Bronnen bij Onderwijsbeleid 2007: kwaliteit  1 jul.2007

Er waren al zeer veel aanwijzingen dat, ondanks cijfers en onderzoeken van het het tegendeel, de kwaliteit van het onderwijs sinds de aanvang van het vernieuwingsproces, de mammoetwet, voortdurend achteruit is gegaan, zie hier uitleg of detail en uitleg of detail . Het eigenlijk wel definitieve bewijs is de uitkomst van de eerste poging die kwaliteitsval tot staan te brengen: het invoeren van een rekentoets voor PABO studenten. De PABO is een HBO voor onderwijsgevenden, een hogere beroepsopleiding, het praktische analogon van het WO, het wetenschappelijk onderwijs, oftewel de universiteiten. Dat niveau, dus (althans zo presenteer het HBO zich - in de praktijk is het kwaliteitsverschil dramatisch, met name vanwege allerlei vormen van het nieuwe leren). De onderstaande artikel laten zien dat, ondanks inspanningen van die PABO's zelf, een kwart van hun studenten niet slaagt voor een toets met sommetjes die de IRP-hoofdredacteur van de hoogste twee klassen op de lagere school kent:

 
De Volkskrant, 21-06-2007, van verslaggever Robin Gerrits

Rekentoetsen | HBO-raad wil wiskunde weer verplicht stellen op havo

Kwart zakt voor rekentoets van pabo

Ook na twee herkansingen vallen resultaten van bijspijkercursussen tegen. | HBO-raad wil niet tornen aan niveau van de toets.

Ongeveer een kwart van de bijna elfduizend eerstejaars pabo-studenten moet deze opleiding stoppen, omdat ze zijn gezakt voor de rekentoets. Dat blijkt uit een voorlopige eindstand die het Cito geeft over de rekentoets. Doordat er ook studenten om andere redenen de onderwijsopleiding na een jaar verlaten, stroomt waarschijnlijk maximaal tweederde van de eerstejaars studenten door naar het tweede jaar.
    Doekle Terpstra, voorzitter van de HBO-raad vindt dit een zorgwekkende ontwikkeling. ‘Vooral ook als je kijkt naar de al jaren achtereen dalende instroom van de lerarenopleidingen. Er ontstaat een enorm probleem.’
    Komende dinsdag bespreken op het departement van Onderwijs alle hoofdrolspelers de arbeidsmarkt voor leraren. Terpstra: ‘Het is heel zuur en wrang dat, juist nu het lerarentekort zich manifesteert, je sowieso een kwart van de mogelijke nieuwe collega’s vanwege de rekentoets aan de dijk moet zetten.’
    Toch vindt Terpstra dat niet mag worden getornd aan het niveau van de toets. ‘We hebben het hier wel over het vereiste startniveau. Als je deze eis niet stelt, komt de kwaliteit van onze leraren onder druk te staan.’
    De rekentoets is sinds begin dit schooljaar verplicht voor alle pabo-studenten, na aanhoudende klachten over de rekenvaardigheden van onderwijzers. Bij de eerste afname, najaar 2006, wist slechts de helft voldoende te scoren. ‘Daarna hebben we veel energie gestoken in bijspijkercursussen en konden de gezakten nog een tweede en derde keer op’, zegt Paul Helbing van de HBO-raad. Na een derde onvoldoende moeten de studenten hun pabo-opleiding staken. Komend schooljaar wordt ook een taaltoets verplicht.
    Staatssecretaris Van Bijsterveldt van Onderwijs onderstreept het belang van de basisvaardigheden rekenen en taal. ‘Je kúnt niet zonder. Dat moet op niveau blijven, het blijft de ruggengraat van je kennispakket.’
    Terpstra vindt het belangrijk dat rekenvaardigheid voor iedereen op de middelbare school weer meer aandacht krijgt. Bovendien is het volgens hem absoluut noodzakelijk wiskunde weer verplicht te stellen voor havisten met het cultuur- en maatschappij-profiel. Ook ziet hij een zwakke plek in de doorstroming van mensen met een mbo-diploma in de pabo’s; zij maken de rekentoets het slechtst.
    Er klinkt ook kritiek op de toets. Patricia Brand (22) uit Maarssendorp, van de pabo aan de Hogeschool van Utrecht, gaat volgende week donderdag voor de derde keer op. ‘Ik wil verschrikkelijk graag docent worden, doe alle bijlessen die maar mogelijk zijn.’ Ze vindt het daarom vervelend dat ze niet eerder gemaakte toetsen kan inzien. ‘Ik wil leren van wat ik steeds fout doe.’
    Emma van Opstal van het Cito bevestigt dat de website deze mogelijkheid wel aangeeft, maar dat technische problemen dit in de weg staan. ‘Misschien lukt het binnen een paar weken, maar voor de 28ste zal heel moeilijk worden.’


