Uit: De Volkskrant, 26-01-2007, column van Ronald Plasterk

De heilige markt

Economie is een prachtig vak, maar een econoom die alleen in marktwerking kan denken, is net zo primitief als de geneticus die denkt dat je aan iemands dna kunt zien wat voor karakter hij heeft. ...Neem het taxibedrijf. Ik knipte vorige week twee stukjes uit weekbladen. Het ene uit het als rechts bekendstaande Elsevier; een redactioneel commentaar van Paul de Hen. Het andere komt van een prominent lid van de socialistische Niet Nix-beweging, en het staat in het linkse weekblad De Groene Amsterdammer.
    Het ene stuk ‘Taxibeleid’ zegt: ‘De liberalisering van de taximarkt is helaas een dankbaar object van anti-marktwerkingsentimenten geworden ...’
    Het andere stuk heeft als kop: ‘De vrije markt voor taxi’s is een mislukking waar de klant niets aan heeft. Terug naar de regulering’. ...
    ... Degene die vasthoudt aan de heilige markt is de linkse econoom Bas Jacobs. Voor mensen die regelmatig taxivervoer regelen, bestaat er inderdaad een taximarkt. Ze kennen de service bij de verschillende bedrijven, hebben de gelegenheid de tarieven te vergelijken, en als een bedrijf herhaaldelijk te laat komt, of een chauffeur stuurt die de weg niet kent, kies je de volgende keer een ander. Zo niet op straat. De enige manier waarop het een vrije markt zou zijn bij het Centraal Station is als een veilingmeester alle taxi’s in detail beschrijft (‘Chauffeur rookt niet, heeft geen radio aan, spreekt Engels!’), en per rit verkoopt aan de hoogste bieder. Wie het meest betaalt, is het eerst aan de beurt. Hoe stelt Jacobs zich verkeerstechnisch voor dat de overheid klanten en chauffeurs moet dwingen om niet de voorste wachtende taxi te nemen? Gaan we een voetbalveld vol taxi’s neerzetten?
    Dus in termen begrijpelijk voor economen: de transactiekosten voor de klant zijn te hoog: de tijd en de moeite die het de klant zou kosten om alle relevante informatie te vergaren weegt niet op tegen de kosten van een rit. De aanname van volledige kennis van de producten is bovendien niet waar te maken, door het niet-terugkerend gebruik. Ten slotte is de rijweg niet oneindig breed, waardoor er inderdaad een natuurlijk monopolie bestaat voor de taxi’s die vooraan staan.
    Vrijwel overal in de wereld bestaat bij vliegvelden en stations een keurig gereguleerd systeem dat voorkomt dat klanten voordringen, dat ertoe leidt dat de taxi’s op hun beurt wachten, en dat garandeert dat de tarieven uniform en billijk zijn. Marktwerking is in veel sectoren ideaal, maar juist economen zouden moeten analyseren waarom het soms niet de beste oplossing is.
 

Red.:   Het stuk bevat ook het commentaar op de meningen van de heer Jacobs, dus dat hoeven we niet over te doen. Het gaat ook voornamelijk om de constatering van een derde persoon, die Jacobs ook ziet als een martkfundamentalist die geen oog heeft voor de realiteit der dingen, en de beperkingen die die realiteit oplegt.
    Als tweede een herhaling van een stuk uit Economen, fouten :

Uit: De Volkskrant, 23-11-2004, van verslaggever Michael Persson

Economen kraken innovatiebeleid

Economen van naam bogen zich over de vraag wat vernieuwing is. Ze trokken tegendraadse conclusies. Een tekort aan bèta's? Waarom verdienen ze dan niet meer?

