het gemak waarmee men fraudeert.

Er zijn een aantal gevolgen van deze verkeerde houdingen van de top. Een directe gevolg van de overbetaling van de top is de noodzaak van economische groei om die instroom van improductief geld te compenseren ; deze langdurige economische groei bedreigt het bestaan van onze aarde. Maar het belangrijkste effect van de houding van de top is op kortere termijn. Want wat zij doet is een ondermijning van de onderlinge vertrouwen en solidariteit binnen de maatschappij , zoals tot uiting komt in pleidooien voor de dominantie van het individu boven die van de samenleving , of recenter (2005), pleidooien voor de zelfredzaamheid van de
burger .

Wat hiermee tevens ondermijnd wordt, is de geneigdheid tot samenwerking , wat inmiddels voor iedereen zichtbaar is . En zoals in Westerse organisatie betoogt, is de neiging tot samenwerking een van de twee belangrijkste pijlers waarop onze welvaart gebouwd is.

Echter, de ultieme vorm van dreiging die de houding van de top vormt, is haar neiging zich van de rest van de maatschappij af te scheiden (dit artikel dateert in ongeredigeerde vorm van september 2002), een trend die inmiddels (april 2005) door sociologisch onderzoek is aangetoond , en door de praktijk (september 2005) bevestigd . Op het ogenblik gebeurt dat in de vorm van sociale segregatie binnen Nederland. Maar gezien de hoeveelheid kapitaal die de top zich inmiddels vergaard heeft en verder kan vergaren, is het niet ondenkbaar dat die afscheiding de vorm van verhuizen naar een zonnig buitenland zal aannemen uitleg of detail . Deze afscheiding wordt verder mogelijk gemaakt door het verplaatsen van arbeid van Nederland, of Europa in het algemeen, naar lage lonen landen, wat in mooie woorden de globalisering van de markt heet.

Op wat langere termijn gezien kan dus men dan de situatie krijgen dat de top van de maatschappij zich verrijkt heeft aan de meerwaarde van de arbeid van de productieven, met dat geld naar het zonnige buitenland vertrekt, en de fabrieken en arbeid verplaatst naar lage lonen landen, waar het uitbuiten van de productieven op een hoger niveau opnieuw kan beginnen.

Op het ogenblik is het voorgaande het zwartst mogelijke scenario, maar het het is overduidelijk dat dit wel de richting is waarin de wereld zich op dit moment beweegt. Daar komt bij dat er binnen de door de top gepropageerde mentaliteit van ieder-voor-zich en het-recht-van-de-sterkste geen enkele rem is om dit proces te stoppen. De bewijslast ligt dus aan de kant van de top - zij zullen op een of andere wijze moeten laten zien dat ze de gevolgen van de huidige begrijpen, en het gevaar van nog ernstiger gevolgen onderkennen. De reacties op de huidige uitdagingen die de top krijgt, zijn wat dat betreft weinig hoopgevend: de reacties zijn die van een pure oligarchie, zowel in politiek uitleg of detail als algemeen maatschappelijk opzicht uitleg of detail .

Er zijn voor de toekomst ruwweg twee mogelijke paden die de mens kan kiezen: de top gaat dit wel beseffen, en past haar houding en gedrag aan, zodat we op vreedzame wijze op een meer Rijnlandse maatschappij komen .

Of de top beseft dat niet. Dan zijn weer twee mogelijke zijpaden. De eerste is het Franse model - dat betekent dat er eerst een maatschappelijk oproer komt, met hopelijk daarna een meer Rijnlandse maatschappij. In de tweede komt dat oproer er niet - dan is het Romeinse model het meest waarschijnlijk: het innerlijke verval door decadentie uitleg of detail .

Maar in het laatste geval is het ook mogelijk dat de natuur voor een oplossing zorgt, op de van haar bekende wijze in de omgang met hardleerse soorten: een groot uitsterven .

De ervaringen van de laatste decennia, en de psychologie van het soort mensen die nu de top bevolkt, maakt een een goede afloop langs die weg niet tot de grootste waarschijnlijkheden behoort. Die psychologie en een mogelijkheid om daar iets aan te doen middels het gereedschap van elders op deze website zijn beschreven hier .

Een alternatief is een oplossing via de middenklassen - meer over de houding van de middenklassen hier .


Naar Loon naar werken, top , Economische klassenstrijd  , Recht van de sterkste , Sociologie lijst  , Sociologie overzicht  , Economie overzicht , of site home .