Bronnen bij Cognitieve dementie: kwaadaardigheid

Twitter-cabaretier Sander van Dam jaagt ’deugers’ op de kast Hij is de schrik van ’deugend’ Twitter. Sander van Dam verzamelt tweets, waarin twitteraars anderen de les lezen: over ’onfatsoenlijk’ taalgebruik, over de vermeende dreiging van ’domrechts’, over de verwerpelijkheid van veelvliegen en nog veel meer. Van Dam confronteert zijn slachtoffers in zogenoemde ’vierluikjes’ met hun eigen, inconsequente gedrag. De leukste honderd luikjes zijn nu gebundeld. „Mensen hebben te weinig zelfspot.” Bestaat hij wel echt? Is Sander van Dam niet een schuilnaam? Over de werkelijke identiteit van de samensteller van de bundel Deugen voor de bühne heerste lang onduidelijkheid. Van Dams ’slachtoffers’ suggereerden dat hij bewust anoniem wil blijven; hij zou een fake foto en een fake naam gebruiken. „Onzin”, zegt Van Dam (44), op een terras in Uithoorn, en hij schudt z’n hoofd over alle ophef. „De kolderieke suggestie dat ik een anonieme rechts-extremist zou zijn, maakt alles alleen maar grappiger. Want wie ben ik nou helemaal? Een nobody zonder echte opleiding en met een doorsnee kantoorbaan.” Genadeloos Van Dam legt genadeloos bloot hoe op Twitter, waar de gemoederen hoog kunnen oplopen, de pot de ketel van alles verwijt. Veel twitteraars willen graag laten zien dat zij moreel superieur zouden zijn, maar blijken in hun gedrag en uitspraken lang niet altijd consequent. Zo stuitte hij op belerende klimaatactivisten, die zelf de wereld rondvliegen; op een op Twitter scheldende en tierende Volkskrant-columnist, die in de krant pleit voor ’meer fatsoen’; en op een D66-advocaat, die waarschuwt dat hij aangifte zal doen als hij zich beledigd voelt, terwijl hijzelf smijt met beledigende termen als ’smegmavlek’ en ’nageboorte’. Veel van zijn fans verkneukelen zich bijna dagelijks over Van Dams ontmaskeringen. Hij vergaarde snel een grote schare volgers: inmiddels bijna 35.000. „Ik had nooit verwacht dat dit zo uit de hand zou lopen. Ik begon er ooit mee mensen, die met mij in discussie gingen op Twitter, te confronteren met hun eigen, tegenstrijdige uitspraken. Tijdens corona, toen ik me verveelde, ben ik het echt veel gaan doen. Ik zie het als een soort kleinkunst en noem mijzelf Twitter-cabaretier. Het gaat mij puur om de humor.” Woedend Zien zijn lijdende voorwerpen ook de humor in van hun eigen inconsequenties? Van Dam, lachend: „Nee, meestal reageren ze woedend.” Een enkeling dreigt met aangifte, maar daar maakt hij zich niet druk om. „Die tweets zijn gewoon openbaar, ook kranten en websites drukken tweets af. En we hebben de gezichten geblurd.” Wat is zijn favoriete luikje? „Dat van weerman Gerrit Hiemstra, die in tweets allerlei mensen afzeikt en door Sigrid Kaag wordt bedankt wegens zijn ’inspirerende deelname aan discussies op sociale media’.” Een aantal van zijn favoriete mikpunten, onder wie Hiemstra, maar ook voormalig D66-Kamerlid Sidney Smeets, die wegens grensoverschrijdend gedrag het parlement moest verlaten, en Volkskrant-columnist Sander Schimmelpenninck, die fake news verspreidde over de vermeende identiteit van Van Dam, proberen om hem weg te zetten als ’domrechts’, ’fascist’, ’nazi’, ’extremist’. Het deert Van Dam weinig. Ook heeft hij geen gewetensbezwaren. „Dat bekende Nederlanders zich door mij zo op de kast laten jagen, vind ik vermakelijk: Schimmelpenninck noemde mij een ’Bacardi-tokkie’, haha. Ze hebben totaal geen zelfspot. Er komen trouwens ook genoeg rechtse mensen voor in mijn luikjes. Ik pak voornamelijk heel zelfvoldane types aan. De termen links en rechts zeggen me niks, maar het blijken toch vooral linkse mensen te zijn die zichzelf moreel superieur voelen.”