Uit: De Volkskrant, 02-08-2008, column door Hans Wansink

De aanzwellende economische storm

The gathering storm. Dat is de titel van het eerste deel van de oorlogsmemoires van Winston Churchill. De Britse staatsman beschrijft hoe de agressie van Hitler-Duitsland en het fascistische Italië en Spanje in het Europa van de jaren dertig een politieke storm ontketende. Maar Churchill laat ook zien dat deze storm door de grote westerse mogendheden, het Engeland van premier Chamberlain voorop, pijnlijk is onderschat. De boodschap van de Nederlandse minister-president Colijn aan de bevolking in die bange jaren dertig luidde: gaat u rustig slapen.
    Ik heb het idee dat de aanzwellende economische storm vandaag de dag op een vergelijkbare manier niet echt tot het bewustzijn van de natie, laat staan van de politiek, wil doordringen. Voor wie er op let, zijn er alarmerende signalen genoeg. Wat er op zijn minst moet gebeuren, is het opnemen van de schade. Vervolgens moet het debat op gang komen over mogelijkheden en maatregelen tot beperking van die schade.   ...
    Het vertrouwen van de consumenten in het bank- en verzekeringswezen is tot een dieptepunt gedaald. Een direct gevolg is het dalen van de aandelenkoersen van de banken en zenuwachtig geschuif met spaargelden. ...
    Intussen concludeerde Het Financieele Dagblad in zijn hoofdredactioneel commentaar van 28 juli: ‘Bankbestuurders blijken niet in staat om het wantrouwen weg te nemen. Het is aan minister Bos en De Nederlandsche Bank om hun beleid bij te stellen, uit hun schuilkelders te komen en burgers en bedrijfsleven het vertrouwen terug te geven dat ze nu zienderogen verliezen.’
    Het FD heeft gelijk: zolang de instabiliteit van de bankensector voortduurt, lijdt de economie schade. De krant laat in het midden wat er precies zou moeten gebeuren, maar maant de minister van Financiën terecht tot actie. ...
    In de tweede plaats vraagt de bankencrisis om een nieuw regime. De banken hebben mede zulke grote risico’s genomen, omdat ze ervan uitgingen dat de overheid hen in laatste instantie wel zou steunen. Zo’n ongeclausuleerde vangnetconstructie is niet te handhaven; nationalisatie ligt in zo'n geval meer voor de hand.
    Door het onderlinge wantrouwen tussen banken is de kredietverlening aan ondernemers en het verstrekken van leningen en hypotheken aan particulieren moeilijker en duurder geworden. Dit vertaalt zich in economische neergang en het wereldwijd onderuit gaan van effectenbeurzen.  ...

Uit: De Volkskrant, 09-10-2008, van verslaggevers Michiel Haighton en Michael Persson

‘Nationalisatie alle grote banken enige oplossing’

Britse premier: Markt functioneert niet meer | Crisis is weer een fase verder

Tussentitel: 'Het gaat erom dat we controle op het bestuur van de banken krijgen.'

Het was niet één bank, het waren er niet twee, niet drie, maar acht tegelijk. Met een injectie van 50 miljard pond (63 miljard euro) werd de Britse staat gisteren in één klap mede-eigenaar van een fors deel van het bankwezen. Een gedeeltelijke nationalisatie, want ‘de markt functioneert niet meer’, aldus premier Gordon Brown. ‘Om het banksysteem gezond te maken, stoppen wij er nu kapitaal in.’
    De vraag is nu: welke banken zullen volgen? Welke landen zullen volgen?
    Misschien wel allemaal, zegt Paul de Grauwe, hoogleraar internationale economie aan de universiteit van Leuven in België. Volgens hem kunnen andere Europese landen niet achterblijven. ‘De enige oplossing om uit de huidige financiële crisis te geraken is de nationalisatie van de grote banken.’   ...

Red.:   En als de staat, de overheid, de verzamelde burgers, moeten opdraaien voor de problemen en de kosten als het misgaat, hebben ze hebben ze ook recht op de controle van die instellingen die het mis laten gaan. En die laatsten zijn duidelijk de gehele financiële wereld, gezien de crisis in de gehele financiële wereld. Een crisis die alleen opgelost kan worden met nationalisaties, en die dus voor de toekomst alleen met zekerheid voorkomen kan worden met nationalisaties.
    Andere oplossingen die voorgesteld worden zullen niet werken. Gedeeltelijke nationalisatie zal nooit werken, aangezien er dan twee systemen, publiek en privaat, naast elkaar zouden bestaan, en er altijd sprake is van oneerlijke concurrentie, de ene kant op of de andere, en één van de twee dus het onderspit zal delven.
    Een andere oplossing: het houden van toezicht, is ook geen oplossing, aangezien het houden van toezicht sinds de Tweede Wereldoorlog al bestaat, en na iedere crisis wordt beloofd beter te werken, en dat dus nog nooit dus gedaan heeft. De redenen zijn voor de hand liggend: toezicht moet gedaan worden door dezelfde soort mensen als die in de private financiële wereld zelf, financiële specialisten, en die zijn hebberige en scrupelloze graaiers, die noodzakelijkerwijs op den duur ook het toezicht zullen corrumperen vanwege hun surplus aan geld en dus macht. Zoals gebleken. Of anders geformuleerd: te streng toezicht zal gewoon genegeerd en ontdoken worden, en te slap toezicht heeft de crisis veroorzaakt.
    Volgende oplossing: de bonussen of het beloningstelsel hebben het gedaan, dus schaf de bonussen af en zoek een ander beloningstelsel. Ook dit gaat niet werken. Als er grote winsten gemaakt kunnen worden door private instellingen zijn er altijd wel wegen te vinden om die winsten via vrienden of anderszinse trucs naar buiten te krijgen - de algemene praktijk van handel met voorkennis op de beurs heeft nog nooit iemand iets effectiefs tegen kunnen ondernemen, omdat degene met voorkennis iedereen kan inschakelen die hij maar wil. En het soort mensen dat in de financiële wereld werkt heeft bijzonder weinig tot absoluut geen scrupules, zoals al eerder aangetoond in de verzameling over mentaliteit , en hier nog voorzien van de onderstaande illustratie:

Uit: De Volkskrant, 21-10-2008, door Marc Peeperkorn

Honderden bonussen Fortis beroeren België

In het holst van de nacht, enkele uren voor Fortis België werd genationaliseerd, heeft de bank de bonussen van 1.800 fondsbeheerders veiliggesteld. De Belgische regering was niet op de hoogte van deze operatie en laat nu onderzoeken of de uitbetaling kan worden tegengehouden.
    Een woordvoerster van Fortis toont zich vrijdag verbaasd over de ophef. 'Er is werkelijk niets nieuws aan de hand.' Later komt Fortis Investments met een verklaring waarin de bank zegt dat hij gezien de gevoeligheden 'wil spreken met alle betrokkenen, inclusief de nieuwe aandeelhouders, bij de heroverweging van de toekenning van bonussen'.   ...
    Zondagnacht 5 oktober onderhandelde de Belgische regering met het Franse bankbedrijf BNP Parisbas over de overname van Fortis. ...
    Diezelfde avond kwam het beloningscomité van Fortis Investment Management (FIM) in het geheim bijeen. Het comité regelde dat reeds opgebouwde bonussen bij de overname niet in gevaar kwamen. ...

Red.:   Met dit soort mensen valt alleen te werken in slechts één omstandigheid: het onmogelijk maken van iedere vorm van invloed op de eigen verdiensten, en met strafrechtelijke vervolging  bij overtreding. Dat wil zegen: binnen een genationaliseerd systeem waarin handelen buiten het systeem verboden is. Anders gaan ze stiekem buiten het systeem om handelen.
    Maar er is nog een principiëlere reden dat dit niet zal werken, die direct afgeleid kan worden uit Financiële wereld , maar ook van de andere kant kan worden bekeken:

Volkskrant weblog, 24-10-2008, door Peter Hoopman

Geldcreatie, bonus en de oorsprong van de Kredietcrisis

Xander van Uffelen laat vier hoogleraren aan het woord die het huidige bonussysteem zien als dè oorzaak van de krediet crisis. In zekere zin hebben de hoogleraren gelijk, de vraag is nu waar begint het 'bonussysteem'? Want wanneer je aan het topje van de ijsberg begint zul je ontdekken dat het gehele financieel-economische systeem gebaseerd is op bonussen. Het verandert soms van gedaante in de vorm van: meerwaarde, beloning, toegevoegde waarde, winst, shareholdervalue, premie, de lijst van financiële derivaten is oneindig. ...
    Wanneer je hier induikt is het als een rookgordijn of een ijsberg, je denkt het te begrijpen en dan zie dat het hele systeem op dezelfde logica gebaseerd is. Van wat eerst een onschuldig makkelijk aan te passen bonusssysteem lijkt blijkt bij verder graven het hele politiek-financiëel-economische systeem te omvatten. Zover zijn de hoogleraren nog niet maar daar zal het wel op uitkomen. 


Red.:   Alle acties ondernomen door de financiële wereld gaan over geld, en niet over dingen in de werkelijke wereld, en de winsten die er mee gemaakt worden, en uitgekeerd aan de mensen die in de sector werken, zijn dus bonussen. Bonussen bovenop de werkelijke waarde van het product dat erachter staat. Er is maar een soort verdienste die de financiële wereld kan vertalen in gerechtvaardigd inkomen: het bewaren van spaargeld en het lenen daarvan aan mensen die het tijdelijk nodig hebben - de werkzaamheden van de gemiddelde klerk of ambtenaar.
    Het is dus onmogelijk om een rechtvaardig beloningstelsel in te voeren voor de financiële wereld - dat is hetzelfde als het nationaliseren.
    Dit wat betreft de argumenten voor nationalisatie, en de eventuele alternatieven. Je kan het ook nog van de andere kant bekijken: "Wat zijn de argumenten tegen nationalisatie?" En dus ook: "Wat zijn de eventuele nadelen van nationalisatie:

Uit: De Volkskrant, 21-10-2008, door Pauline van der Ven, econoom en financieel journalist

Onteigening beschadigt vertrouwen in de beurs

Maak een betrouwbare procedure voor de onteigening van beursgenoteerde ondernemingen in noodgevallen, betoogt Pauline van de Ven.

Nu het stof begint op te trekken, blijkt de reddingsoperatie van Fortis neer te komen op een 'sterfhuisconstructie': winstgevende onderdelen worden overgeheveld en de lege cocon blijft achter bij de bestaande aandeelhouders. ...
    Onteigening beschadigt het vertrouwen in de beurs. Dat is niet goed, want de beurs is meer dan een plaats waar aandeelhouders hun stukken aan elkaar kunnen verkopen. Bedrijven trekken er ook hun eigen vermogen aan. En dankzij de beurs haalt een grote portie bedrijfsnieuws elke dag de krant. De informatiestroom onderbouwt de beslissingen van individuen, overheden en bedrijven en bepaalt mede de efficiency van het systeem.
    En onder de beurs klopt het eigenlijke hart van de machine: particulier eigendom. Zonder dat kan een kapitalistisch systeem niet bestaan. Het is essentieel dat privé bezit wordt gerespecteerd en dat burgers daarin gesteund worden door wet en overheid. Die zenuw ligt nu open, op het Damrak en in de rest van de wereld. En dat geeft onrust.   ...
    De markt begint uit zichzelf een nieuwe orde te brengen. Het bankwezen wordt geleidelijk gesocialiseerd en vrije markten zullen worden gefinancierd door democratische overheden. Dat wil niet zeggen dat bankiers ambtenaren zullen worden - integendeel. De rol van de staat zal niet verder mogen gaan dan toezicht achteraf en op hoofdlijnen, als aandeelhouder en als commissaris.
    Maar als aan die voorwaarde wordt voldaan, zal de bankencrisis een evolutie zijn naar een hogere vorm van sociaal-kapitalisme dat het beste van twee systemen in zich verenigt. Het maatschappelijke belang zal net een tikkeltje zwaarder gaan wegen, maar zonder dat er iets wordt opgeofferd van de prachtige efficiency waarmee het kapitalisme misallocatie en verspilling tegengaat - en die door een perverse bonuscultuur om zeep is geholpen.   ...
 

Red.:   Eerst de argumenten tegen nationalisatie - parafraserend: "De markt zal het uit zichzelf regelen", en "Het huidige systeem is een prachtig efficiënt systeem". De eerste is een keiharde leugen: dit is niet de eerste soortgelijke crisis, maar de zoveelste - en dat allemaal binnen het marktsysteem. En in de huidige crisis hebben de markten voortdurend de gelegenheid gehad het zelf te regelen, maar telkens was meer ingrijpen nodig.
    De tweede is een even harde leugen. Het is de definitie van een prachtig efficiënt systeem dat het niet onderhevig is aan dit soort economische recessie veroorzakende crisissituaties.
    Dan de nadelen van nationalisatie: "Het ondermijnt het vertrouwen in de beurs, het kapitalisme, en het particuliere eigendom." De eerste is een leugen: nationalisatie van de financiële wereld staat in principe los van de gang van zaken op de rest van de beurs. Wat wel waar is dat de processen die geleid hebben tot de financiële crisis, ook gelden voor die van de beurs: te veel mensen die met te veel geld niet achter de werkelijke wereld en de feiten aanlopen, maar achter emoties en verwachtingen. Wat de banken in het groot hebben gedaan, gebeurt op de beurs op wat kleinere schaal. Zo verkopen de meeste mensen hun aandelen niet op grond van de mindere waarde van de bedrijven, maar door verwachtingen omtrent wat anderen gaan doen. Een zichzelf versterkende vicieuze cirkel, die niets met economie, maar alles met de psychologie en sociologie van massahysterie te maken heeft. Het citaat: 'En dankzij de beurs haalt een grote portie bedrijfsnieuws elke dag de krant. De informatiestroom onderbouwt de beslissingen van individuen, overheden en bedrijven ...' is weer een keiharde leugen. Want als dit waar zou zijn zouden de koersen niet zo dramatisch stijgen en nu dalen, want de onderliggende economie verandert in zulke korte niet noemenswaardig - alle grond en gebouwen en gereedschappen en machines en grondstoffen zijn nog precies dezelfde als een week daarvoor.
    Kortom: al die grote bewegingen op de beurs zijn enorme 'misallocaties en verspillingen'.  Misallocaties en verspillingen van, zoals de auteur al zegt, 'het kapitalistische systeem'. Net als deze crisis dat is.
    Goed, hier hebben we dus het eerste argument tegen nationalisatie: het ondermijnt het principe van het kapitalistische systeem. En dat systeem is heilig - of het nu goed werkt of niet.
    De tweede reden dat deze specifiek schrijver tegen nationalisatie is staat, opmerkelijk, ook vermeldt. Een genationaliseerd systeem werkt beter, omdat het minder schommelingen kent, omdat het rustiger opereert, en dus betere is. Dat laatste is bijna een natuurwet: grote schommelingen en variaties gaan gepaard met veel onrust en vervelende verschijnselen in een systeem. Rustige verandering levert de minste problemen en de meeste vooruitgang op de lange termijn op. Natuurkundigen kennen die geleidelijke verandering als quasi-stationaire processen, en de snelle verandering als de niet-evenwichtsprocessen. De eerste geven, als het bijvoorbeeld over energie gaat, de meest opbrengst - de tweede het meeste verlies.
   Maar. Maar dat geldt niet voor mensen die leven van de gevolgen van niet-evenwichtsprocessen. Nummer één: de beurshandelaren - want bij evenwichtige koersen valt vrijwel niets te verdienen. Nummer twee: de economische wetenschappers - want bij een goed werkend systeem valt weinig uit te leggen. En nummer drie: de media, want die hebben niets te rapporteren.
    Waarom is de auteur van dit stuk dus tegen nationalisatie, terwijl ze geen goede argumenten heeft, en er opzichtig voor moet liegen om er wel een paar te kunnen noemen: reden nummer twee: ze is econoom, en reden nummer drie, ze is journalist.
    Ook leidt dus naar een volkomen sluitend argument voor nationalisatie: de hele beroepsgroep en aanverwanten is dusdanig moreel gecorrumpeerd, dat alleen de strenge regelgeving verbonden met nationalisatie een oplossing kan bieden - iedere ruimte voor vrijheid zal gebruikt worden voor de inmiddels bekende onbeperkte vormen van diefstal.