Tussenstukken:
Door Cito ontwikkelde test geeft verfijnd beeld van rekenniveau van student

De zogeheten Wiscat-toets, die alle pabostudenten voldoende moeten hebben gemaakt om door te mogen naar het tweede jaar, is gemaakt door het Arnhemse toetsinstituut Cito. Ze beslaat de domeinen hoofdrekenen, basisvaardigheden, breuken, procenten, verhoudingen en decimale getallen en meten en meetkunde. Het is een via de computer afgenomen adaptieftoets, wat wil zeggen dat na elk antwoord geschat wordt wat het niveau is van de kandidaat, waarna de volgende opgaven worden gekozen. Zo ontstaat een verfijnd beeld van het niveau van de student, aldus de HBO-raad.
    Enkele voorbeeldopgaven:
Een bouwterrein is 500 m˛ groot. De grond kost € 49,- per m˛ . Hoeveel kost dit bouwterrein?
Wilco verdient € 2000. Hij krijgt een loonsverhoging van € 200 . Zijn collega Ron verdient € 1500. Hij krijgt in verhouding dezelfde loonsverhoging als Wilco. Hoeveel is dat?
Een toren van 30 meter geeft een schaduw van 12 meter. Naast de toren staat een boom die een schaduw geeft van 5 meter. Hoe hoog is die boom?


Uitzonderingen moeten af en toe mogelijk blijven

Docent Wim Koersen (45): ‘Bij een andere pabo proberen heeft geen zin. Soms moet je het gewoon opgeven.’

‘De norm van de toets is goed’, vindt Wim Koersen (45), docent rekenen en wiskunde aan hogeschool InHolland in Alkmaar. De vragen van de toets wordt aangepast aan het niveau van de student. Heeft de leerling de eerste vragen goed, dan worden de volgende vragen steeds moeilijker en vice versa. ‘Zo voorkom je dat studenten die niet zo best kunnen rekenen de moeilijkste vragen krijgen. Maar alle leerlingen moeten aan de vastgestelde norm voldoen.’
    Toch moet het volgens hem af en toe mogelijk zijn om een uitzondering te maken. ‘Studenten die het volgens de pabo in zich hebben uit te groeien tot prachtige leerkrachten, moeten de kans hebben het nog een jaar op dezelfde school te proberen.’
    Volgens Koersen ligt vooral de rekenkennis van studenten die via lbo en mbo de pabo zijn binnengestroomd lager. ‘Die hebben nooit het niveau van groep 8 gehaald. Hier moeten ze dat niveau in een jaar behalen. Dat is pittig.’
    Voor studenten die willen weten of ze de opleiding kunnen halen, heeft Koersen een tip. ‘Doe een zomercursus en kom er zo achter of het gaat lukken. Mislukt dat, jammer. Bij een andere pabo proberen heeft geen zin. Soms moet je het gewoon opgeven.’


Op de fiets was er nog een huilbui van de zenuwen

Rachel Merkesteyn (22), gezakt: ‘Ik ga het op een andere pabo proberen. Al moet ik ervoor naar Letland.’