...   Zo betogen Bas Jacobs (Universiteit van Amsterdam) en Dinand Webbink (CPB) dat er in Nederland, in tegenstelling tot wat doorgaans wordt gedacht, helemaal geen tekort aan bètawetenschappers en ingenieurs is. Het zijn er weliswaar weinig, zeker vergeleken met andere landen, maar het is zeker geen tekort.
    Hun redenering is niet nieuw. Kwestie van vraag en aanbod. Als er daadwerkelijk een tekort zou zijn, dan zou het prijsmechanisme in werking treden en zouden de salarissen van bèta's hoger zijn dan dat van niet-bèta's. Terwijl, zeggen de economen, het al twintig jaar andersom is. Bèta-opgeleiden verdienen 5 tot 10 procent minder dan anderen.
    Jacobs en Webbink verwachten zelfs dat de arbeidsmarktpositie van bèta's steeds verder zal afkalven, omdat ze zullen worden vervangen door nog goedkopere buitenlanders. 'Het beeld dat hieruit naar voren komt, wijkt af van de diagnose die ten grondslag ligt aan het huidige kabinetsbeleid.' Het kabinet wil juist miljoenen uitgeven om scholieren te stimuleren een exacte studie te kiezen.
    De auteurs van de pre-adviezen baseren zich voornamelijk op theoretische modellen. ...

Red.:   Dit artikel is volledig in lijn met het voorgaande: je kijkt naar de markt, in dit geval de arbeidsmarkt, waar de lonen van bèta's laag zijn, dus moet de vraag laag zijn. Simpel, toch?
    OK, volgende artikel (kennelijk ook volgende baan voor Jacobs, want nu zit hij bij de Erasmus Universiteit):

Uit: De Volkskrant, 23-04-2009, door Bas Jacobs en Ruud de Mooij, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Lans Bovenberg, hoogleraar economie aan de Universiteit van Tilburg

Ouderen verdienen te veel
...