Uit: De Volkskrant, 04-11-2008, door Robert Giebels

Tijdens verbouwing gaat bonus gewoon door

Allemaal erg vervelend voor jullie, zo'n kredietcrisis, maar die bonus die mij beloofd was, krijg ik. Anders ga ik weg, hoor. Zo ongeveer zullen werknemers in de Londense City en Wall Street in New York hun bankbazen in december toespreken. En om die werknemers binnen boord te houden, zullen de financiële instellingen die bonussen ook gewoon uitbetalen.
    Dat blijkt onder andere uit een nuttige inventarisatie van de Britse krant The Guardian en een onderzoek van de financiële vacaturesite eFinancialCareers naar werknemers van Wall Street.
    Uit dat laatste blijkt dat tweederde van die Wall Street-mensen er niet alleen van overtuigd zijn dat ze eind dit jaar een bonus krijgen, maar dat die ook nog flink hoger is dan vorig jaar.
    The Guardian ontdekte dat internationale banken die in de Londense City gevestigd zijn, potten met miljarden euro's klaar hebben staan om de feestdagen van werknemers op te leuken met een bonus. Wel zijn die hoeveelheden geld circa 40 procent minder dan vorig jaar.
    De krant citeert anoniem enkele bankiers die dit jaar extreme verliezen zullen boeken maar toch zeggen: 'Je moet begrijpen dat die verliezen maar in een heel klein deel van het bedrijf voorkomen.' ...
    Gemiddeld zouden de werknemers van de vijf grootste banken in de City ongeveer 126.500 euro krijgen. Dat is de totale bonuspot van de eerste negen maanden gedeeld door het aantal werknemers in Londen. Maar de bonussen gaan naar een beperkt aantal werknemers, want lang niet iedereen zit op de juiste plek voor zo'n extraatje.   ...
    En dat dat geld echt niet alleen maar terecht komt bij de mensen die goed hebben gepresteerd, blijkt bij Credit Suisse. Het deel van de bank waar in effecten gehandeld wordt en over fusies en overnames wordt geadviseerd, boekte een verlies van 4 miljard euro, bijna hetzelfde bedrag dat aan bonussen wordt uitgekeerd aan dat bedrijfsonderdeel. Bij Deutsche Bank is het verlies van de investment-afdeling 1,9 miljard en de bonus 3,3 miljard.
    Helemaal niet vreemd, die hardnekkigheid van bonussensmijterij, vindt een bankier in The Guardian. 'Je kunt eindeloos over die bonussen debateren, maar als je je in deze handel begeeft, moet je je mensen goed betalen, inclusief bonussen.'

Red.:   Fijn dat de laatste bankier het zo duidelijk heeft aangegeven: als je je in deze handel begeeft, zijn dit soort bonussen het natuurlijke gevolg. Deze handel moet dus opgeheven worden, en vervangen door een genationaliseerd systeem.
    En dat dat kan, heeft doodgewoon ook nog in de krant gestaan:

Uit: De Volkskrant, 25-11-2008, van verslaggever Robert Giebels

Jongleren met miljarden

In een kantoortje in Amsterdam-West trekken ambtenaren voor minister Bos miljarden euro’s ‘uit de markt’.

De Nederlandse staat heeft voortdurend geld nodig. Miljarden euro’s. Ambtenaren moeten worden betaald, wegen moeten worden aangelegd, er wordt wel eens een bank met 10 miljard euro ondersteund en af en toe moet er ook een bank worden gekocht. Of twee.
    Begin oktober had minister Bos van Financiën opeens dringend 16,8 miljard euro nodig om ABN Amro, Fortis Bank Nederland en Fortis Verzekeringen Nederland te kopen. Gerrit Zalm moet de banken volgend jaar in elkaar schuiven. De verzekeringen gaan in de etalage. Maar naar wie belde Bos vanuit Brussel om die miljarden te krijgen? Naar Erik Wilders, zijn Agent.
    De 40-jarige Wilders staat aan het hoofd van het Agentschap, een deel van het ministerie van Financiën, dat sinds 1841 alle geldzaken van de Nederlandse overheid regelt. Geld dat de staat int en weer uitgeeft, loopt langs het Agentschap. Daarnaast beheert het de staatsschuld. Nu is die 283 miljard euro. Dat is door het kopen van banken en het stutten van bankbalansen ruim een kwart meer dan twee maanden terug.
    De dealingroom staat centraal in het Agentschap. In een kleine kantoorruimte zitten vier jonge ambtenaren achter dertig computerschermen miljardenleningen af te sluiten.
   ‘Geld uit de markt halen’, noemt Wilders dat. Handelaren uit de hele wereld klinken door de speakers. Ze zeggen wat ze zien en ontzenuwen geruchten. Nieuws stroomt binnen, handelsschermen verspringen: de temperatuur van de internationale financiële markt is hier te meten.
    ‘Op mijn eerste werkdag deed ik een depositootje van een half miljard’, zegt een handelaar – een olijke twintiger met een modieus kapsel. ‘Je leert het snel af om die cijfertjes als geld te zien.’ Helemaal toen je je eerste salarisstrook kreeg, grapt Wilders.
    Onder de veertig mensen die op het Agentschap werken, zijn economen en wiskundigen. Onderhandelen over een lening – ‘een prijs maken’ – is wetenschap. Maar, zegt Wilders, het stukje over de laatste centen, dat is intuïtieve kunst. ‘Vooral als je een lening van, zeg, dertig jaar afsluit.’ Bij een lang lopende lening kan onderhandelen over de laatste cent zomaar 1,5 miljoen euro opleveren. Hoe langer de looptijd, hoe moeilijker het wordt te bepalen of het Agentschap die vlijmscherpe werelddeal heeft gemaakt of toch niet.   ...
    Het onopvallende Agentschap is uniek in de wereld. Want in geen enkel land regelt één instelling de staatsschuld én het beheer van de lopende rekening van de overheid. ‘Wij financieren op dagbasis het tekort van het Rijk’, zegt Wilders. En al dat geld voor salarissen, scholen en lantaarnpalen staat met geleend geld en belastinggeld op één overzichtelijke rekening. ‘Waar geld aan wordt uitgegeven, daar bemoei ik me niet mee. Ik moet zorgen dat dat geld er is.’
    En dat die lopende rekening op nul blijft – in de wereld van het grote geld is dat tussen de 0 en 50 miljoen euro. De nul houden is lastig. De ene dag zijn er miljarden te veel doordat de belastingen binnenkomen. Dan wil het Agentschap geld kwijtraken en leent uit tegen de hoogst mogelijke prijs. Maar is de betaaldag voor ambtenaren aanstaande, dan worden er om de nul te houden weer zo goedkoop mogelijk miljarden geleend.   ...
    De mannen en vrouwen van Wilders zijn dagelijks intensief actief op de financiële markt. Ze zijn de ogen en oren van het ministerie van Financiën. Tussen maandag 29 september en vrijdag 3 oktober bleek hoe nuttig dat voor Bos is.
    Op die eerste dag leek Fortis gered doordat Nederland, België en Luxemburg de helft van het bedrijf kochten. Maar in de dagen erna konden de jonge handelaren van het Agentschap aan hun schermen zien en uit de speakers horen dat de halve nationalisatie totaal niet werkte. In België wisten ze van niets. Groot en onaangenaam was daar dan ook de verrassing toen Wouter Bos na een paar dagen weer in Brussel op de stoep stond. Ditmaal om Fortis Nederland geheel te nationaliseren.   ...

Red.:   En direct aansluitend: dit is zo te zien met het grootste gemak uit te breiden naar een grotere schaal: een de nationale bankinstelling. Dan nog een paar soortgelijke ter concurrentie, en de private geldhandel kan afgeschaft (of uitgeconcurreerd) worden. In Nederland heb je al de coöperatieve die bewijst dat het niet noodzakelijk is om beursgenoteerd te zijn om goed te functioneren - en er is ook een Zweeds voorbeeld:

Uit: De Volkskrant, 23-12-2008, door Jeroen Siebelink

Bankiers zonder bonus? Het kan in Zweden

Velen hebben genoeg van de 'perverse' bonuscultuur en de blinde focus van banken op omzet. Maar waar kunnen de bankmedewerkers terecht die daar geen zin meer in hebben? Bij het Zweedse Handelsbanken. Al veertig jaar bewijst deze bank dat je ook kunt bankieren zonder constant naar de verdiensten te kijken.

Tussentitel: Bij Handelsbanken krijgt iedereen alleen een vast salaris

De hele westerse bankwereld was tot de uitbraak van de kredietcrisis in handen van de Angelsaksische bonuscultuur. Heel de westerse wereld? Nee, één bank onttrekt zich al veertig jaar aan de uit Amerika overgewaaide prestatiecultuur. Al veertig jaar lang stellen de medewerkers van het Zweedse Handelsbanken zich tevreden met een vast salaris. Ook de raad van bestuur.
    Terwijl stuiptrekkende grootbanken nog in het duister tasten over wat er eigenlijk misging, opent Handelsbanken komende maand het vijfde kantoor in Nederland. In alle stilte. De ingetogen Zweden roepen geen 'sliep uit' naar ABN Amro, Fortis en ING - zoals de Rabobank dat doet. Ze zijn bezig met zichzelf, en klanten. Met succes.
    Sinds ex-topman Jan Wallander in 1970 de bank verregaand decentraliseerde en de macht bij de filialen legde, maakt deze bank elk jaar meer winst dan alle andere banken in Scandinavië. In Zweden is Handelsbanken de grootste kredietverstrekker aan bedrijven en de tweede hypotheekverstrekker. Het is de op twee na grootste bank in Scandinavië.
    'Zonder meer verbazingwekkend', zegt Peter Diekman. Als voormalig hoofd van de interne accountantsdienst van ABN Amro rapporteerde hij aan Rijkman Groenink, destijds baas van ABN Amro. Na ABN Amro werd hij partner bij KPMG. Hij is tevens hoogleraar compliance en risicobeheersing bij banken aan de Erasmus Universiteit.
    Al maanden ziet Diekman beschaamd toe hoe weinig bankiers het boetekleed aantrekken. Ze weigeren hun falen te verklaren uit hun eigen beoordelings- en beloningssystemen. 'Elke prestatie in een bank draait uit op een eindejaarsbonus', zegt Diekman. 'Die is verbonden aan een omzetdoel. Ze denken louter in termen van omzet. Dat is onze grootste blunder geweest. Ikzelf zag het ook te laat in. Daarom steek ik mijn hand in eigen boezem.'
    Handelsbanken doet het al veertig jaar volstrekt anders dan zijn concurrenten. 'Daarvoor was Handelsbanken een soort ABN Amro, maar dan nóg erger', zegt Kim Meijer (34), kantoordirecteur van Handelsbanken Amsterdam Zuid-Oost. Na haar baan bij ABN wilde ze nooit meer wat met die 'nare', volumegedreven financiële dienstverlening te maken hebben. Toen ontdekte ze Handelsbanken. Als een echte ondernemer schreef ze haar eigen business plan en verdedigde dat tegenover de regiodirecteur.
    Meijer kiest nu onafhankelijk haar klanten en producten uit. Haar kantoor is een zelfstandige cel. Naar eigen inzicht maakt ze gebruik van centrale diensten als human resources, juridisch advies en ict. 'Banken zijn altijd onderhevig aan golven van centralisatie en decentralisatie', zegt Diekman. 'Maar sinds Jan Wallander het roer in Stockholm overnam, is nooit meer gemorreld aan de decentralisatie. Ze bleven daar koppig hun eigen koers varen. Dat geeft blijk van een groot vertrouwen in de eigen mensen.'
    Het kalme, positieve mensbeeld toont zich vooral in het ontbreken van strenge financiële targets. Jaardoelen en -budgetten zijn er niet. Dat scheelt de chief financial officer en de kantoordirecteuren om te beginnen veel tijd en geld.
    'Het hoofdkantoor stuurt ons geen templates, spreadsheets en andere onzin', zegt Meijer. Alleen de maandelijkse realiteit van de markt doet ertoe. 'Ze hoeven ons ook niet bij te sturen op het verschil tussen planning en realiteit.'   ...
    Grootste kracht van Handelsbanken, vindt Diekman, is dat managers worden vrijgelaten in hun ondernemerschap. Ze kunnen zélf hun omzet en directe kosten managen. En daarmee hun winst. 'Want het gaat niet om omzet alleen. Omzet trek je uit de markt. Kosten gaan voor die baat uit. Die lopen snel uit de hand. Dit bewustzijn van de bottomline is precies wat bij grootbanken ontbreekt.' Van laag tot hoog, bij Handelsbanken krijgt iedereen een vast salaris. Variabele beloning bestaat niet, jaarbonussen evenmin. De gehaaide jongens en meisjes in de arbeidsmarkt halen zeker hun neus op voor Handelsbanken? 'We willen hier helemaal geen mensen die voor het grote geld gaan', zeg Meijer. 'Hier werken ex-bankier van ING, ABN Amro en Fortis die graag bonus, bureaucratie en de vele overuren inruilden voor vrijheid en zelfontplooiing.'
    Naast het vaste salaris delen medewerkers van Handelsbanken wel degelijk in de winst. Bovenop hun normale pensioen stort Stockholm winstoverschotten in een oudedagregeling. Ook die is voor alle trouwe medewerkers gelijk van koffiejuf tot de bestuursvoorzitter.   ...

Red.:   Het kan dus allemaal prima - binnen een soortgelijke genationaliseerde ank.
    En weer is een alternatief de grond in geboord:

Uit: De Volkskrant, 08-12-2008, van verslaggever Xander van Uffelen

Bonus lange termijn werkt ook niet

Door politici gewenste lange-termijnbonus werkt niet goed | Zes op de tien krijgen bonus bij ondermaatse prestatie | 'Flinke aanpassing nodig'

Ook langetermijnbonussen die topbestuurders moeten aanzetten tot minder riskant gedrag, werken in de praktijk niet goed. Dat blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) in samenwerking met beloningsbureau Hewitt.
    De resultaten zijn een tegenvaller voor politici, commissarissen en aandeelhouders. Zij pleiten sinds kort voor beloningsregelingen die meer rekening houden met prestaties over een langere periode. Sinds de kredietcrisis staan bonussen in een kwaad daglicht, omdat bestuurders te grote risico’s nemen.
    Door een bonus te baseren op een langere periode van drie tot vijf jaar, zouden bestuurders niet in de verleiding worden gebracht riskante beslissingen te nemen, zo is de gedachte. ...
    De onderzoekers constateren nu echter dat in de praktijk deze langetermijnbonussen nog dikwijls tekort schieten. Zes op de tien bestuurders krijgen een langetermijnbonus bij ondermaatse prestaties. In driekwart van de bedrijven is de berekening van deze beloning onduidelijk.
    De onderzoekers concluderen ook dat de bonus vaak niet inspireert tot betere prestaties. Er zijn voorbeelden van bonussen die juist aanzetten tot het nemen van extra risico. Soms veranderen bedrijven de spelregels gedurende de periode. Zo paste Unilever vorig jaar de criteria voor de beloning aan, nadat de prestaties achterbleven. Ook ABN Amro veranderde tussentijds de spelregels. Daarnaast vergelijken bedrijven zich in een kwart van de gevallen niet met branchegenoten, wat een oneerlijk resultaat kan opleveren.   ...