‘Ik was op van de zenuwen. Op mijn fiets had ik nog een enorme huilbui. Ik wist dat deze rekentoets mijn laatste kans was.’ Rachel Merkesteyn (22) heeft het er moeilijk mee. Na de zomer mag ze niet meer terugkeren naar de pabo in Haarlem, omdat ze zakte voor haar derde rekentoets. Met trillende stem zegt ze: ‘Sinds ik kan praten weet ik dat ik leerkracht wil worden. Ik wil niets anders en ik kan niets anders. En dan weet je opeens dat het niet doorgaat.’
    Al vijf jaar is Rachel bezig om leerkracht te worden. Na de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk (SPW) was de vervolgopleiding zo gekozen: de pabo. ‘Ik wist altijd al dat ik niet goed kan rekenen. Toen ik hier begon, heb ik dat ook aangegeven, maar daar is uiteindelijk weinig mee gedaan.’
    In een jaar tijd kregen de eerstejaarsstudenten per week 45 minuten rekenles. ‘Als ik thuiskom, ben ik het al weer kwijt’, zegt Rachel verontwaardigd. Haar mentrix heeft echter niets verkeerd gedaan. ‘Zij verdient een standbeeld. Huilend heb ik haar na de toets opgebeld. Ze zei: ‘Neem een borrel en heb vertrouwen dat er een kans voor je is.’ Rachel gaat het nu op een andere pabo proberen. ‘Ik geef niet op. Al moet ik ervoor naar Letland.’
 

De toets gehaald, nu lekker vier weken naar Turkije (door Eveline Domevscek)

Fadime Sezer (22), geslaagd: ‘Ik ben naar alle bijlessen geweest. Al mijn aandacht ging uit naar de toets.’

‘Ik moest en zou die derde toets halen’, zegt Fadime Sezer (22) . ‘Ik houd namelijk zo van lesgeven, maar anders moest ik echt van school. Ik was dus erg opgelucht toen vorige week woensdag de positieve uitslag op mijn scherm verscheen.’
    Twee jaar geleden rondde Fadime de opleiding Algemene Juridische Beroepsvorming af. Na een pauzejaar schreef ze zich in voor de pabo aan Hogeschool InHolland in Haarlem. ‘Bij mijn vorige opleiding hoefde ik nauwelijks te rekenen. Misschien een beetje meetkunde, maar breuken zoals in deze toets was er daar niet bij.’
    Omdat haar opleiding op het spel stond, bereidde Fadime zich extra goed voor. ‘Natuurlijk heeft het met je zelfdiscipline te maken. Voor de laatste toets heb ik veel geleerd. Ik ben naar alle bijlessen geweest. Aan andere vakken heb ik minder gedaan. Al mijn aandacht ging uit naar de toets.’
    Fadime heeft erg te doen met haar medestudenten die niet meer mogen terugkeren. ‘Vooral met degenen die verder alle vakken hebben gehaald. Nu moeten de studenten de toets in een jaar halen. Vorig jaar mocht dat nog in twee jaar.’ Lang hoeft Fadime er echter niet mee te zitten. ‘Nu lekker vier weken naar Turkije.’


IRP:   Als men de tussenstukken leest, lijkt dat het niet aan de motivatie ligt: het is het systeem dat te weinig onderwijs en oefening biedt - '45 minuten rekenles per week', waarschijnlijk al op bestaande (grote) achterstanden - 'maar breuken zoals in deze toets was er daar niet bij'. Het is het systeem dat niet deugt.


De Volkskrant, 23-06-2007, column door Aleid Truijens

Hoeveel centimeters gaan er in 4,6 meter?