Red.:   We kunnen meteen stoppen met citeren, want hier is het leed al geschiedt: de heren, onder aanvoering van onze vriend Bas Jacobs, constateren dat de lonen van ouderen te hoog zijn. Wat de argumenten zijn, doet er niet zo veel toe - het is al volstrekt in tegenspraak met het voorgaande.
    Want stel dat er goede argumenten zijn, anders dan gewoon de markt, dat de lonen van ouderen, oftewel: de prijzen van de arbeid van die ouderen, te hoog zijn. Dan kunnen er net zo goede redenen zijn dat de lonen van bèta's, de prijzen van de arbeid van bèta's, te laag zijn. En dat in dat laatste is geval de markt niet de oorzaak is van die lage lonen.
    En een soortgelijk verhaal geldt andersom: stel dat het eerste verhaal waar is: de lonen van bèta's zijn te laag doordat op de prijs van de arbeid het marktprincipe van toepassing is. Dan is datzelfde marktprincipe ook van toepassing op de arbeid van ouderen. En dus kan de prijs van die arbeid nooit te hoog zijn.
    Kortom: de heer Bas Jacobs beweert in het ene geval A, en het andere, soortgelijke, geval B, terwijl A en B in directe tegenspraak met elkaar zijn. Het eerst dat we daar dus direct van kunnen afleiden is dat Bas Jacobs een leugenaar is.
   Blijft over de interessantere vraag waarom hij dat doet. Onze werkveronderstelling was dat Jacobs een marktfundamentalist is - en daar hadden we goede gronden voor. Dan is zijn tweede positie de afwijkende, en moeten daarvan de reden zien te doorgronden. Zelf zeggen ze het zo: 'Het kernprobleem is dat loon naar leeftijd in plaats van loon naar werk wordt betaald.'
    Meteen kunnen we dus constateren dat als dit waar is, het eerste verhaal van Bas Jacobs, geschreven tezamen met Dinand Webbink van het CPB, de regelrechte leugen is. Als loon niet naar werken betaald wordt, dan is er geen enkele reden om te veronderstellen dat de lage betaling van bèta's ook maar iets te maken heeft met de markt voor bèta's, het loon-naar-werken van bèta's - het aanbod van bèta's.
    Maar waarom pleegt hij deze leugen? Terug naar de ouderen, en de bewering dat deze te veel verdienen. Dit is gebaseerd op twee andere beweringen: het loon stijgt gedurende het ouder worden, en de productiviteit daalt. De eerst is waar, maar als de productiviteit ook zou stijgen, maakt dat niets uit. Het zit allemaal dus in de bewering dat de productiviteit van de oudere werknemer daalt.
    Nu gene ze geen enkele onderbouwing van deze bewering - misschien omdat hij zo veelvuldig gedaan wordt, dat iedereen het voor zoete koek slikt. Het argument dat je achter die veelvuldige herhaling en het slikken van die koek kan verzinnen is dat men de havenarbeider of mijnwerker voor de geest heeft, die, als hij boven de vijftig komt, steeds minder kan versjouwen. Maar daar stuit te dan meteen op een probleem, want er zijn in Nederland geen havensjouwers en mijnwerkers meer - het overgrote deel van het Nederlandse werk wordt zittend gedaan: in een hijskraan, of achter een bureau. En er is geen enkele reden om te veronderstellen dat je daarin minder handig wordt boven de vijftig.
    Integendeel: in de vliegtuigindustrie is onderzoek gedaan naar de tijd benodigd voor taken die herhaald wordne, zoals in de seriebouw, en dan blijkt dat gemiddeld de tijd benodigd voor iedere volgende keer dat je dezelfde taak uitvoert, gedurende lange tijd voortdurend met circa 11 procent daalt - iets waar iedereen die dit soort werk heeft gedaan, qua trend, van kan getuigen.
    Kortom: de heer Jacobs, en consorten, moeten eerst maar eens bewijzen dat hun basisveronderstelling juist is.
    Maar neem nu eens aan dát die veronderstelling juist is. Dat wil tevens zeggen: de veronderstelling dat mensen naar hun arbeidsproductiviteit betaald moeten worden. Dan geldt dat niet alleen voor ouderen, maar voor iedereen, natuurlijk. En in "iedereen" zit iedereen ingesloten. Ook de heer Bas Jacobs - en consorten. En dan kunnen we, met hetzelfde gemak als zij dat doen, meteen iets aannemen: zij produceren helemaal niets. Ja, zwarte inkt op wit papier, maar daar is nog nooit een zak kolen mee gedolven of een vervoerd. Dan kunnen we niet alleen het loon verlagen van de heer Bas Jacobs - en consorten, maar ze doodgewoon ontslaan. Als het al niet dit verhaal is, dan is de kredietcrisis van 2008-2009, en hun totale onbenul ervan eraan voorafgaande, ruim meer dan voldoende bewijs dat het vak dat ze beweren uit te oefenen: iets zinnigs zeggen over de economie, totaal nutteloos is. Het ontslaan van alle mensen in banen als die van Bas Jacobs en consorten zou zo veel besparen, dat de vermindering van het loon van ouderen meteen overbodig wordt. Want er zijn talloze groepen waarvoor precies hetzelfde geldt als voor de Bas Jacobs - en consorten: ze produceren helemaal niets.
    Kortom: waar de heren het hier over hebben is loon-naar-werken => , maar dat willen ze alleen toepassen op degenen die produceren. Natuurlijk vinden ze dat dit niet van toepassing op henzelf, en lotgenoten in soortgelijke beroepsgroepen - dat is ook de reden dat de lagere betaling van bèta's OK is volgens hen: dat zijn toch ook maar een soort veredelde blauwe-boorden-werkers waarvan de witte oorden mogen profiteren. Nog korter: dit is gewoon weer de aloude klassenstrijd van hogere midden- en topgroepen tegen de lagere: de lagere moeten voor steeds minder geld gaan werken, zodat de hogeren een steeds makkelijker en luxueuzer leventje kunnen leiden.
    De aloude klassenstrijd. Dickensiaans kapitalisme, in het jasje van het neoliberalisme.
    De troonrede en miljoenennota 2009 zijn uitgekomen. Reden voor Jacobs om zich weer eens te roeren:

Uit: De Volkskrant, 16-09-2009, door Bas Jacobs, hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Hou vervroegde verkiezingen

De regering onderneemt niets concreets. De werkloosheid zal hoog oplopen. Toekomstige generaties betalen dan de rekening van de crisis.