Red.:   Het is volkomen duidelijk dat private banken nooit vrijwillig aan dit soort zaken zullen meewerken. En overheidsingrijpen in de private financiële markt kan niet zonder het systeem te ontwrichten. Het enige logische is de hele sector uit de private markt te halen. Dat is echt de 'flinke aanpassing' uit de ondertitel.
    Nog geen twee maanden later is ook ING in gevaar, en moet gered worden. Dan is de conclusie eigenlijk volkomen duidelijk:

Uit: Dagblad De Pers, 26-01-2009, door Tjeerd Wiersma

Crisis | Burger profiteert van nationalisatie

Dan kóóp je toch gewoon die bank

Het n-woord valt steeds vaker. ‘Alles wat Wouter Bos bijdraagt aan het vertrouwen, is meegenomen.’

Tussentitel: 'Iedereen heeft baat bij de stabiliteit van het financiële systeem.'

Er gaan steeds meer stemmen op voor het nationaliseren van Nederlandse banken die in de problemen zitten, ING voorop. Het n-woord is geen taboe meer.
    ‘Als ING nog een keer vraagt om een kapitaalinjectie bij de staat, dan moet het wel genationaliseerd worden’, zegt het SP-Kamerlid EwoutIrrgang resoluut. De linkse politicus pleit er al maanden voor om Nederlandse banken te nationaliseren.
    Hij vindt dat in de landen om ons heen voldoende is aangetoond dat het verstrekken van kapitaalinjecties door de overheid zonder dat daar al te veel tegenover staat, niet werkt. Ook vindt hij dat je met kapitaalinjecties waar nauwelijks tegenprestaties tegenover staan het huidige financiële systeem, waar juist zo veel mis mee is, overeind houdt.

Niet levensvatbaar
Irrgang staat niet alleen. Ook de Vlaamse econoom Paul de Grauwe en Arnoud Boot, hoogleraar financiële economie aan de Universiteit van Amsterdam, pleiten al langer voor nationalisatie van grote en kleine banken waarvan blijkt dat ze niet levensvatbaar zijn. Na de ‘geslaagde’ inlijving van ABN Amro en Fortis door de overheid lijkt de weerzin tegen nationalisatie stukje bij beetje af te nemen.
    ‘Slecht draaiende banken moeten of genationaliseerd worden of worden verkocht aan banken die wel kans hebben te overleven. En banken waar niet zo gek veel aan de hand is, moet je gewoon met rust laten’, zegt Boot.
    De Grauwe is onder meer voor nationaliseren omdat hij ervan overtuigd is dat banken die in overheidshanden vallen minder terughoudend zullen zijn met het verstrekken van kredieten aan consumenten en bedrijven, dan banken die in privé-handen zijn. En het verstrekken van die kredieten is volgens De Grauwe broodnodig om de economie weer aan de praat te krijgen.
    Ook Jeroen Drost, de topman van de Haagse zakenbank NIBC, dat een van de eerste slachtoffers was van de kredietcrisis, is voor verder overheidsingrijpen als dat nodig mocht zijn. ‘Ik hoop dat minister Bos van Financiën doorgaat met het oplossen van de problemen bij de banken. En dat hij zo veel mogelijk doet om de recessie in Nederland te pareren. Alles wat Wouter Bos bijdraagt aan het herstellen van het vertrouwen in de economie, waarvan de banken een wezenlijk onderdeel vormen, is mooi meegenomen’, zegt Drost.  ...
   Irrgang zegt op zijn beurt dat nationalisatie een middel is, maar geen doel op zich. ‘Ik denk dat iedereen er uiteindelijk baat bij heeft als de banken genationaliseerd worden. Je redt ze van de ondergang en bovendien garandeer je als overheid financiële stabiliteit’, zegt hij.
    Ook wordt het volgens Irrgang voor de overheid veel gemakkelijker om kapitaal te verstrekken aan genationaliseerde banken omdat de overheid zelf eigenaar is van die banken en de touwtjes stevig in handen heeft. Voor de belastingbetaler is het ook het gunstigst als de overheid de baas is. De belastingbetaler ziet op de lange termijn namelijk ook iets terug van de overheidssteun. In ruil voor ingrijpen krijgt de overheid namelijk belangen in banken .die als het goed is op de lange termijn gezonde ondernemingen zijn', zegt Irrgang.   ...
    Tot slot wordt door tegenstanders van nationalisatie gezegd dat nationaliseren bijzonder zuur is voor de huidige aandeelhouders van de banken. Maar dat argument wordt door Irrgang en De Grauwe van tafel geveegd. 'In de huidige opzet moedig je aandeelhouders juist aan om te investeren in slechte banken. Dat kan niet de bedoeling zijn', zegt Irrgang.
    De Grauwe sluit zich daar bij aan. In een opiniestuk in de Vlaamse kwaliteitskrant De Standaard schreef hij vorige week nog dat het niet zo kan zijn dat de overheid (lees belastingbetaler) de verliezen van de gifbeleggingen voor haar rekening neemt, terwijl aandeelhouders doodleuk de rendementen van de winstgevende onderdelen van de banken opstrijken. Volgens De Grauwe zou dat voor al te scheve verhoudingen zorgen.

Red.:   Dit is wat Bos deed:

Uit: De Volkskrant, 27-01-2009, van verslaggever Pieter Klok

Eerste kritiek op Bos na hulp aan ING

Bos neemt ING-leningen over | Risico staat nu 94 miljard | 'De belastingbetaler mag de troep opruimen'

De prijs van het overeind houden van de Nederlandse financiële sector nadert de 100 miljard. Maandag werd bekend dat de overheid 22 miljard euro betaalt om slechte hypotheekleningen over te nemen van ING. Daarmee komt het totale risico van de staat uit op 94 miljard euro. Dat is bijna 6.000 euro per inwoner.
    Bij eerdere reddingsoperaties schaarde de Kamer zich nog eensgezind achter crisismanager Wouter Bos. Die zei maandag te hebben ingegrepen omdat ‘het risico te groot was dat ING anders zou omvallen’. Maar nu zwelt de kritiek aan. De SP is het felst. ‘ING mag de goede risico’s houden, en de overheid gaat de slechte risico’s op zich nemen. De belastingbetaler mag dus de financiële troep opruimen’, zei Kamerlid Irrgang. De meeste andere partijen zetten ook vraagtekens.
    Met het opkopen van slechte leningen slaat de Nederlandse overheid als eerste in Europa een nieuwe weg in. Bos kiest nu feitelijk voor de aanpak van Henry Paulson, de Amerikaanse ex-minister van Financiën. Paulson wilde de Amerikaanse banken helpen door hun slechte leningen op te kopen. Dat plan werd toen door Europa afgeschoten omdat de overheid niet zou profiteren als de banken later weer winst zouden maken. Ook de Nederlandse overheid koos voor kapitaalinjecties.
    Bos betaalt nu 90 procent van de oorspronkelijke waarde voor de slechte leningen van ING. Dat is meer dan de waarde waarvoor de leningen bij ING in de boeken stonden, en veel meer dan de marktprijs voor deze leningen. Toch schat Bos de kans op 70 procent dat de staat financieel wijzer wordt van de deal.
    Maar Harald Benink, hoogleraar bankwezen en financiering aan de Universiteit van Tilburg, is kritisch. ‘De overheid staat wel voor een groot deel garant voor de verliezen op deze leningenportefeuille, maar profiteert niet van de winst die ING maakt op zijn overige activiteiten. Het lijkt erop dat de overheid niet voldoende financiële compensatie heeft gekregen.’ Beleggers vonden dat ING de winnaar was van de overeenkomst. Het aandeel won bijna 30 procent.   ...

Red.:   Oftewel: de overheid neemt voor enkel tientallen miljarden risico's terwijl de private bank er altijd goed uitspringt. En zelfs de neoliberalen zullen dit moeten toegeven, want die beweren altijd dat de markt altijd gelijk heeft, en de markt heeft gesproken: het aandeel ING stijgt, en de rente op de staatsobligaties stijgt ook, maar dat laatste geeft het risico voor de staat weer.
    Ook de Volkskrant denkt het:

Uit: De Volkskrant, 27-01-2009, door Pieter Klok

Betaalt overheid te veel voor slechte leningen?

Vijf vragen over nieuwe steun ING
...

Red.:    Want de Volkskrant staat tot nu toe nog steeds stevig aan de neoliberale kant, en dus kan voor de objectieve waarnemer het vraagteken vervangen worden door een uitroepteken.
    Nog een goede reden voor nationalisatie: banken doen hun werk niet:
 

Uit: De Volkskrant, 30-07-2009, van correspondent Gert-Jan van Teeffelen

 Britse banken geven geen brandstof

Britse banken willen bedrijven alleen geld uitlenen tegen een woekerrente. Minister Darling (Financiën) is boos en roept de banken ter verantwoording.

Tussentitel: Minister zal elke steen omdraaien om banken eerlijker te laten werken

...   Dat het financiële systeem, ondanks alle steunmaatregelen en renteverlagingen, nog steeds niet goed functioneert, is evident. Britse bedrijven klagen steen en been dat banken hun amper geld willen lenen, of alleen tegen torenhoge tarieven. Kortom, ze onthouden het bedrijfsleven de noodzakelijke brandstof om uit de recessie te kunnen klimmen.
    In reactie op de klachten zullen de zeven grootste Britse banken zich in augustus in detail moeten verantwoorden over hun leengedrag. Afgelopen maandag waren ze al ontboden door minister van Financiën Alistair Darling.
    Hij confronteerde de bankdirecties met gegevens waaruit blijkt dat zij de lage rente niet doorgeven aan particulieren op zoek naar een hypotheek, of aan kleine en middelgrote bedrijven die om krediet verlegen zitten.
    ‘Ik ben extreem bezorgd over wat banken doen voor kleine ondernemingen’, zei Darling. ‘Het lijkt erop dat bedrijven steeds meer in rekening wordt gebracht, vergeleken bij wat de banken zelf moeten betalen.’
    Darling dreigde zelfs met de mededigingsautoriteiten. Hij beloofde ‘elke steen te zullen omdraaien’ om ervoor te zorgen dat banken eerlijk te werk gaan. Volgens hem hebben zij de plicht hun leengedrag te versoepelen. Ze zijn immers niet ‘uit liefdadigheid’ gered door de staat.
    Dat er iets niet helemaal in de haak is op de leenmarkt, valt te zien aan de zogeheten Libor-tarieven, de rente die banken elkaar berekenen voor onderlinge leningen: de percentages zijn de afgelopen maanden ruimschoots gehalveerd. De rente voor twaalf maanden bedraagt intussen minder dan 1,5 procent, terwijl de driemaandsrente op 0,9 procent staat.
    Dit staat in schril contrast met de vergoedingen die Britse bedrijven aan banken kwijt zijn aan leningen. Kleine ondernemingen betalen bij de bankgigant HSBC bijvoorbeeld tussen de 8 en 20 procent rente voor kredieten tot 17.500 euro. Rood staan op zakelijke rekeningen kost 28 procent op jaarbasis.
    Moddervette winstmarges dus waarmee de verzwakte reserves kunnen worden gespekt.     ...

Red.:   Er stond ook nog iets over de oorzaak:

Uit: De Volkskrant, 01-08-2009, van verslaggever Robert Giebels

Het maakt niet uit hoe een werknemer of bedrijf presteert

De bonus komt altijd

Politici zijn de bankbonussen zo zat dat ze die met een nieuwe wet gaan verbieden.

Het is nu officieel: Amerikaanse banken betalen onder alle omstandigheden miljoenenbonussen. Of ze nu gesteund worden met miljarden aan belastinggeld of enorme verliezen maken: de bonus komt altijd. Ze staan volledig los van de prestatie van de werknemer of het bedrijf.
    Aangevuurd door president Obama die de bonussen ‘beschamend’ noemde en Wall Street-bankiers ‘onverantwoordelijk’, namen Amerikaanse parlementariërs vrijdag hun verantwoordelijkheid. Ze stemden voor een wet die het mogelijk maakt dat de toezichthouder van een bank of een andere financiële instelling verbiedt een bonus uit te keren.
    Andrew Cuomo heeft dit anti-bonusvuur voor een groot deel aangewakkerd. Hij begon bijna een jaar geleden een kruistocht tegen de bonussen die banken betalen die door de staat worden gesteund. Hij krijgt gegevens waar niemand anders aan kan komen, want hij is de procureur-generaal van de staat New York. ...
    En die zijn op zijn zachtst gezegd opmerkelijk, eigenlijk verbijsterend. Twee banken hebben het in 2008 het bontst gemaakt: Citigroup en zakenbank Merrill Lynch, die inmiddels is overgenomen door de brede Bank of America. ‘Samen verloren ze 54 miljard dollar (38 miljard euro, red.), betaalden bijna 9 miljard aan bonussen en kregen daarna 55 miljard staatssteun’, stelt Cuomo.
    Hij kwam gisteren met het voorlopige hoogtepunt van zijn aanklacht tegen de ‘staatsbanken’, die gezien de staatssteun volgens hem nu de belastingbetaler als aandeelhouder hebben. De titel van zijn rapport: Zin noch reden: de ‘kop ik win, munt jij verliest’ bankbonuscultuur.
    Daarin stelt Cuomo minutieus vast dat de banken in totaal 80 miljard dollar verlies leden, dat ze 175 miljard aan staatssteun kregen en dat ze niettemin bijna 30 miljard aan bonussen uitdeelden. Dat bedrag representeert de bonussen van de banken in de gehele VS – op Wall Street keerden financiële bedrijven 18,4 miljard aan bonussen uit (zie grafiek).
    De procureur-generaal kon het niet laten een beetje met de cijfers te spelen. Zo zette hij de winst of het verlies per werknemer af tegen de bonus per personeelslid. Dan blijkt dat ze bij Goldman Sachs, de zakenbank die geprezen wordt omdat het zijn staatssteun snel weer wist terug te betalen en dit jaar ogenschijnlijk moeiteloos weer zwarte cijfers schreef, twee keer zo veel bonussen uitdelen als de winst die de bank per werknemer boekt.
    Merill Lynch springt er ook hier uit: per werknemer maakt het bijna een half miljoen verlies, maar krijgt elke bankier gemiddeld ruim 60 duizend dollar bonus. Sterker: er zijn liefst 149 Merrill Lynchers die een bonus krijgen van meer dan 3 miljoen dollar. ‘Alsof het 2007 is’, merkt Cuomo op.
    Circa 4.800 werknemers van de negen banken kregen een bonus van meer dan 1 miljoen dollar – één op de zeven kreeg meer dan 3 miljoen. Cuomo ... ‘Toen de banken het goed deden’, zo schrijft hij, ‘werden de werknemers goed betaald. Toen de banken het slecht deden, werden ze goed betaald. En toen de banken het heel slecht deden, werden ze gered door de belastingbetalers en werden werknemers nog steeds goed betaald.’