Zet je mobiel uit. Lever je calculator in. Concentreer je.
    Daar komt ie. Je hebt elfduizend eerstejaars studenten aan pabo-opleidingen in een welvarend land. Dat land noemt zich een kenniseconomie; binnen drie jaar moet 50 procent van het jongste kwart van haar bevolking hoogopgeleid zijn. Ruim 2.500 eerstejaars van de lichting 2006-2007 werden van de pabo gestuurd, nadat zij waren gezakt voor een rekentoets. Aan het begin van het schooljaar slaagde de helft voor zo’n toets. Dat betekende dat 50 procent van de toekomstige leraren basisonderwijs slechter rekent dan de 20 procent beste leerlingen in groep 8. Na twee herkansingen had de helft van de gezakten de toets alsnog gehaald. Vraag: welk percentage van de eerstejaars zakte? NB: een schatting volstaat.
    Van dat niveau was het: aan de praktijk ontleende rekensommetjes, meestal vervat in een verhaaltje, met wat toegevoegde informatie om het moeilijker te laten lijken. Op internet circuleren voorbeeldvragen van de pabo-toets. Welke appels zijn goedkoper: Elstars van 3 kilo voor 3,75 euro of Jonagolds die 12 euro per 10 kilo kosten? Hoeveel centimeters gaan er in 4,6 meter? Hoe lang is een tuin van 8 meter als je die tekent op een schaal van 1: 20?
    Goed te doen, zou je zeggen. Wie zulke sommetjes voor 12-jarigen niet kan maken mag echt nooit voor de klas. Helaas bleek dat deze week te gelden voor een kwart van pabo-eerstejaars. In het Journaal zeiden schattige meisjes snikkend dat de toets ondoenlijk was. Ze waren dol op kinderen, voelden zich een juffie in hart en nieren. Maar dat verdomde rekenen. Nu was hun droom vervlogen.
    Het was treurig om te zien. Weer 2.500 zielen voor het onderwijs verloren. Er meldden zich toch al minder pabo-studenten aan dan vorig jaar.
    Voor het eerst in jaren werd ernst gemaakt met het vermoeden dat het de basiskennis op de pabo’s, en wellicht in het hele hbo, bedroevend is. Een lichtpuntje: het dalende niveau kan nu niet langer als borrelpraat van verzuurde intellectuelen worden afgedaan.
    En dan telde de taaltoets nog niet eens mee. Afgelopen winter zakte tweederde van de eerstejaars voor een proefexamen dat spelling, interpunctie en grammatica toetste; slechts 15 procent van de voormalige mbo’ers slaagde. Pabo-docenten protesteerden luidkeels: die toets, ook al op het niveau van groep 8+, was bloedmoeilijk! Iedereen had toch een spellingcorrector? Moest je soms regels kennen om taal te gebruiken? Waarom zouden ze nu ineens op ‘inhoud’ testen, terwijl die al jaren was afgeschaft ten gunste van ‘competenties’? Als de taaltoets was meegeteld, zou de slachting massaal zijn geweest. Volgend jaar telt de taaltoets wel mee.
    Doekle Terpstra, voorzitter van de HBO-raad, noemde het resultaat ‘dramatisch’ – natuurlijk. Maar hij greep meteen de gelegenheid aan om zich op de borst te kloppen: ‘Deze test toont aan dat we wel hebben geďnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs, omdat deze mensen voorheen wel gewoon de studie konden afmaken en voor de klas kwamen te staan.’
    De HBO-raad moet zich schamen dat jarenlang schoolkinderen zijn uitgeleverd aan ondermaatse afgestudeerden. Terpstra wijst een andere schuldige aan: het middelbaar onderwijs. Dat moet eens ‘kritisch naar het lespakket kijken’.
    Een vreemde conclusie. Laten we liever kritisch naar de pabo’s kijken. Hoe bestaat het dat die instellingen, na één jaar bijspijkeren, niet vrijwel alle studenten op het niveau van een gisse 12-jarige kunnen krijgen? Sommige pabo’s, zoals die in Vlissingen en Zwolle, lukt dat wel. Zou het te maken hebben met de kwaliteit van de pabo’s, bolwerken van het Nieuwe Leren?
    Het was evenmin een geweldig idee om mbo’ers – doorgaans niet behorend tot de 20 procent slimste basisschoolleerlingen – op de pabo toe te laten. In Frankrijk zijn onderwijzers universitair opgeleid; in veel landen wordt dat overwogen, maar wij verlaagden fluitend de toegangseisen.
    Havo-vwo’s zijn niet bedoeld om kinderen simpele basiskennis bij te brengen. Daar horen geen staartdelingen, maar logaritmen op het programma te staan, geen kofschip maar literatuur. Basiskennis hoort thuis op de basisschool. Als het hbo de zwarte piet doorschuift naar onderen en de basisschool naar boven – laat ze toch lekker kind zijn! – dan moeten er in die vijf, zes puberjaren wonderen worden verricht. Een 12-jarige kan op zijn vingers natellen dat dát mislukt.
 

