Uit: De Volkskrant, 15-09-2007, column door Frank Kalshoven 

Rijst als oplossing voor het dubbele aardappeltekort

Het is een raadsel waarom ict ontbreekt in het rapport van Rinnooy Kan

Op Potato, een eiland in de Indische Oceaan, eten de bewoners sinds jaar en dag aardappelen. Gekookt met een beetje jus, gebakken in olijfolie, gepoft, in de vorm van friet natuurlijk, en ook rauw geschaafd en in koeken gebakken. Verzin iets met aardappelen, de Potatonen maken het al decennia klaar.
    Onlangs is gebeurd waar wijze Potatonen al vijftien jaar geleden voor waarschuwden: de aardappels gaan achteruit. Als gevolg van de intensieve aardappelteelt is de grond van Potato verschraald, waardoor de oogst zowel kwantitatief als kwalitatief tegenvalt. Voor de toekomst verwachten de Potatonen een ‘dubbel aardappeltekort’, een gebrek aan aardappels en een schreeuwend gebrek aan kwalitatief goede aardappels. Er komt een tijd, is de vrees, dat Potatonen aan de honger zullen bezwijken. ...
    U denk wellicht: dat citaat gaat over Nederland en niet over Potato, en over een lerarentekort in plaats van een aardappeltekort, over een kenniseconomie in plaats van een agrarische economie – dat lijkt maar zo. Grote Aardappel situeert zijn lessen graag in een wat afwijkende context om des te beter te kunnen uitleggen wat hij bedoelt.
    De maatregelen die Grote Aardappel voorstelt, draaien om kwaliteit en geld. Op het nabijgelegen Pinda zeggen ze graag: ‘Wie peanuts betaalt, krijgt apen in dienst.’ En Grote Aardappel zegt op zijn beurt dat een kwaliteitspieper best wat mag kosten. ...
    Maar in de grootste kwaliteitskrant van Potato, de Volksmaltezer, was ook een kritisch geluid te lezen. Een columnist van de krant schrijft in zijn rubriek De boer en de piepers over het gebrek aan voorstellingsvermogen van Grote Aardappel en zijn commissie.
    Zijn bijdrage gaat over rijst, al noemt hij dat, in een persiflage op de stijl van Grote Aardappel, ict en e-learning. Rijst, schrijft hij, is net zo voedzaam als aardappel, niet schaars en veel goedkoper. Als de Potaten nu eens leren af en toe wat rijst te eten, is dat dubbele aardappeltekort binnen de kortste keren verdwenen. ‘Eén dag per week allemaal rijst eten’, schrijft hij. ...

Red.:   Het antwoord over de homo sapiens op de homo economicus is zeer eloquent geformuleerd:

Uit: De Volkskrant, 22-09-2007, column door Aleid Truijens

Beste Frank, ga eens kijken op een school

Het leukste aan de column van Frank Kalshoven vorige week in de Volkskrant ('Rijst als oplossing voor het dubbele aardappeltekort') is de metafoor uit de titel. In het land Potato, dat gebrek heeft aan kruimige maar dure Opperdoezen, moeten mensen maar eens rijst leren eten.
Leraren, betoogt Kalshoven al twee jaar, kunnen effectiever worden ingezet als instructeur bij e-learning. Zet leraar én leerling achter de computer, en je lost in één klap het lerarentekort op en maakt onderwijs nog goedkoper ook.
    In Kalshoven schuilt een begenadigd sprookjesschrijver. Het minst leuke aan zijn column is dat zijn sprookje, als we niet uitkijken werkelijkheid wordt.
    Zo fonkelnieuw was zijn idee twee jaar geleden nu ook weer niet. Het was een extremere variant van het systeem dat al vrijwel in het hele mbo en een groot deel van het hbo was ingevoerd, stilzwijgend, en zonder parlementaire instemming. Laat onderwijskundigen opdrachten fabriceren, maak van de leraar een procesbegeleider, stuur de leerlingen naar huis of naar de mediatheek onder toezicht van een laagopgeleide assistent. Noem het deftig 'probleemgestuurd' onderwijs. Leraren verlost van hun lastige klassen en de overheid bespaart miljoenen - fantastisch! Jammer alleen dat drie partijen - de leerlingen, de ouders en de leraren - hardnekkig dwarslagen. Leerlingen gingen de straat op met spandoeken waarop zij eisten dat ze iets zouden leren, live van een leraar.
    Geen wonder dat onderwijskundigen, school bestuurders en beleidsmakers elkaar huilend van geluk in de armen vielen: eindelijk eens een columnist die hen niet afbrandde, en nog wel een echte econoom! Er werd een 'netwerkschool' opgericht, naar Kalshovens recept. ...
    De commissie Rinnooy-Kan kent het verschijnsel e-learning. Zij kent vast ook de onderzoeken die tonen dat het 'rendement' ervan gering is. Ook de experimenten waarmee wél vooruitgang werd geboekt, bij achterstandsleerlingen en slimmeriken, zijn bekend: klassikaal, arbeidsintensief onderwijs met heldere uitleg en af en toe zelfstandige opdrachten, die uitvoerig worden besproken.   ...
    Beste Frank, ga eens kijken op een school. Op die van je kinderen bijvoorbeeld. Kijk naar welke leraren ze het liefste gaan, en welk lokaal ze het wakkerst verlaten. Niet de mediatheek. Daar frotten meisjes landerig aan elkaars haar en proberen jongens, ondanks de beveiliging, toch iets van seks op hun scherm te toveren. Een surveillant speelt chagrijnig voor politie. Als de deadline nadert, wordt met de knip- en plakfuncties een opdracht in elkaar geflanst.
    Een school is geen biobatterij waar kuikentjes, vetgemest met rijst, op een koopje goed vlees produceren dat de botten van de anorectische kenniseconomie verstevigt. Goedkope methoden leveren waterig vlees dat smaakt naar niks. Hollandse aardappeleters zijn log, maar krijgen tenminste wat vitamine binnen. Het rijstdieet kweekt zielige rijstbuikjes.
    In een gelukkige klas wordt niet gestampt en gedrild - dát kan juist wel thuis of op de computer. Er worden verhalen verteld, grappen gemaakt en soms donderpreken afgestoken. Er vliegen ideeën over en weer, en argumenten. Zo leer je iets, van de leraar en van elkaar. Je ontdekt dat je misschien wel econoom kunt worden, of argumentenfabrikant, of sprookjesschrijver.
    Daarom zijn er nog mensen die leraar willen worden. Die gelukkige momenten van overdracht en inspiratie zijn What makes Sammy run. Je kunt nog je leven lang op kantoor zitten, achter je computer, terwijl de chef in zijn kamertje de lijnen uitzet. Creëer zo'n situatie op school en een massale uitval, van leerlingen én leraren, zal het resultaat zijn.
    Ieder kind wil worden opgemerkt, bevestigd in zijn bestaan. Ook de leerling die bij binnenkomst het oormerk 'lage potentie' krijgt. Die moet niet voortdurend met zijn neus op zijn falen worden gedrukt, maar worden aangemoedigd. In elke lusteloze puber huist, goed verborgen achter oordoppen en kauwende kaken, een prins met echte gevoelens en minstens één talent. Hij moet alleen nog wakker worden gekust. Zet een muur tussen de leraar en zijn klas en die kans is voorgoed verkeken.


Naar Homo economicus  , Moraal, lijst , Rijnlands beleid, lijst , Rijnlandmodel, overzicht  , of site home .