Red.:   Een aparte wet tegen bonussen gaat natuurlijk ook niet werken, want nu maken, zoals al eerder gezien in Londen, gewoon de vaste salarissen hoger.
    Nog eens twee redenen voor nationalisatie:

Uit: De Volkskrant, 03-08-2009, door Robert Giebels

Banken lenen goedkoop geld zonder dat cliënt profiteert

Vier vragen over Interbancaire rente | De rente die banken elkaar berekenen als ze onderling geld lenen, zakte vorige week naar het laagste niveau ooit. Wanneer gaat de consument daar iets positiefs van merken?

Wat is ‘onderlinge’ rente?
Dat is de Euribor of de Libor, namen voor rentes die banken berekenen als ze aan en van elkaar geld lenen. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in korte tijd veel geld in de financiële sector gepompt. Twee weken geleden nog leenden ze de Europese banken liefst 442 miljard euro tegen 1 procent en dat met een looptijd van een jaar – dat is lang. Door al dat geld hebben banken minder behoefte aan elkaar te lenen. Daardoor daalt de prijs van geld, de rente. Dat uit zich in die lage Euribor.

Dat ECB-geld was toch bedoeld om de economie te stimuleren?
Klopt, maar de banken zijn ervan overtuigd dat het nooit meer zal voorkomen dat ze zo lang voor zo’n lage prijs geld van de ECB kunnen lenen. De centrale bank had ook geen limiet gezet op het bedrag dat de banken konden lenen. Die plaatsten bijna driekwart van wat ze van de ECB geleend hadden weer terug bij diezelfde ECB. Daar krijgen ze 0,25 procent rente, dus het kost de banken 0,75 procent. Maar ze vinden het kennelijk veiliger te weten dat ze een jaar lang bij dat geld kunnen, dan te doen waarvoor de ECB het geld had bedoeld: vorige week nog smeekte vicepresident Lucas Papademos van de ECB de banken meer krediet te verlenen aan bedrijven. De Britse minister van Financiën, Alistair Darling, deed hetzelfde.

Wat is er in die banken gevaren?
Banken zijn bang. Ze vinden de economische situatie nog zo ongewis, dat ze minder en minder uitlenen. Nieuwe kredieten aan vooral kleine bedrijven lopen in alle landen die de euro voeren, hard terug. Banken werpen barrières op en schroeven de eisen op en de bedragen naar beneden. ...

Wanneer merk ik eens een keer iets van die lage rente?
Cynici zeggen: als u tegen uw bank in opstand komt. De rente op vooral variabele hypotheken volgt, nu het de banken niet uitkomt, de Euribor niet meer. De banken houden de tarieven hoog met al even variabele toeslagen. ...

Red.:   De tweede redenen zijnde: ze geven verhogingen wel door en verlagingen niet, en ze lenen geen geld uit juist als het moet. Oh ja, en nog een derde: het geld dat ze hiermee esparen, geven ze aan hun zichzelf - dat wil zeggen: de banktop.
    Als alternatief voor nationalisatie wordt vaak "Behoud van het huidige systeem met strenger en internationaler toezicht" genoemd. Hier een idee over het soort mensen dat dat toezicht zou moeten uitoefenen:

Uit: De Volkskrant, 15-08-2009, van verslaggever Frank van Alphen

‘Fluistercampagne voor Nout Wellink als ECB-president’

Wees trots op Wellink, schrijft een Amerikaanse econoom. De DNB-baas is zo goed dat hij ECB-president kan worden.

Tussen alle kritiek op Nout Wellink, de 65-jarige baas van De Nederlansche Bank (DNB), klinkt opeens een verrassend ander geluid. Er zou een internationale fluistercampagne gaande zijn om de geesten rijp te maken voor Wellink als opvolger van Jean-Claude Trichet, de president van de Europese Centrale Bank (ECB).
    Dat schrijft Melvyn Krauss, een econoom verbonden aan de Amerikaanse Universiteit van Stanford, vrijdag in Het Financieele Dagblad. Volgens Krauss bestaat de kans dat Wellink over een paar jaar het Amsterdamse Frederiksplein verruilt voor Frankfurt. Wellink zou dan de tweede ECB-president worden van Nederlandse komaf. De eerste was Wim Duisenberg.
    Krauss, een liberale econoom die de ECB volgt, vindt dat Nederlanders provinciale kritiek uitstorten over hun bankpresident die internationaal veel respect geniet. Zo is hij een van de langstzittende leden van de ECB-ledenraad. ‘Ze kennen hem als een verstandig en bezonnen man’, schrijft Krauss. Bovendien is Wellink voorzitter van het prestigieuze Basel Comité. Die club maakt internationale afspraken over de hoeveelheid kapitaal die banken achter de hand moeten houden.
    De afgelopen weken lag Wellink in Nederland onder vuur. Parlementariërs van onder meer de SP en regeringspartij PvdA zeiden onaardige dingen over Wellink. Hij zou zich in de Icesave-affaire te veel hebben verscholen achter regeltjes en slap hebben opgetreden. Dat zeiden deze politici op basis van een rapport van twee rechtsgeleerden over het DNB-optreden bij de IJslandse spaarbank. De Tweede Kamerleden vroegen zich hardop af of herbenoemen wel zo’n goed idee is.
    Onzinnige opmerkingen volgens Krauss. ‘Wat had Wellink kunnen doen? Zijn landgenoten tippen en een run op de bank veroorzaken? Sorry, dat is niet de taak van centrale bankiers.’ ...

Red.:   Over het functioneren van Nout Wellink als toezichthouder meer hier . Daar wordt volkomen duidelijk dat zowel Wellink als het systeem waarin hij functioneert totaal niet deugt. En de voorstellen net het nieuwe systeem wijken nauwelijks of niet af van het oude, zie  de laatste bron, en de persoonlijke invulling wordt natuurlijk identiek.
    Kortom: de "Behoud van het huidige systeem met strenger en internationaler toezicht" is volstrekt onzinnig als het het doel is toekomstige problemen te voorkomen.
    Een opmerking uit Engeland:

Uit: DePers.nl, 21-10-2009.

Bank of England: hervorm de bankensector

De bankensector moet fundamenteel worden hervormd. Aan de huidige situatie waarin banken zo groot zijn dat ze niet mogen omvallen en dus gered moeten worden door de overheid moet een einde komen. Dit zei Mervyn King, de gouverneur van de Bank of England, deze week.
    De hoogste man van de Britse centrale bank stelde dat het gebruik van belastinggeld om de banken te redden een groot gevaar met zich meebrengt. Als bankiers weten dat ze gered worden door de overheid, is dit een prikkel om meer risico te nemen, aldus King.
    ,,Het aanmoedigen van banken om risico's te nemen die resulteren in grote winsten en beloningen als dingen goed gaan en verliezen voor de belastingbetaler als ze slecht gaan, werkt verstorend.'' Volgens King is deze situatie niet te rijmen met het feit dat banken als private partijen op de markt actief zijn.

Red.:   De conclusie staat er niet, en waarschijnlijk heeft King hem ook niet genoemd, maar dat is er natuurlijk maar één: nationalisatie.
    Nog een spijtoptant:

Uit: De Volkskrant, 04-01-2010, van verslaggevers Pieter Klok en Xander van Uffelen

Weg bij de bonuscultuur van banken

Interview  Kilian Wawoe | Een bankier van ABN Amro stapt op, omdat de bonuscultuur nog springlevend is.

Kilian Wawoe (37) stopt ermee. Een jaar lang hoopte hij dat de banken de bonussen zouden aanpakken, maar er is niets gebeurd. En dus is de senior personeelsmanager van ABN Amro op 1 januari vertrokken. Hij wil zijn handen vrij hebben om zelf een oplossing te verzinnen. ‘Ik heb onderzoek gedaan naar de werking van bonussen. Een van mijn bevindingen daaruit is dat je ze zou moeten afschaffen. Dan kan ik niet nog een jaar aan het circus meedoen, als ik mezelf serieus neem tenminste. Of je gaat weg of je accepteert het, maar je gaat niet lopen zeuren.’
    Wawoe werkte tien jaar lang op de afdeling personeelszaken van de bank: in Nederland, India, België en Monaco. Met veel genoegen. Zijn mening veranderde toen hij ging onderzoeken wat medewerkers tot goede medewerkers maakt. Na jaren onderzoek moest hij concluderen dat bonussen in ieder geval niet werken. Er wordt al decennia onderzoek gedaan naar de werking van bonussen, en er wordt al even lang tegen gewaarschuwd.
    ‘Het idee is dat bonussen medewerkers aanzetten tot steeds betere prestaties, maar in de praktijk wordt vaak het omgekeerde bereikt. Medewerkers worden juist geprikkeld het verkeerde te doen. De kwantiteit van wat ze moeten leveren neemt misschien toe, maar de kwaliteit neemt net zo hard – zo niet harder – af. Een door bonussen opgejaagde hypotheekverkoper verkoopt wellicht meer, maar de kwaliteit van de hypotheken zal snel afnemen – hij zal ze ook verkopen aan klanten met te weinig draagkracht. Een door bonussen opgejaagde handelaar maakt wellicht op korte termijn meer winst, maar gaat op lange termijn veel meer risico’s aan.   ...
    Voor het dagelijks werk van Wawoe – hij was zelf verantwoordelijk voor het uitdelen van bonussen – maakten de aanbevelingen helemaal geen verschil. ‘Er is helemaal niets veranderd. 2007, 2008, 2009, 2010 er zit echt geen verschil tussen. De kredietcrisis was een kans om de zaken aan te pakken. Die kans is nog niet gegrepen.’
    Het ministerie van Financiën heeft de wens uit de sector om zichzelf te reguleren te snel overgenomen. Terwijl het ministerie toch echt de middelen had om harde eisen te stellen, stelt Wawoe. ‘Ik denk dat de staat zich gedraagt als een behoudende aandeelhouder. We hebben er belastinggeld ingestopt, en dat willen we eerst terughebben. En daarom is hij bang dat veel mensen weglopen als je de bonussen aanpakt. Hoewel het aantal keren dat iemand vanwege zijn te lage bonus wegliep, op de vingers van een hand is te tellen; de duim niet meegerekend.’   ...
    ‘Maar de bankiers gaan uit zichzelf niet veranderen’, denkt Wawoe. ‘Het is net als met het milieu. Als je mensen vraagt of ze voor een beter milieu zijn dan zeggen ze: ja, natuurlijk. Maar van hun auto moet je afblijven. Bij bonussen is het net zo. Als je vraagt of bankiers het een probleem vinden dan zeggen ze: ja, maar op mij is het niet van toepassing. Niemand heeft het gevoel dat hij heeft bijgedragen aan de crisis. Mensen zijn nu eenmaal niet gemaakt voor zelfkritiek. Bankiers ook niet, maar dan moet je ze dus ook niet vragen zichzelf te veranderen.’
    Wie tegen de bonussen is, krijgt al snel het verwijt dat hij tegen de vrije markt is, merkte Wawoe. ‘Terwijl ik helemaal geen tegenstander van de vrije markt ben. Het is eind jaren tachtig bij de val van de Muur het beste systeem gebleken, maar dat wil niet zeggen dat het ook universeel toepasbaar is. Vrije markt in de pure vorm is niet geschikt voor zorg, onderwijs, maar ook niet voor banken. Sommige markten hebben gewoon meer regulering nodig.’   ...

Red.:   Het is nauwelijks nodig om dit door te trekken: in alle opzichten niet alleen voor bonussen, is de verleiding voor de bankier te groot. En dat 'meer regulering' voor banken kan dus alleen nationalisatie zijn.
    Een voorbeeld van de goede werking van overheidsingrijpen:

Uit: De Volkskrant, 20-02-2010, van verslaggever Robert Giebels

Waarom de Franse banken wél bloeien

...    Christine Lagarde, de Franse minister van Financiën, deed nog iets slims. Net als Wouter Bos in Nederland verstrekte zij garanties op leningen die de banken aangingen. Maar waar Bos die garanties direct aan de banken verstrekte, verstrekt Lagarde die aan SPPE, een investeringsvehikel van de overheid. SPPE leent het geld op de kapitaalmarkt en schuift dat door naar de banken.
    Dit heeft veel voordelen. Zo blijft geheim welke bank hoeveel garanties heeft ontvangen. Bovendien is de rente die SPPE betaalt, lager dan de rente die de afzonderlijke banken zouden hebben betaald: SPPE-obligaties zijn talrijker en beter verhandelbaar, wat de rente drukt.
    Het gevolg van dit alles: waar de Nederlandse financiële sector in hoog tempo wordt gedecimeerd, bloeien de Franse banken.   ...

Red.:   Het gevolg:

Uit: De Volkskrant, 09-04-2010, van correspondent Hans Moleman

China en VS in gesprek over goedkope yuan

Als de twee grootmachten het eens worden, kan dat een kentering in hun sterk bekoelde relatie inluiden.

De beschadigde relatie tussen China en de VS lijkt weer opgelapt te worden. Beide landen zoeken een compromis over de yuan. Volgens de Amerikaanse regering moet de Chinese munt duurder worden. De Amerikaanse minister van Financiën Timothy Geithner was donderdag in Peking om te onderhandelen met de Chinese vicepremier Wang Qishan.   ...
    De VS zijn al enige tijd bezig de druk op China op te voeren om de munt op te waarderen. Peking heeft steeds laten weten dat revaluatie mogelijk is, maar dat het geleidelijk zal gebeuren en niet onder buitenlandse druk.   ...

Red.:   Kennelijk bepalen de Chinezen zelf de koers van hun munt en is speculatie niet mogelijk. Natuurlijk doordat hun financiële instellingen genationaliseerd zijn. Dus weer een uitstekend argument voor nationalisatie erbij.
    Nog een berichtje om te  laten zien hoe groot die Chinese autonomie is:

Uit: De Volkskrant, 14-04-2010, van verslaggever Peter de Waard

China blijft stoïcijns over koers eigen munteenheid

China zal niet toegeven aan druk van buiten om zijn nationale munt, de yuan of renminbi, te revalueren. Het zal daarvoor zijn eigen moment kiezen, zei de Chinese president Hu Jintao in antwoord op een verzoek van de Amerikaanse president Barack Obama.

De Verenigde Staten willen dat China een meer marktconform wisselkoersbeleid gaat voeren. Nu zou de koers kunstmatig laag worden gehouden, waardoor China zijn export naar de VS en andere landen kan blijven opvoeren.   ...
    China heeft de koers van de yuan sinds midden 2008 vastgeklonken aan die van de dollar. Daarvoor was de munt 20 procent in waarde gestegen. ...
    Experts blijven geloven dat de munt zal worden opgewaardeerd ten opzichte van de dollar, de euro en de yen. ‘De uitspraken van Hu laten veel bewegingsruimte’, aldus Kenneth Lieberthal, de voormalige adviseur Azië onder president Bill Clinton, tegenover persbureau Bloomberg. ...
    Het lijkt steeds meer de vraag wanneer China de koers van de yuan zal laten stijgen. De financiële markten gaan er nu vanuit dat Peking inderdaad zal toestaan dat de munt duurder wordt. Als mogelijke datum wordt 30 juni genoemd.