De Volkskrant, 25-06-2007, ingezonden brief van Johan Boons (Tilburg)

Pabo op niveau

Wordt het niet eens tijd dat de pabo de hand in eigen boezem steekt? Een kwart van de studenten moet nu vroegtijdig afhaken omdat het niveau van de rekentoets te hoog ligt. Meteen wordt naar de overheid en de huidige (andere) opleidingen gewezen. Procentueel gezien zijn het de mbo-instromers die te veel moeite hebben om de toets in drie kansen te halen. Maar dat is niet het probleem! De toets moet ook zonder problemen door de kinderen in groep acht van de basisschool kunnen worden gehaald. Iedereen heeft die kennis immers in zijn basisschooljaren al tot zich genomen. Ik zie liever dat de pabo de mogelijkheid biedt tot het volgen van extra lessen en tot het oefenen van de stof op internet. Het moet toch mogelijk zijn als volwassene je rekenniveau binnen een jaar te verhogen naar het niveau van groep acht?


De Volkskrant, 26-06-2007, ingezonden brief van Frits Kappers (Hoogeveen)

Reacties: Pabo op niveau

Het echte probleem is het rekenonderwijs op de basisschool. Ik ben inmiddels 35 jaar werkzaam als leraar in het voortgezet onderwijs en kan merken hoe hard de rekenvaardigheid onder kinderen achteruit gaat. Ik hou in de examenklas van het vmbo (vergelijkbaar met het niveau van de vroegere mavo) wedstrijdjes met mijn leerlingen: zij met de rekenmachine, ik met mijn hersens. Ik win bijna altijd.


Red.:   En ondanks deze sterke aanwijzingen of bewijzen, gaan de inspanningen om het niveau verder te verlagen gewoon door. En natuurlijk weer voornamelijk uitgaande van de zo praktisch ingestelde HBO's, de schoolfabrieken die de leerling als klant of consument zien, en hem ter wille willen zijn met de laagst mogelijke studiebelasting:


De Volkskrant, 22-06-2007, door Paul Gerbrands, historicus en docent geschiedenis

Geen diploma, toch naar het hbo

Je diploma net niet gehaald? Dan kun je in steeds meer gevallen toch beginnen, merkte Paul Gerbrands. Op het mbo, en zelfs op het hbo.