Tussentitel: De deeltijd-WW zal de vut van deze crisis worden als kabinet niet ingrijpt

De Miljoenennota 2010 laat zien dat de overheidsfinanciën een nooit eerder vertoonde optater krijgen. De belastinginkomsten nemen sterk af en de uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen nemen toe. ...
    Met de crisis komen de structurele zwaktes van de Nederlandse arbeidsmarkt aan het licht. De contractlonen groeien nog steeds harder dan de inflatie, terwijl de werkloosheid in rap tempo stijgt. De Nederlandse arbeidsmarkt reageert volkomen rigide op de economische schok, waardoor de werkloosheid onnodig hoger en langduriger zal zijn. Loonmatiging is vereist om de werkgelegenheid te herstellen, maar ook om de concurrentiepositie te verbeteren en te profiteren van het voorziene herstel van de wereldhandel.
    Werknemers die meer verdienen dan ze opleveren, zoals ouderen en laaggeschoolden, worden nu ontslagen. Deze werknemers hebben na de recessie alleen perspectief op werk als hun lonen meer in de pas lopen met hun productiviteit. Hervormingen van het ontslagrecht en de WW zijn nog altijd urgent om de gouden kooi te openen waarin veel oudere werknemers gevangen zitten. ...
    De deeltijd-WW moet worden afgebroken, want die vergroot de problemen op de arbeidsmarkt. Publiek geld wordt verspild aan bedrijven die niet levensvatbaar zijn of aan bedrijven die ook zonder deeltijd-WW zouden overleven. ...

Red.:   De truc van het overbrengen van een propagandaleugen is herhaling. En economen zijn nooit te moe om hun leugens te herhalen. Want economen hebben niets anders te doen dan het produceren van propagandaleugens, en het herhalen ervan. Dat is hun beroep. Economie is namelijk geen wetenschap, weet nu ook de rest van de wereld sinds de kredietcrisis, en wat er dan overblijft is waarzeggerij. En waarzeggerij die jokt ten eigen gunste van de eigen groep en klasse, dat is het verkondigen van propagandaleugens. Want hoe onproductief ouderen en laagbetaalden ook zijn, ze zijn nog altijd oneindig veel productiever dan economen (en andere hogere werknemers ) - die zijn namelijk volgens het sommetje waarbij improductiviteit het quotiënt is van wat je kost gedeeld door wat je opbrengt, oneindig improductief - want dat laatste is nul voor economen.
    Een heet item in 2010 is de vergrijzing: er komen relatief steeds meer ouderen, deels omdat we langer leven. Dit is de mening van Jacobs, dit keer tezamen met een andere partner:

Uit: De Volkskrant, 06-05-2010, door Lans Bovenberg en Bas Jacobs, respectievelijk hoogleraar economie Universiteit van Tilburg en hoogleraar Erasmus Universiteit Rotterdam

Vergrijzing is een bron van private rijkdom en van publieke armoede

De kosten van de vergrijzing zullen moeten worden gedragen door de mensen die profiteren van de hogere levensverwachting. En dat doen we allemaal.

Tussentitel: De pensioenleeftijd zou moeten mee groeien met de levensverwachting

Red.:    Meer hebben we van dit artikel niet nodig, omdat het gaat over de redenatie die erachter steekt: als we langer gaan leven, moeten we ook meer betalen dus langer gaan werken. Maar als dit geldt voor de tijd die we extra met pensioen zijn, geldt het natuurlijk ook voor alle tijd die we met pensioen zijn. Haal maar gewoon het werkwoord "gaan" uit de redenatie, en je krijgt: "als we langer leven, moeten we ook meer betalen dus langer werken".
    Nu is het inmiddels alom bekend dat de hogere opgeleiden en de hogere inkomens veel langer leven dan de lagere - het verschil is maar liefst zeven jaar.
    Dus als we iets gaan veranderen aan de pensioenregeling op de basis van "langer leven", moet eerst dat rechtgezet worden.
    Maar dat is in het nadeel van de heren Bovenberg en Jacobs, die het hier dus angstvallig niet over hebben, zie het originele artikel .
    Voor meer over het geval van Lans Bovenberg, zie hier .

Naar Economen, fouten , of site home .