Red.:    En alweer een uitstekend argument:

Uit: De Volkskrant, 14-04-2010, door Robert Giebels

De consument is een onbenul

De consument laat zich op geldgebied van alles aansmeren. Maar er is hoop: de financiële canon.

‘Een gemiddelde bankbediende kan u van alles wijsmaken. U laat zich kansloos in het pak naaien door om het even welke beleggingsadviseur. Dromerig naar de lucht kijkend, wandelt u in de grootste financiële valkuilen, omdat u financieel onvoldoende bent onderlegd. U springt onnadenkend om met uw geld.’ Dat u het even weet.
    De prikkelend bedoelde beledigingen komen van de Vereniging van Effectenbezitters, de VEB. Deze belangenbehartiger voor particuliere beleggers zegt met lede ogen aan te zien hoe de ene affaire na de andere slachtoffers maakt onder financiële consumenten. En dat zijn we, kluizenaars en baby’s uitgezonderd, allemaal.
    Maar niet alleen zaken zoals die rond Legio Lease, Icesave, DSB Bank, Palm Invest en de woekerpolissen hebben desastreuze gevolgen voor die financiële consument. Dat zijn alleen maar de naar misdaad ruikende uitschieters. Veel schadelijker is wat dag in dag uit gebeurt: klanten die te dure of onnodige financiële producten aanschaffen. ‘Consumenten betalen in Nederland miljarden te veel voor hun financiële producten’, is de stelling van VEB-voorman Jan Maarten Slagter. Een schatting, geeft hij toe. ‘Maar alleen al bij de woekerpolisaffaire ging het om 2 miljard euro.’
    Hier moeten we iets tegen doen, bedacht de VEB. Ze kwam deze week met de Canon voor de Financiële Consument. Die bevat tien essentiële begrippen (zie kader) waarvan elke Nederlander die geld uitgeeft, zou moeten weten wat ze inhouden. En weet hij niet wat een obligatie, optie of aandeel is, dan moet hij zich er meteen in verdiepen. Want een hoger kennisniveau van consumenten, heeft minder desastreuze gevolgen voor hun financiële positie, vindt de VEB.
    Dertig jaar geleden had de consument een spaarbankboekje en deed af en toe een overschrijving. ‘Nu verleidt de bank de consument met beleggingsfondsen, turbo’s en structured products met allerhande ingebouwde exotische derivaten’, zegt Slagter.
    De banken spelen volgens hem een sleutelrol bij de miljarden die consumenten te veel betalen. ‘Een bank is per slot een bedrijf dat winst wil maken en producten weg wil zetten die het meeste opleveren.’ Alle beloftes ten spijt dat het belang van de klant de primaire drijfveer zou worden. ‘De bank verkoopt nog steeds net zo makkelijk een levensverzekering aan een vrijgezel met kind noch kraai.’  ...
    We weten niets over geld, of het interesseert ons niet. ‘We kunnen allemaal vrij goed rekenen’, zegt Beijersbergen, ‘maar dat vergeten we zodra er een bankmedewerker voor ons zit. Daar leggen we een enorm vertrouwen in en die heeft in trainingen ook geleerd dat uit te stralen.’ Dat vertrouwen van de klant in de bank is bovendien recht evenredig met de complexiteit van de te bespreken zaak. ‘De consument is de afgelopen dertig jaar beslist niet mondiger geworden.’

Red.:   Even afgekort: de klant wordt opgelicht van door de financiële wereld, voor wie hij voor een flink deel afhankelijk is, die hem ook nog bloot stelt aan voor hemzelf nadelige verleidingen. Dat is ongeveer de definitie van de misdadige organisatie.
     De VEB stelt voor dit op te lossen aan de consumentenkant:

Uit: De Volkskrant, 20-04-2010, column door  Paul Krugman

Onlangs zag ik een cartoon waarop een leraar zijn leerling vraagt een zin te maken met het werkwoord ‘sacks’, in de betekenis van plunderen en beroven. De leerling zegt: ‘Goldman Sachs’.
    Zeker is dat beurswaakhond SEC de jongens met de Gucci-instappers van Goldman er vorige week van beschuldigde zich te hebben ingelaten met wat lijkt op witte boorden-plundering.   ..
    Geldt hetzelfde voor de huidige financiële crisis?
    De discussie over fraude en de crisis spitst zich toe op twee vormen van misleiding: roofzuchtig lenen en een onjuiste voorstelling van risico’s. Het is duidelijk dat mensen verleid werden tot dure en ingewikkelde leningen die ze niet begrepen. Banken zagen het grootste deel van de slechtste hypotheken van de subprime-categorie waardeloos worden. Ze verkochten die leningen door aan beleggers. En dat terwijl ze soms wisten dat de koper niet door had hoe groot de kans op verlies was.
    Wat we nu zien, zijn beschuldigingen van een derde vorm van fraude.
    We weten al een tijdje dat Goldman Sachs en andere bedrijven verpakte hypotheekleningen verkochten, terwijl ze tegelijkertijd winst probeerden te maken door erop te gokken dat de waarde van die producten zou ineenstorten. Hoewel laakbaar, was dat niet illegaal. Maar nu beschuldigt de SEC Goldman Sachs ervan dat ze die verpakte hypotheekleningen bewust zo hebben gemaakt dat ze waardeloos moesten worden. Dat deden ze om een belangrijke klant in de gelegenheid te stellen er geld aan te verdienen. Dat zou ik plunderen willen noemen.   ...

Red.:   Zoals al gezegd: Goldman Sachs is de top in de financiële wereld. En dan kan je er je hand voor in het vuur steken, dat het eronder precies hetzelfde is:

Uit: De Volkskrant, 19-04-2010, van correspondent Marc Peeperkorn

De Europese Unie wil dat banken in de toekomst zelf opdraaien voor de kosten van een nieuwe financiële crisis. Volgens Europees Commissaris Barnier (interne markt) is het ‘volstrekt onacceptabel’ dat de gevolgen van het ‘onverantwoorde gedrag van sommige bankiers’, nogmaals op de belastingbetaler worden afgewenteld. In 2008 en 2009 betaalden de EU-landen circa 390 miljard euro om hun grote banken overeind te houden.


Red.:   Die kreet in de kop gaat onder de huidige politiek natuurlijk nooit gebeuren. Het gaat hierom het genoemde bedrag: circa 390 miljard euro. 
    Het volgende argument heeft zijn eigen verzameling: de kredietbeoordelaar .
    Volkskrant-columnist Bert Wagenndorp verzorgt drie dagen in de week een column, en is niet ingehuurd voor zijn diepgang. Zijn commentaar is dus wat directer geformuleerd dan dat van de deskundigen. De aanleiding is de diepe crisis in Griekenland dat een enorm tekort heeft op zijn betalingsbalans:

Uit: De Volkskrant, 29-04-2010, column door Bert Wagendorp

Standard en Poor’s heeft de kredietwaardigheid van Griekenland verlaagd tot ‘junkstatus’. Standard en Poor’s is een kredietbeoordelaar en sinds ik het boek The Big Short van Michael Lewis heb gelezen, weet ik dat kredietbeoordelaars je kunnen maken en breken. Als de kredietbeoordelaar oordeelt dat het er slecht met je voorstaat, weet je één ding zeker: dat je er de volgende dag nog slechter zult voorstaan.
    Kredietbeoordelaars zijn geïnstitutionaliseerde self-fulfilling prophecies. Ze zijn de heersers van de neerwaartse spiraal.
    Goed boek trouwens, The Big Short. De bek viel me geregeld open van verbazing. Niet dat ik alles begreep, want het gokwerk met miljarden in de haute finance is van een verbijsterende ingewikkeldheid. Maar één ding werd me wel duidelijk: het cynisme van de gokbazen in het mondiale casino kent geen grenzen. Types duwen, als dat gunstig uitpakt, zonder scrupules een multinational of een miljoen hypotheekbezitters over de rand.
    Of een land. Hyena’s, zijn het.
    De Grieken hebben er natuurlijk een potje van gemaakt. ...
    Maar dat laat onverlet dat het merkwaardig is dat er zwaar wordt gespeculeerd op de economische ondergang van Griekenland. Het is geen prettige gedachte dat in anonieme kantoren in de financiële hoofdsteden van de wereld wizzkids bezig zijn manieren te bedenken om een slaatje te slaan uit economische ellende. Niet alleen namens zichzelf, maar ook namens onze banken en pensioenfondsen waarvoor ze kapitaal beheren. Voor uw en mijn pensioen dus.   ...
    Ergens in de financiële organisatie van de wereld huist een diepe krankzinnigheid die ons nog eens fataal gaat worden.
    De Amerikaanse speculant en filantroop George Soros verklaarde in 2008 dat het ongebreidelde vrijemarkt-kapitalisme veel strenger gereguleerd moest worden. Hij kon het weten. Soros speculeerde in het begin van de jaren negentig het Britse pond de afgrond in, wat de Britten een recessie en Soros 1 miljard dollar opleverde. In 2007 speculeerde hij zich bijna 3 miljard dollar rijker. Best knap, maar ten koste van wat?
    Bijvoorbeeld ten koste van gedestabiliseerde ontwikkelingslanden, zei hij. Soros vroeg erom mensen als Soros aan banden te leggen, anders zag hij zich gedwongen gebruik te blijven maken van de geboden vrijheid. Ze doen het, omdat het kan.
    Intussen dreigt de Griekse crisis over te slaan naar de andere knoflooklanden Portugal, Spanje en Italië. Als dat gebeurt, zijn de rapen gaar. Ik las dat we dan niet mogen uitsluiten dat er een nieuwe bankencrisis komt, wat dan weer kan leiden tot het ‘opblazen van de Europese Unie’ en problemen voor Amerika om de schulden nog langer gefinancierd te krijgen.
    Economen zijn erg goed in horrorscenario’s en dominotheorieën, dus het kan meevallen. Maar misschien moeten we wel het speculeren op onze eigen ondergang een halt toeroepen.
 

Red.:    De conclusie schrijft zichzelf.
   En het is echt niets bijzonders - het idee komt in de beste kringen voor:

Uit: De Volkskrant, 03-05-2010.

Bos overwoog nationalisatie alle banken

De nationalisatie van alle Nederlandse banken was een van de opties die Nederland bekeek toen de kredietcrisis op haar hoogtepunt was. Dit zegt voormalig minister van Financiën Wouter Bos in een zaterdag gepubliceerd interview met het Financieele Dagblad.
    Volgens Bos was er geen sprake van een uitgewerkt plan. ‘Wel wisten een aantal van mijn topambtenaren en ik wat mijn ultima remedia waren voor het geval dat het zou misgaan’, aldus Bos. De oud-minister zegt dat er ook economen waren die dit scenario serieus adviseerden. ‘Zover is het gelukkig nooit gekomen.’   ...

Red.:    Ook in de ankenwereld zelf is er een tegengeluid:

Uit: De Volkskrant, 07-05-2010, door Peter Blom, directeur Triodos Bank

De politiek moet banken dwingen zich tot hun kerntaken te beperken. Alleen op die manier kan een volgende kredietcrisis worden voorkomen.

Tussentitel: Net als water en stroom, moet geld er altijd zijn

De samenleving moet tegen riskant gedrag van banken worden beschermd. Dat is de belangrijkste les uit de kredietcrisis. De politiek moet die bescherming organiseren door via wet- en regelgeving banken te dwingen tot het beperken van risico’s. Het rapport van de commissie-De Wit, dat maandag wordt gepresenteerd, en de formatie van een nieuw kabinet bieden de politiek nieuwe kansen.
    Bankiers gebruiken de speelruimte die ze krijgen. Doordat wetgever en toezichthouders jarenlang geloofden in de corrigerende werking van de vrije markt, kregen banken en financiële instellingen alle vrijheid grootschalig te investeren in zeer risicovolle financiële markten. Daarmee brachten ze zichzelf in gevaar, zoals blijkt uit de ongekende staatssteun die nodig was om banken voor omvallen te behoeden. Maar ook de maatschappelijke schade was enorm: een diepe economische crisis en een geëxplodeerd overheidstekort.
    Om een nieuwe crisis te voorkomen moet de wetgever de speelruimte van banken drastisch beperken. Dat kan door wettelijk heel precies te bepalen wat een bank wel en niet mag. Het komt erop neer dat een bank zich, naast het verlenen van een aantal algemene diensten, hoofdzakelijk moet beperken tot twee kerntaken: enerzijds spaargeld aantrekken en anderzijds leningen verstrekken aan particulieren en bedrijven. Risicovol speculeren op financiële markten is uit den boze.   ...
     ... Hier denkt men een volgende crisis te voorkomen door de kapitaal- en liquiditeitseisen aan banken te verhogen. ... Verder meent men een nieuwe crisis te kunnen voorkomen door de kwaliteit van het risicomanagement van banken te verbeteren. De gedachte is dat met meer kennis over risicomanagement in de top van de bankenwereld en betere modellen om die risico’s te berekenen, banken gewoon door kunnen gaan met beleggen in financiële markten.
    Maar hoe goed de risicomodellen ook zijn, een model blijft een onvolledige afspiegeling van de werkelijkheid. Ook met betere modellen blijven er grote risico’s verbonden aan beleggingen op financiële markten. Aangezien de hele financiële wereld dezelfde modellen gebruikt, is er bovendien het gevaar dat iedereen op hetzelfde moment dezelfde inschattingsfouten maakt. Dat leidt tot instabiliteit van het systeem.
    We moeten de roep om beter risicomanagement misschien vooral lezen als een stille wens van de bancaire wereld om vrolijk door te gaan met investeren in financiële producten om daar relatief makkelijk geld mee te verdienen. Een volgende crisis voorkomen we er echter niet mee.   ...

Red.:    Allemaal evengoede argumenten voor nationalisatie. Die genationaliseerde anken voldoen van nature aan de beperkingen die Blom hier voorstelt.
    Meer inzichten:

Uit: De Volkskrant, 08-05-2010, door Pieter Klok

De ridders van het vrije kapitaalverkeer laten zich niet leiden door de waarde die een bedrijf of staatsobligatie heeft. Ze vertonen kuddegedrag, constateren auteurs die de financiële wereld door en door kennen.