Na de examentijd is er ook voor gezakte eindexamenkandidaten hoop. Voorheen stelden sommige hogescholen al hun toelatingsnormen naar beneden bij, om zo weinig mogelijk inschrijvingen mis te lopen. Nu lijken hbo’s helemaal de weg kwijt. Scholieren zonder diploma kunnen er gewoon gaan studeren, zoals op de Fontys hogeschool. Zonder veel problemen worden gezakte scholieren toegelaten. Er wordt zelfs voor geadverteerd.
    De maatregel is niet alleen bedoeld voor uitzonderingsgevallen, maar is standaardbeleid geworden. De markt groeit, vanwege het toenemende aantal aanmeldingen van jongelui zonder diploma. Het succes van die maatregel zou vooral moeten blijken uit het feit dat leerlingen het zonder havo- of atheneumdiploma op het hbo even goed zouden doen als zij die wél een diploma hebben.
    Voor het middelbaar onderwijs geldt ook al op verschillende plaatsen dat vmbo-leerlingen die allerlei leuke baantjes hebben en liever niet op school zitten, in aanmerking kunnen komen voor toelating op een mbo-school (roc) of havo. Als de hbo’s doorgaan met hun toelatingsbeleid, zullen mbo-leerlingen de kantjes eraf gaan lopen. Want het opdoen van wat werkervaring als vrijwilliger of anderszins wordt door menige hogeschool juist gezien als een aanbeveling voor toelating. Nota bene: het gaat om de leeftijdsgroep van 16 tot 21 jaar. Kennelijk is het hebben van talent en capaciteiten dan al voldoende. Dat hoeft dus niet meer gemeten, gecontroleerd, aangemoedigd of bevestigd te worden met een diploma als bewijs daarvan.
    Je vraagt je af waarom mensen op het hbo dan nog wél een diploma zouden willen halen. Studenten daar hebben immers ook capaciteiten en talenten. Dan kunnen ze evengoed meteen doorstromen naar een baas en aan de slag gaan.
    Sommige hogescholen organiseerden eerst nog bijspijkercursussen. Maar steeds meer hbo-instellingen pasten hun normen aan en gingen over tot sjoemelpogingen en financiële malversaties. Uiteindelijk zagen veel hbo’s hun subsidies teruglopen, omdat ieder jaar weer gemiddeld eenderde van de eerstejaars binnen enkele maanden al afhaakte. En nu is deze zorg om het niveau van de eerstejaars ingehaald door overlevingsdrang.
    Pikant is dat de overheid toestemming verleent aan dit soort experimenten. Zij verbloemt hiermee haar eigen falen om via het Studiehuis en de Tweede Fase het niveau op de havo en het vwo én daarmee op het hbo op te krikken.
    Dat de werklust van menig middelbare scholier verder zal afnemen, zal menig docent nopen tot het doen van nog meer concessies. Het einde van deze spiraal is voorlopig nog niet in zicht. Daar zal het hbo ongetwijfeld ook nog de vruchten van gaan plukken.


Red.:   De makkelijkste manier om het onderwijs te versjacheren is natuurlijk om überhaupt geen normen te hebben. Dat laatste is het geval bij mbo:


Uit: De Volkskrant, 05-11-2007, door Yvonne Doorduyn (volledig artikel hier uitleg of detail )

Den Haag verstevigt greep op onderwijs

Mbo-examens | Waait er een nieuwe wind op het ministerie van Onderwijs?

Of je op het mbo in Doetinchem zit of op de academie in Den Haag: straks krijgen alle kappersleerlingen hetzelfde theorie-examen permanenten voorgeschoteld. De examens Nederlands en Engels worden zelfs gelijk aan die op de opleiding techniek, als het aan de politiek ligt: hetzelfde op elke opleiding, met alleen nog vier niveauverschillen.
    Onderwijsstaatssecretaris Van Bijsterveldt (CDA) grijpt in om de examenkwaliteit op het mbo te bewaken. Werkgevers die mbo’ers willen aannemen, moeten exact weten wat een leerling in huis heeft. En met de bijbehorende bureaucratie – elke opleiding fabriceert zijn eigen eindtoets – moet het maar eens afgelopen zijn.
    Waait er een nieuwe wind op het ministerie? Wat is er gebeurd met het bijna heilig verklaarde adagium van vrijheid van scholen?
    Anticiperend op verwijten van bemoeizucht dekten staatssecretaris en Tweede Kamerleden zich vorige week al in. ‘Scholen gaan over het onderwijs, wij over het bewaken van de kwaliteit’, aldus initiator PvdA-Kamerlid Staf Depla.
    Toch is na acht maanden regeren duidelijk dat de nieuwe bewindslieden de Haagse greep op het onderwijs verstevigen. Het laissez-faire van de ministers Van der Hoeven (CDA) en Hermans (VVD) maakt plaats voor een fermere sturing van bovenaf. ...


Red.:   Wat een idioterie dat het ooit zo ver heeft kunnen komen. En nog idioter is dat men er bezwaar tegen maakt.
 

Terug naar Onderwijsbeleid, lijst , Rijnlands beleid , Rijnlands beleid, overzicht  , of naar site home .