Michael Lewis bracht de wereld in 1990 in aanraking met een tot dat moment vrijwel onbekende biotoop: de handelsvloer van een zakenbank. In Liar's Poker schetste hij als een antropoloog de merkwaardige gebruiken van de handelaren. Die bleken zich in hun zucht naar winst te gedragen als de apen op de apenrots. Alles was geoorloofd.   ...
    De handelsvloer is sinds Liar’s Poker ook al niet veel veranderd, blijkt uit Gross Misconduct van de 24-jarige Britse Venetia Thompson.
    Thompson schreef over het jaar dat ze bij een Londense bank werkte. Zij en haar collega’s vertonen meelijwekkend junkiegedrag. Ze hebben dagelijks een transactie nodig die veel geld oplevert. Thompson kon amper rekenen toen ze werd aangenomen. Maar dat bleek geen probleem. Haar hele werk is erop gericht om handelaren zover te krijgen haar een transactie te gunnen. Ze probeert klanten te lokken door ze ’s avonds mee te nemen naar de duurste restaurants en daarbij te veel te drinken. Gross Misconduct (in Nederland verschenen als Beursbabe) is een goed medicijn voor wie nog enige jaloezie koestert ten opzichte van bankiers.
    Het helpt ook misvattingen te genezen over de zegeningen van het vrije kapitaalverkeer, dat vanaf de jaren ’80 stap voor stap werd ingevoerd. Het idee was dat investeerders rationeel te werk zouden gaan en wereldwijd zouden zoeken naar de meest winstgevende bedrijven of meest solide beleggingen. Bedrijven (en landen) die goed functioneren zouden meer geld aantrekken dan bedrijven of landen die minder goed functioneren. Zo zou de wereldeconomie als geheel gezonder worden.
    In werkelijkheid bleek van deze rationaliteit vaak geen sprake. De ridders van het vrije kapitaal onderzoeken niet in alle rust wat een bedrijf of obligatie waard is. Ze kopen een aandeel niet zozeer omdat ze het zelf een interessante investering vinden, maar omdat ze denken dat anderen dat aandeel in de toekomst zullen kopen of al gekocht hebben. Deze instelling leidt tot kuddegedrag. Beleggers hebben de neiging voortdurend hetzelfde te doen, waardoor ze het ene moment zeepbellen blazen om die op een ander moment te laten ontploffen. Je kunt die zeepbellen beschouwen als een noodzakelijk kwaad dat in geen verhouding staat tot de vele voordelen van het vrije kapitaalverkeer, maar dat standpunt is sinds de kredietcrisis wel moeilijker te verdedigen. De winst van het bellenblazen komt nu immers vooral bij bankiers en slimme investeerders terecht, terwijl het verlies door de belastingbetaler moet worden gedragen.
    De westerse wereld heeft een ‘100 procent zuivere vorm van socialisme voor de rijken gecreëerd’, schrijft John Lanchester in Whoops Why everyone owes everyone and no one can pay (Nederlandse titel: De Kapitale Crisis). Lanchester vat het gedrag van de bankiers in verfrissende metaforen. Hij deinst er niet voor terug om de crisis in 240 pagina’s in al zijn facetten te behandelen. Daardoor trekt hij nog wel eens overhaaste conclusies. Hij grijpt onder meer terug op John Maynard Keynes, die in de jaren ’30 voorspelde dat de mens zich dankzij de economische vooruitgang zou kunnen bevrijden van de ‘meest smakeloze menselijke kwaliteiten’, zoals hebzucht en inhaligheid. Keynes kreeg ongelijk. Hebzucht en inhaligheid werden in het neoliberalisme juist heilig verklaard. Lanchester legt – niet als eerste – de kiem van de ontsporing in 1989 toen het communisme ineenstortte. Voor die tijd moest het kapitalisme zich van zijn beste kant laten zien. Toen het communisme wegviel, hoefde het zijn superioriteit niet meer te bewijzen. De inkomensverschillen mochten snel oplopen.
    Lanchester doet aan het eind van Whoops een dappere poging te beschrijven waar het met de financiële wereld heen moet. Hij vindt dat aandeelhouders en crediteuren van banken in de toekomst de prijs moeten betalen als het misgaat. Banken in moeilijkheden moeten domweg worden genationaliseerd. De meeste politici zijn echter te laf om een dergelijke oplossing voor te stellen, schrijft hij. De schaamte over het feit dat het Angelsaksische kapitalistische model heeft gefaald, is te groot.

Red.:   En meer financiële redenen:

Uit: De Volkskrant, 15-05-2010, door Robert Giebels

Analyse | Afwaardering staatsbanken

Bijna niemand gelooft nog in winst uit ABN Amro

Hoe kan het dat de bank die de Nederlandse staat ruim 30 miljard euro heeft gekost nog maar 9 miljard waard is? Demissionair minister van Financiën, Jan Kees de Jager, formuleert het in ambtelijke taal: ‘Een opvallende mutatie bij de waardering van Fortis Bank Nederland en ABN Amro.’ Oorzaak: Brusselse boekhoudregels.
    Opvallend is het zeker wat De Jager moet doen. Hij had ABN Amro, Fortis Bank Nederland en staatsverzekeraar ASR tot voor kort voor 23,34 miljard in zijn boeken staan. Nu is dat dus 14 miljard euro minder. ...

Red.:   De volgende stap in de opbouw van slecht-nieuws-parade:

Uit: De Volkskrant, 29-05-2010, van verslaggever Frank van Alphen

Zalm: winst bij verkoop fusiebank zit er niet in

26 miljard stak Nederland in ABN Amro/Fortis. Het idee was dat de staat dat zou terugkrijgen. Maar dat kunnen we beter vergeten, zegt Gerrit Zalm.

Tussentitel: Economen waarschuwen voor verlies

Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm van ABN Amro/Fortis verwacht dat de Nederlandse overheid verlies zal lijden bij de verkoop van de fusiebank. De staat stak circa 26 miljard euro in de bank. ‘Het wordt moeilijk dat bedrag voor de bank te krijgen’, aldus de ex-minister vrijdag tegen radiostation BNR.
    Het is de eerste keer dat Zalm expliciet erkent dat de Nederlandse overheid zal moeten toeleggen op de bank die in oktober 2008 is gekocht van het bankentrio RBS, Fortis en Santander. Diverse economen hadden de afgelopen tijd al gewaarschuwd dat verkoop tot verlies zou leiden.
    Uitgaande van een waarde van tien keer de winst zou de fusiebank 2,5 miljard euro winst per jaar moeten maken. Het eerste kwartaal van dit jaar boekte de bank, die kampt met de hoogste kosten uit de sector, een winst van 250 miljoen euro.   ...


Tussenstuk:
Kroniek van een aangekondigde zeperd

Sinds de aankoop van ABN Amro en Fortis in oktober 2008 is de toon waarop de eigenaar over dit nieuw verworven bezit praat drastisch veranderd. In de euforie na de aanschaf had minister Bos van Financiën het nog over een koopje. De laatste tijd worden de verwachtingen getemperd. Er zal verlies worden geleden, alleen is nog niet duidelijk hoeveel de belastingbetaler erbij inschiet.

■  ‘Een koopje. We hebben de gezonde delen van Fortis overgenomen. Deze bank kan met winst voor de belastingbetaler worden verkocht.’ Minister Bos (3 oktober 2008)
■  ‘Dus als Bos zich aan zijn afspraak houdt, krijgt Zalm pas een bonus als de zaak voor meer dan die 23,3 miljard in andere handen overgaat.’ SP-Kamerlid Ewout Irrgang (18 juni 2009)
■  ‘Het beeld dat de belastingbetaler 30 miljard euro kwijt is, slaat echt nergens op.’ Bos (4 februari 2010)
■  ‘Dat ABN zo veel gaat verdienen dat je (...) de 30 miljard euro haalt, lijkt me hoogst onwaarschijnlijk.’ Rijkman Groenink, ex-bestuursvoorzitter van ABN Amro (16 april 2010)
■  ‘Het gaat om de technische boekwaarde, op basis van een eigen vermogenswaardebepaling. Dit is niet de verwachte verkoopwaarde.’ Minister De Jager (13 mei 2010)
 

Red.:    Wordt vervolgd.
    Tussendoor: argumenten van economisch verslaggever Pieter Klok om niet te nationaliseren. Met de tegenovergestelde conclusie, natuurlijk:

Uit: De Volkskrant, 12-06-2010, door Pieter Klok

Waarom de banken niet aan banden worden gelegd

Banken zeggen dat de wereld de komende jaren 3 procent groei misloopt als zij met regels aan banden worden gelegd. Bovendien zullen er 10 miljoen banen verloren gaan. Moeten we die regels nog wel invoeren?
Dat is wel een dilemma. Als de banken hogere buffers moeten aanleggen en ook nog eens een bankbelasting moeten betalen, kunnen ze minder geld uitlenen. Dat is slecht voor de economie.
     Volgens het Institute of International Finance zal de economische groei in het eurogebied tot 2015 met gemiddeld 0,9 procent per jaar worden afgezwakt. Dat is nogal wat. Bij de huidige groeicijfers wordt zo’n beetje de hele economische groei weggevaagd.

Maar je kunt die banken toch niet vrij laten?
Misschien is dat voorlopig wel het verstandigst. Je moet oppassen dat je met al die nieuwe regels niet de oorlog van gisteren aan het uitvechten bent. Bovendien: in het verleden hebben banken laten zien dat ze zeer creatief zijn in het ontwijken van nieuwe regels. Zolang winst het belangrijkste doel van de banken is, zal dit niet veranderen en zullen ze altijd in de verleiding komen te veel risico’s te nemen. ...

Red.:   Reden nummer één: wat je ook aan regels probeert, ze zullen het ontwijken - vanwege een niet te stuiten neiging: goudzucht

Uit: De Volkskrant, 16-06-2010, door Frank van Alphen

Overheid, bescherm mij tegen de bank

Betuttel mij. Dat is de hartekreet van een meerderheid van de consumenten als het gaat om financiële producten. Bijna negen op de tien Nederlanders vinden dat de overheid hypotheken en verzekeringen moet goedkeuren voor ze op de markt komen. En tweederde wil onbegrijpelijke producten domweg verbieden.
    Dit valt te lezen in een vorige week verschenen onderzoek van CentiQ, een samenwerkingsverband van banken, consumentenorganisaties en onderwijsinstellingen (www.wijzeringeldzaken.nl). Deze club heeft laten onderzoeken wat Nederlanders denken over geldzaken, hun persoonlijke financiële situatie en de rol van de overheid.
    Over geld blijken ze radicaal anders te denken dan over frikandellen. Vraag een Nederlander of de overheid de vette hap moet verbieden en hij zal zeggen dat hij zelf wel uitmaakt wat goed of slecht voor hem is. Zodra het over pensioenen en spaarrekeningen gaat, wordt de hulp ingeroepen van een sterke toezichthouder. Dat zegt wat over het vertrouwen in bankiers.
    De uitkomsten van het onderzoek laten een gapend gat zien tussen verwachtingen van burgers en de denkbeelden van bankiers en politici. Als de klanten het voor het zeggen hadden, zouden verzekeraars en banken alleen nog maar simpele producten verkopen met het stempel goedgekeurd door de overheid. ...
    ... Uit het onderzoek van CentiQ blijkt dat een Oost-Europese meerderheid van de Nederlanders (87 procent) voorstander is van strengere regels voor financiële spullen.

Red.:   Deze verlangens komen ook neer op nationalisatie - want zonder nationalisatie verandert er niets. En dus is er weer een argument bij: iedereen wil het!
    Oh ja, waarom het toch niet gaat gebeuren:

Uit: De Volkskrant, 19-06-2010, door Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie, Tilburg, Edin Mujagic, monetair econoom.

Bankenbelasting is slecht doordacht en onwenselijk

Met een bankenbelasting benadelen Europa en de VS hun eigen banken en kan riskant gedrag juist worden gestimuleerd.

Een van de onderwerpen waarover de leiders van de G-20 onlangs verhitte discussies hebben gevoerd in Zuid-Korea is de bankenbelasting. Verhit, omdat de G-20 ook op dit gebied verdeeld is. Australië, Brazilië en Canada hebben het idee verworpen. Dat is niet verrassend; het plan voor een bankenbelasting komt uit Europa en de VS, waar de banken grote problemen hebben gehad en waar de overheden ze met honderden miljarden euro’s en dollars overeind moesten houden. Elders was dat veel minder of zelfs niet het geval. Geen wonder dat de animo voor een bankenbelasting binnen de G-20 klein is. Toch overwegen Europa en de VS zo’n belasting in te voeren.
     Daarmee zouden Europa en de VS zij hun eigen banken benadelen. Die banken hebben het al moeilijk. ...

Red.:   Omdat banken elders niet geholpen hoefden worden, moeten die wel geholpen moesten worden ermee weg kunnen komen. Echte economen-logica.

Uit: De Volkskrant, 05-07-2010, van een verslaggever

Topman RBS noemt koop ABN fout

De topman van Royal Bank of Scotland (RBS), Stephen Hester, noemt de aankoop van ABN Amro in 2007 ‘heel duidelijk een grote fout’. Hester doet dat in een interview in de Duitse krant Welt am Sonntag gisteren.   ...
    Hester verdedigt in het interview nog steeds het bonusbeleid van zijn bank. Vorig jaar keerde RBS ondanks een verlies van 4 miljard euro 1,5 miljard aan bonussen uit – na miljardenhulp van de overheid. ‘Ik snap de publieke discussies daarover volkomen. Want deze markt functioneert volgens bepaalde regels, en die regels passen niet in het huidige politieke klimaat. Maar met een populistisch afzien van bonussen bij RBS is niemand geholpen. Wij moeten de bank winstgevend maken, als we willen dat de belastingbetaler zijn geld terugkrijgt. En daarvoor hebben we goede mensen nodig.’ ...

Red.:    Volgende vorm van misruik:

Uit: De Volkskrant, 07-07-2010, van verslaggever Peter de Waard

Meer aandelenhandel buiten beurs

De aandelenhandel voltrekt zich voor een steeds groter deel buiten de beurs. Volgens een onderzoek van de Europese beursfederatie wordt nu 40 procent van alle transacties in Europese fondsen nu via een onderhands bancair circuit verhandeld.

Hiermee onttrekt deze handel zich aan de centrale prijsvorming. Op een beurs worden vraag en aanbod bij elkaar gebracht. Als de vraag groter is dan het aanbod, stijgt de koers en andersom. Banken zeggen dit niet altijd prettig te vinden. Ze willen grote pakketten kunnen kopen en verkopen zonder dat de koersen hierdoor worden beïnvloed. Daarom zoeken ze een uitweg in elektronische handelsplatforms die dark pools of crossing networks worden genoemd. Bekende voorbeelden daarvan zijn Sigma X van Goldman Sachs en Crossfinder van Credit Suisse.
    Bestuursvoorzitter Cees Vermaas van de Amsterdamse beurs is erg verontrust door deze ontwikkeling. ‘Deze handel ondermijnt een gezonde prijsvorming voor aandelen’, zo zei hij afgelopen weekeinde in Het Financieele Dagblad.
    De onderhandse handel in financiële producten – waaronder vaak heel complexe derivaten – werd een van de belangrijkste oorzaken van de kredietcrisis genoemd. Juist daarom is opgeroepen meer transparantie te creëren door zo veel mogelijk financiële producten via beurzen te laten verhandelen. Maar in feite gebeurt het tegenovergestelde. In de onderhandse handel worden ook geen garanties afgegeven als een van de partijen haar verplichtingen – de levering van aandelen of de betaling – niet nakomt. Bij de beurshandel is die garantstelling er dankzij de clearinghuizen wel. De belegger krijgt minder bescherming. Ook bieden deze handelsplatforms geen toezicht. ‘Ze kunnen daardoor goedkoper werken, want ze hebben geen staf nodig’, aldus een woordvoerder van Euronext. ‘De buitenbeurshandel is een van de oorzaken waarom Lehman is omgevallen. Zoiets willen we toch niet meer.’
    Diverse banken zijn nu bezig eigen handelsplatforms te ontwikkelen. Op die wijze kunnen ze extra geld verdienen. ‘Ze houden de provisies die bestemd zijn voor toezicht en regelgeving in hun eigen zak. Ze kunnen daardoor ook goedkopere tarieven berekenen. Als officiële beurs kun je daar niet tegen concurreren.’
    De oorzaak van de groeiende buitenbeurshandel is de Europese wetgeving van 2007 die juist tot doel had beleggers meer bescherming te bieden ....
    Vermaas zegt dat de Europese wetgeving bedoeld was om de concurrentie te versterken, niet om de beurshandel naar ‘onzichtbare hoeken van de financiële markten’ te verplaatsen. ...

Red.:   Alles wat je verzint wordt ontdoken. Er is dus maar één werkende oplossing.
    De personele reden:

Uit: De Volkskrant, 13-07-2010, van verslaggever Robert Giebels

DNB-president dertiende op lijst van honderd, ver boven ECB-president Trichet

Wellink invloedrijk in financieel Europa

Nout Wellink, de president van De Nederlandsche Bank, is de invloedrijkste Nederlander in de Europese financiële sector. Niet omdat hij de toezichthouder is van de banken in Nederland, maar omdat hij het comité leidt dat internationale regels opstelt waaraan alle banken in de wereld zich moeten gaan houden.
    Wellink is voorzitter van het Basel Comité. Deze groep van financiële toezichthouders is doende een derde set bankregels te verzinnen. Deze keer moet dat een volgende kredietcrisis voorkomen. ...

Red.:   Wellink is inmiddels volkomen uitgekleed en naakt zichtbaar als financiële prutser en sociale ploert . En als dit figuur hoog op deze lijst staat, moet dat hele zootje eruit gegooid worden. Door middel van ....
    Nog meer smerigheid als argument:

Uit: De Volkskrant, 20-07-2010, van verslaggever Peter de Waard

Manipulatie op de cacaomarkt

Een Britse handelaar kocht vrijdag 240 duizend ton aan cacaobonen. Een hulporganisatie heeft opgeroepen de speculatie in grondstoffen zoals cacao aan banden te leggen.

Hedgefondsen hebben met de speculatie in grondstoffen als cacao de woede van hulporganisaties opgewekt. Dit weekeinde lekte uit dat een van deze hedgefondsen 7 procent van de wereldcacao-oogst heeft opgekocht in de hoop via marktmanipulatie veel geld te verdienen.
    Het gaat om het fonds Armajaro Holding dat wordt beheerd door de Britse handelaar Anthony Ward, bijgenaamd mr. Choc Finger. Afgelopen weekeinde lekte uit dat hij vrijdag in een megatransactie op de Londense termijnmarkt 241 duizend ton aan cacaobonen heeft gekocht – genoeg om 5,3 miljard chocoladerepen van te maken. ABN Amro zou samen met BNP Paribas en Newedge Group als bemiddelaar hebben gefungeerd voor de deal van 800 miljoen euro. ABN Amro wilde maandag niets over deze betrokkenheid kwijt.
    De cacaoprijzen zijn al met 150 procent gestegen door tekorten. Ward denkt dat hij de cacaomarkt op tilt kan zetten en een grote winst kan maken door zijn cacaovoorraad stukje bij beetje te verkopen. ...

Red.:    Kleinere ondernemers wordt geen geld geleend of het vel over de neus gehaald. De speculant mag op ruimhartige steun rekenen. Dit soort instituten moet opgeheven worden.
    Weer een alternatief valt af:

Uit: De Volkskrant, 03-09-2010, van correspondent Marc Peeperkorn

Europese 'Tobintaks' onhaalbaar

Experts vegen in een vertrouwelijke studie de vloer aan met het plan voor een heffing op financiële transacties in de Europese Unie.

De door de Europese Unie bepleitte belasting op financiële transacties is nauwelijks uitvoerbaar. Praktische en wettelijke bezwaren maken uiterst onzeker dat de staat extra inkomsten krijgt en dat banken en fondsen zich minder speculatief gaan gedragen.
    Dat blijkt uit een vertrouwelijke studie van de Europese Commissie. Het onderzoek wordt dinsdag besproken door de EU-ministers van Financiën die moeten beslissen over invoering van de speciale belasting, ook wel omschreven als Tobintaks ...


Tussenstuk:
Discussie duurt al jaren

Over een belasting op financiële transacties wordt al jarenlang gediscussieerd. Begin jaren zeventig van de vorige eeuw stelde de Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar James Tobin een bescheiden heffing op valutatransacties voor, de Tobin-taks. De EU borduurt voort op dit idee. In hun studie onderscheiden de Commissie-experts een onbeperkte en een beperkte belasting op financiële transacties. In de eerste wordt over alle transacties (in aandelen, obligaties en derivaten) een kleine belasting (0,1 procent van de waarde) geheven. In de tweede variant blijven derivaten (speculatieve handel in financiële producten) buiten schot omdat de waarde daarvan moeilijk is te bepalen. De opbrengst van deze beperkte variant is veel lager.

Red.:   Eindelijk een essentieel argument benoemt:

Uit: De Volkskrant, 06-09-2010, van verslaggever Frank van Alphen

‘Banken hollen de economie uit’

De financiële sector ondermijnt de echte economie. Daarom moeten banken stevig aan banden worden gelegd. Financiële innovaties hebben niets opgeleverd. Dit stelt de Amerikaanse hoogleraar Amar Bhidé, die gespecialiseerd is in de relatie tussen de banksector en de maatschappij.
    Bhidé, die geboren is in India en onder meer les gaf aan de Colombia University, was onlangs in Nederland om te spreken over zijn nieuwe boek A Call for Judgement.
    Volgens Bhidé zijn er twee soorten conclusies getrokken uit de financiële crisis. De Europese visie, die met name leeft in Frankrijk, is dat de crisis het definitieve bewijs is dat het kapitalistische systeem in de grond niet deugt. De Angelsaksische wereld stelt dat toezichthouders achterliepen bij de innovaties in de financiële sector.
    Beide standpunten zijn volgens Bhidé niet juist. ‘In de echte economie werkt het kapitalisme goed. Er is innovatie en de welvaart groeit.’ De Angelsaksische kijk is veel te beperkt, meent de hoogleraar. ‘De financiële sector heeft de echte economie ondermijnd. Bovendien blijkt keer op keer dat het financiële stelsel onstabiel is.’   ...

Red.:   Een denkfout van Bhidé: de echte economie is niet hetzelfde als kapitalisme - dat is beter omschreven als "vrij ondernemerschap". De financiële wereld staat daar in principe los van. Zoals Bhidé even verderop zelf al aangeeft:

Uit: De Volkskrant, 15-09-2010, van verslaggever Frank van Alphen

'Politiek moet zich meer bemoeien met banksector'

Tussentitel: Economen willen mooie modellen, de burger wil stabiliteit

Politici laten het maken van regels voor de financiële sector te veel over aan de bankiers zelf. Bovendien stellen ze zelden fundamentele vragen over het financieel toezicht.
    Dat concludeert UvA-hoogleraar politicologie en internationale betrekkingen Geoffrey Underhill in een deze maand verschenen boek dat de internationale besluitvormingsprocessen bij de financiële sector analyseert. ‘Regels die waren afgestemd met de banken waren een belangrijke oorzaak van de crisis’, aldus Underhill.
    De kapitaaleisen voor banken die afgelopen weekeinde zijn bekendgemaakt, zijn volgens Underhill, een goed voorbeeld van de manier waarop politici de uitwerking van de regels uit handen geven aan technocraten. De banken moeten volgens de nieuwe regels hun buffers de komende jaren versterken om tegenvallers beter te kunnen opvangen.
    ‘De indruk wordt gewekt dat het opstellen van de kapitaaleisen een technische zaak is. Dat er geen politieke keuzes worden gemaakt. Dat is niet juist. Je moet bijvoorbeeld kijken welk type banken baat hebben bij deze regels’, zegt Underhill. ‘Dan zie je dat lokale spaarbanken er weinig aan hebben en dat het vooral de grote internationale banken zijn die profiteren van standaardregels die overal gelden. Die kunnen daardoor hun actieradius vergroten.’
    Underhill, die het IMF adviseert over kapitaaleisen, begon samen met Amsterdamse politicologen Daniel Mügge en Jasper Blom al voor de kredietcrisis aan een interdisciplinair onderzoek naar de wijze waarop overheden en toezichthouders de financiële sector trachten te reguleren.
    ‘Het idee ontstond in 2006 op een symposium bij De Nederlandsche Bank’, zegt Underhill. ‘Omdat we toen al zijn begonnen, zijn we nu de eerste wetenschappers die hierover kunnen publiceren na de kredietcrisis. Het is goed dat niet alleen economen hier onderzoek naar doen. Wij kijken naar andere aspecten, zoals welke partijen betrokken zijn bij de besluitvorming.’  ...

Red.:   Zoveelste land dat uitgezogen is door de banken en de rijken:

Uit: De Volkskrant, 24-11-2010, van verslaggever Robert Giebels

Ierland was een casino waar financieel alles kon

Ierland kan vanwege de hoge rente niet meer lenen op de kapitaalmarkt, en daarom moet Europa bijspringen met een noodfonds. Met het geld kan Ierland enkele van zijn wankele banken kopen. Maar de schatkist raakt eveneens leeg, en ook daarvoor is vermoedelijk extra geld nodig. Vier vragen over de bestemming van de Europese miljarden.
...
Waar gaan die miljarden naartoe?
Ze komen in stukjes vrij. Ierland kan elk kwartaal een beetje lenen, zeg 8 miljard, als het land dat nodig vindt. Denk aan Griekenland, dat 110 miljard kan lenen. Tot dusver staat de teller op 29 miljard en daar komt in januari naar verwachting 9 miljard bij. Minstens twee bestemmingen zijn in Ierland voor de noodleningen te verzinnen: de banken en de schatkist. Ierland beleeft niet zozeer een landencrisis, als wel een bankencrisis. Het heeft besloten op het hoogtepunt van de crisis het complete Ierse bankwezen op de been te houden. Naar verwachting zullen minstens twee van de drie grote banken in staatshanden vallen.
    Ierland heeft er niet voor gekozen alleen de zogenoemde systeembanken te redden. De Ieren vreesden dat als één bank, hoe klein ook, zou omvallen, dat dan het vertrouwen in de hele financiële sector als een kaartenhuis in elkaar zou storten. Een realistische aanname. Ierland heeft zich vóór de crisis als een losgeslagen casino ontpopt waar financieel alles kon, met een huizenzeepbel als resultaat.
    De banken hebben door het klappen van die bubbel te kleine buffers. Om die aan te vullen tot niveaus die volgens de nieuwe, strenge bankregels acceptabel zijn, zijn de miljarden steun nodig. Helemaal nu grote klanten van de Ierse banken hun miljarden over de grens hebben veiliggesteld.   ...

Red.:   Nog meer misstanden die opgelost moeten worden:

Uit: De Volkskrant, 24-12-2010, van verslaggever Gerard  Reijn

Gigantisch kapitaal passeert Nederland

Ruim twaalfduizend miljard euro spoelt er om louter fiscale reden door Nederland. Dat schrijft staatssecretaris Frans Weekers van Financiën in antwoord op Kamervragen. Dat is ruim twintig keer zo veel als het complete nationale inkomen.
    Al dat geld passeert Nederland zo goed als belastingvrij: volgens Weekers houdt de schatkist er één miljard aan over. Ofwel: van elke 12.300 euro rolt er één naar de schatkist.
    Het geld wordt doorgesluisd via 'entiteiten' die in Nederland zijn opgericht door buitenlandse multinationals 'als doorvoerkanaal van financiële stromen tussen buitenlandse concernmaatschappijen', schrijft Weekers. ...
    ... GroenLinks-Kamerlid Bruno Braakhuis, niet. Braakhuis stelde zijn vragen naar aanleiding van een artikel in de Volkskrant, waarin werd beschreven hoe biermultinational SABMiller zijn winsten uit Afrikaanse landen wegsluist naar Nederland.   ...

Red.:   Weer een les uit de geschiedenis:

Uit: De Volkskrant, 02-04-2011, door Peter de Waard

Niemand leert ooit van zijn fouten, is de conclusie van Grof geld, een overzicht van finaciële schandalen in Nederland.

Nederlanders hebben vaak de illusie dat de grote fraudeurs in de wereld ergens anders zitten en dat zij zelf de eerlijkheid zelve zijn. Witteboordencriminelen en maffioso horen bij Sicilië, Marbella, Brasschaat, de Kanaaleilanden en vooral Wall Street, de bakermat van de meest verderfelijke vorm van kapitalisme. Hier kon Madoff de halve wereld oplichten en hebben zich de hedgefondsen verzameld die via hun speculatie en manipulatie hele regeringen aan het wankelen brengen.
    Het is daarom nuttig dat voormalig NRC-redacteur Roel Janssen in Grof geld de schurkenstreken van Nederlandse fraudeurs op een rijtje heeft gezet. In de wereldgeschiedenis heeft Nederland meer dan zijn deel gehad van oplichting, fraude en bedrog. ...
    In Grof geld heeft Janssen zeventien financiële schandalen in Nederland verzameld: van het jaar 29 tot 2009. Hij had er probleemloos nog tientallen, zo niet honderden, bij kunnen bedenken. De ondergang van ABN Amro wordt niet behandeld, evenmin als die van DSB. Er staat niets in over de woekerpolisaffaire, noch over Palminvest. RSV en Ogem komen niet aan bod, en evenmin wordt andacht besteed aan de ondergang van de talrijke hightechbedrijven eind jaren tachtig op de Amsterdamse effectenbeurs. Maar enfin: Roel Janssen heeft geen uitputtende encyclopedie van fraude in Nederland willen schrijven.   ...
    De laatste grote deconfiture van een gewone bank vóór DSB was die van Jan Fehmers bank Texeira de Mattos in 1966. Net als bij DSB bood Texeira de Mattos hogere vergoedingen op spaargeld en bood zij leningen goedkoper aan dan andere banken. En net als DSB was de oorzaak van de ondergang een mismatch: er waren te veel langlopende uitzettingen van geld gedekt door kort geld. Toen plotseling enkele grote bedrijven hun geld weghaalden, raakte de bank in acute liquiditeitsproblemen.
    Naar aanleiding van de zaak Texeira de Mattos werd het bankentoezicht aangescherpt. Ook toen moest de cultuur bij toezichthouders veranderen. Het kon de ondergang van DSB bijna 45 jaar later niet voorkomen.

Red.:   En evenmin de oneindig veel grotere kredietcrisis. Waarover nu bijna unisono wordt geroepen dat deze opgelost kan worden door meer toezicht. de geschiedenis leert dat dat een leugen is - het toezicht verslapt per definitie al na enkele en op zijn hoogst tien jaar naar zijn oude niveau van effectief-niet-bestaand:

Uit: De Volkskrant, 15-04-2011, van verslaggever Frank van Alphen

Interview | Hans Hoogervorst, scheidend voorzitter AFM

'Van mening verschillen is niet erg'

Hans Hoogervorst vertrekt bij de AFM. Hij ontpopte zich als een toezichthouder die de confrontatie niet schuwt.

Tussentitel: Men beseft niet dat baken zo niet verder kunnen

 'Een maand geleden was ik in India op een congres met bankiers uit de hele wereld. Het was een groot geweeklaag over de strengere kapitaalseisen', zegt Hans Hoogervorst (54) op zijn laatste dag als voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten. 'Ondanks de crisis is het nog steeds niet doorgedrongen dat banken zo niet verder kunnen. Als ik dat zo zie, verwacht ik van de banken zelf geen grote hervormingsgezindheid.'
    Volgens de VVD'er, die onder meer minister van Volksgezondheid was, moet de druk komen van de overheid en zijn toezichthouders. 'Banken moeten bijvoorbeeld gewoon failliet kunnen gaan. Zolang dat niet kan, komen ze in de verleiding te grote risico's te nemen. Citibank is bijvoorbeeld de facto twee keer failliet gegaan en elke keer gered door de Amerikaanse overheid. Dat is de zwakte van het systeem. Waarom zou je als bank die gerieflijke positie afstaan?'    ...

Red.:   Wat Hoogervorst niet beseft, of althans vergeet te vermelden, is dat men dat diep van binnen en bij de meesten helemaal niet zo diep, natuurlijk wel beseft. Maar dat men het niet wil beseffen. Want je kan niet alleen de banken tot fatsoenlijk gedrag dwingen. De banken worden bestuurd door mensen en die mensen zitten op grote zakken geld. Dat valt alleen in de hand te houden door dusdanig strenge regels dat dat de facto neerkomt op nationalisatie. En nationalisatie kan niet zonder diepgaander beperking van het kapitalistische systeem. Dus wil men niet beseffen dat er iets aan de banken gedaan moet worden.
    Voormalig ING-baas Cees Maas houdt een pleidooi voor nationalisatie - zonder het te willen en te weten, natuurlijk:

Uit: De Volkskrant, 23-04-2011, door Robert Giebels

'Banken onzichtbaar voor de klant'

Er gaapt een kloof tussen de politiek en de financiële sector. Dat is vooral de banken aan te rekenen, zegt bankier Cees Maas. 'Banken hebben zich vervreemd van de samenleving.'

Cees Maas ziet de kloof heel duidelijk: 'Bankiers hebben zich afgewend van de politiek en de politiek van hen.' ...

Red.:   Onzin, natuurlijk. 'De banken' is natuurlijk "de bankiers" en de bankiers zijn doodgewoon gaan graaien op een psychopathische manier. En dat kan je zien als zich afwenden van de maatschappij. Het zich afwenden van de politiek is veel minder het geval, wat in een groot deel van de politiek, bijvoorbeeld het rechtse deel, zitten talloze dikke vrienden.

Uit: De Volkskrant, 07-10-2011.

Ander commentaar
...
Het Financieele Dagblad

'De vraag is of Europese politici nu beter voorbereid zijn dan eind 2008. De onderhandelingen rond DEXIA geven het antwoord: nee. De politiek reageert veel te traag. Sowieso geldt dat voor de directe aanleiding voor Dexia's besognes: Griekenland. De traagheid is nog tergender rond de plannen die in de nasleep van de crisis van 2008 op tafel zijn gekomen. Het moeilijkste punt is nationalisatie, en ook daar gaat het te traag. Terwijl nationalisatie van banken snel nodig kan zijn. De eurocrisis is nog niet voorbij.'

Red.:   Natuurlijk is de situatie dat er alleen ingegrepen moet worden als de bankiers gefaald hebben wat de gewone burgers miljarden gaat kosten, terwijl in andere tijden de bankeus er met miljarden van door gaan, volstrekte waanzin. Als de financiële werd niet kan functioneren zonder nationalisatie in tijde van nood, mag ze natuurlijk absoluut nooit verzelfstandig functioneren.
    De Occupy-beweging geeft aanleiding voor angsten in de harten van de graaiers:

Uit: De Volkskrant, 27-10-2011, van verslaggever Peter de Waard

Reportage | Minister Verhagen op Beurstrommeldag in Amsterdamse Effectenbeurs

'Bedonder de boel niet, maar kijk vooruit'

Hij wilde de gesel van de occupiers vermijden en stapte daarom door de achteringang van het Beursgebouw naar binnen. Maar eigenlijk toonde minister Maxime Verhagen van Economische Zaken opvallend veel begrip voor de bezetters voor het gebouw ('ik begrijp de herrie en commotie') en bleek hij de gesel juist voor de handelaren in het gebouw te hebben gereserveerd. Hij riep hen op tot zelfmatiging en zelfreflectie. 'De financiële sector is de afgelopen tien jaar onverantwoordelijk bezig geweest door hoge bonussen uit te keren en risico's te nemen waar de overheid, en dus de belastingbetaler, uiteindelijk de prijs voor moest betalen.'   ...

Red.:   Want als die Occupy-beweging ooit eens mocht doorslaan, gaat ook het hoofd van vele poltici eraf - figuurlijk of letterlijk.

Uit: De Volkskrant, 26-11-2011, door Herman Wijffels en anderen

Maak financiële sector weer veilig en simpel

Banken en andere financiële instellingen moeten zich weer meer gaan oriënteren op de behoeften in de reële economie.

Tussentitel: Economie moet de mens dienen zonder zijn leefmilieu uit te putten

Meer dan drie jaar beheerst de financiële crisis nu al de kranten. Ander nieuws, zoals de geboorte van de zeven miljardste wereldbewoner, stijgende voedselprijzen of dat we steeds zekerder op weg zijn naar een ingrijpende klimaatverandering, dringt nauwelijks door, laat staan dat over het verband tussen die verschijnselen wordt bericht.
    Toch zijn de financiële, sociale en ecologische crises niet los van elkaar op te lossen. Met een alom gewantrouwde financiële sector die geen oog heeft voor de lange termijn en voor sociale en milieurisico's valt een duurzame economie en samenleving niet te realiseren.
    De financiële sector speelt een cruciale rol. Hier wordt besloten over de aanwending van de schaarse middelen. De sector functioneert daarmee als de hersenen van het economisch lichaam: waar stromen de beschikbare energie en voedingsstoffen naartoe? Waar is meer nodig? Waar kan men met minder toe?
    De financiële sector is de laatste decennia steeds disfunctioneler geworden. De omvang van de sector zelf nam toe, het profijt daarvan voor de samenleving nam af. Kostbare talenten, kapitaal en tijd zijn verloren gegaan. Een ongekende schuldenberg kregen we ervoor terug.
    De komende jaren zal de financiële capaciteit uiterst efficiënt moeten worden ingezet om de economie te vernieuwen en te verduurzamen. De samenleving moet erop kunnen vertrouwen dat de financiële sector de kansen ziet en helpt die te benutten. De sector moet weer ten dienste staan van de reële economie. De enige toekomstbestendige economie is een sociale en duurzame economie.
    Wij, een tiental wetenschappers, hebben ons op uitnodiging van het Utrecht Sustainability Institute van de Universiteit Utrecht en Triodos Bank verenigd onder de noemer 'Sustainable Finance Lab'. Wij willen proefondervindelijk, in samenspraak met sector, overheid en politiek ideeën ontwikkelen voor een financiële sector die bijdraagt aan een economie die de mens dient zonder daarbij zijn leefmilieu uit te putten. De afgelopen twee maanden zijn op onze uitnodiging rond de 250 financiële professionals, wetenschappers en criticasters van de sector vijf avonden met elkaar in discussie gegaan over de fundamentele veranderingen die daarvoor nodig zijn.
    De hoge opkomst en vaak gepassioneerde discussiebijdragen tekenen de wens tot verandering, zowel bij het publiek als bij een belangrijk deel van de sector. De achterliggende oorzaken van de financiële crisis moeten worden weggenomen. De trend van almaar groter, complexer en riskanter moet gekeerd. Het moet weer beheersbaar worden: veiliger, simpeler en soberder. Wij doen daartoe de volgende aanbevelingen:
■ Om een nieuw beroep op publieke garanties te voorkomen dient de structuur van de bankensector aangepast te worden langs de lijnen zoals uitgezet in de VS ('Volcker Rule') en het Verenigd Koninkrijk ('Vickers report'). Dat betekent dat banken niet langer voor eigen rekening mogen handelen op financiële markten. Transacties zoals rente- en valutaswaps zijn toegestaan als die verbonden zijn aan reële activiteiten van klanten.
    Daarnaast moet zijn gewaarborgd dat bij financiële problemen de essentiële publieke functies (betalingsverkeer, deposito's, lokale kredietverlening) zijn beschermd en de transactiegerichte zakenbankactiviteiten uit de bank kunnen worden getild. Het eigen vermogen als risicobuffer van banken moet fors worden verhoogd.
    Ook moet de risicoweging van bezittingen, zoals het op nul stellen van het risico van leningen aan OESO-landen als Griekenland en Portugal, worden herzien. Banken moeten ook minder vrijheidsgraden krijgen om zelf de risico's in te schatten.
■ Om het vertrouwen tussen sector en samenleving te herstellen is van belang dat de sector nu een overtuigend en relevant gebaar maakt. Het afschaffen van bonussen en variabele beloningen zou zo'n gebaar zijn. Een beloningsstructuur gerelateerd aan resultaat- en volumedoelstellingen past misschien in een klassiek productiebedrijf, maar niet in een dienstverlenende sector als de financiële. Het niveau van de vaste salarissen in de sector is ruim voldoende voor een concurrerende arbeidsmarktpositie.
    Ook het ontwikkelen van een standaard basisproductenpakket van hypotheken, spaarrekeningen en betaalrekeningen helpt bij vertrouwensherstel. De naïviteit en gemakzucht van klanten mag niet langer worden uitgebuit. Daarom bevelen wij aan dat toezichthouders, zoals in de genees- en levensmiddelenindustrie, financiële producten vooraf op hun toegevoegde waarde voor klant en samenleving beoordelen.   ...

Het Sustainable Finance Lab: Harald Benink, Peter Blom, Arnoud Boot, Klaas van Egmond, Ewald Engelen, Arjo Klamer, Mark Sanders, Hans Schenk, Esther-Mirjam Sent, Irene van Staveren, Rens van Tilburg, Bert de Vries, Herman Wijffels (voorzitter)
 

Red.:   Ze hebben er wel lang over gedaan, maar dit is ongeveer het programma alhier al in 20087 geschetst. Want natuurlijk kunnen dit soort ideeën nauwelijks niet samen met het bestaan van een private financiële markt. Al was het maar omdat in die huidige private financiële markt, gedreven door de rijken, een flink deel van het geld zit dat met de reële economie is verdiend. Dit soort plannen noodzaken dus vermoedelijk ook het afschaffen van het huidige geld, of van de huidige tegoeden.
    Er was al enige tijd verwarring over de kredietverlening aan bedrijven, door de banken. Een gevoelige kwestie, want dat is zo'n beetje de hoofdfunctie van banken - zonder investeringen in de economie geen economische vooruitgang. Maar nu is er duidelijkheid:

Uit: De Volkskrant, 31-12-2011, van verslaggeefster Yvonne Hofs

Banken geven veel minder leningen aan het bedrijfsleven dan vier jaar geleden. Het aantal nieuwe kredieten is sinds 2008 met 37 procent afgenomen. Dat blijkt uit de statistieken van De Nederlandsche Bank (DNB).

Tussentitel: Banken geven zelf aan strenger te zijn geworden

In de eerste tien maanden van dit jaar sloten Nederlandse banken voor 102,8 miljard aan nieuwe leencontracten af met bedrijven. In dezelfde periode in 2008 bedroeg de bancaire kredietverlening aan het bedrijfsleven 163,2 miljard euro.   ...

Red.:   Duidelijke cijfers. Hoe kan er dan toch die verwarring zijn ontstaan:

Uit: De Volkskrant, 03-07-2012, van verslaggever Peter de Waard

Cameron wil schoon schip maken in City

De manipulatie van de belangrijkste rentetarieven ter wereld door Barclays is het zoveelste schandaal in het Britse financiële hart. De regering wil een parlementair onderzoek. Intussen blijft topman Bob Diamond zitten waar hij zit.

De Britse regering wil opnieuw schoon schip maken in de City, nu banken betrokken blijken te zijn geweest bij het manipuleren van de belangrijkste rentetarieven in de wereld, de zogenoemde Libor. Er is een onderzoek gaande naar de achttien banken die dit tarief bepalen, waaronder de Rabobank.    ...

Red.:   Nog even wat die Libor is:

Uit: De Volkskrant, 03-07-2012, door Peter de Waard

Vijf vragen over | De manipulatie van de Libor-rente

Lagere tarieven moesten problemen verdoezelen

Een nieuw schandaal in de financiële wereld. Banken zouden rentetarieven (Libor) hebben gemanipuleerd. Ook de Rabobank wordt onderzocht.

Waar staat Libor voor?
Libor betekent London Interbank Offered rate. Het is het gemiddelde percentage waartegen banken bij andere banken een groot bedrag kunnen lenen. Hoe hoger dat percentage is, hoe minder vertrouwen er is in de bank. Het wordt dagelijks vastgesteld door het persbureau Thomson Reuters, nadat een vast panel van banken opgave heeft gedaan van hun tarieven aan de British Bankers' Assocation BBA. Elke bank doet vijftien opgaven voor verschillende termijnen van leningen voor één dag tot maximaal twaalf maanden. De panels verschillen per valuta. In totaal zijn er tien valuta's, waarvan de dollar, de euro en de yen de belangrijkste zijn. In het panel voor de dollar zitten achttien banken waaronder de Rabobank. Het europanel bestaat uit vijftien banken waaronder de Rabobank.

Waarom is het belangrijk?
De tarieven die worden vastgesteld, worden gebruikt om allerlei financiële transacties te kunnen afrekenen, zoals het lenen van geld voor bijvoorbeeld derivatentransacties of leningen. Ze gelden ook als het uitgangpunt voor banken om hun hypotheekrentes en spaarrentes te bepalen. Volgens de BBA staat in totaal 300 biljoen euro aan derivatenposities uit tegen Libor-tarieven en ruim 7 miljard euro aan bankleningen.    ...

Red.:   Het komt dus niet veel belangrijker.
    De conclusie is duidelijk: er is maar één enkel remedie: nationalisatie. Een remedie die nog vanzelfsprekender is als je het andersom stelt: het is absurd de regulering van je munteenheid en de mogelijkheid tot uitgegeven ervan in particuliere handen te geven.
    Conclusies die dus al veel eerder getrokken konden worden. En toen niet getrokken zijn omdat men niet wíl nationaliseren. En dus zal ook nu er geen remedie komen, omdat dus de enige remedie nationalisatie is.
    De volgende dag nog eens bevestigd door de Volkskrant, die het ook allemaal weinig bijzonder vindt:

Uit: De Volkskrant, 04-07-2012, van verslaggeefster Yvonne Hofs

Zo vreselijk nieuw is die rentemanipulatie niet

Dat banken winsten opschroeven via rentemanipulatie mag geen nieuws zijn. In Amerikaanse rechtszaken is dit namelijk allang bewezen.

Tijdens diverse rechtszaken in de Verenigde Staten is onomstotelijk aangetoond dat de grootste banken ter wereld uit winstbejag omvangrijke fraude hebben gepleegd. Banken en andere financiële instellingen hebben jarenlang fors verdiend aan het oplichten van de Amerikaanse overheid. Omdat banken stiekem prijsafspraken maakten, hebben lagere overheden in de Verenigde Staten (districten en gemeenten) sinds eind jaren negentig structureel te weinig rente gekregen op het geld dat ze door de banken lieten beheren. Miljarden dollars belastinggeld zijn op die manier achtergebleven in de koffers van Amerikaanse - en Europese - banken.   ...

Red.:   Dus hoeft er nu ook niets aan gedaan te worden.
    En voor gewone bankzaken zijn de banken bijna volstrekt nutteloos geworden:


Uit: De Volkskrant, 07-09-2012, van verslaggever Gerad Reijn

Nieuwe 'bank' kleine ondernemers

Nu banken nauwelijks meer geld lenen aan kleine bedrijven hebben ondernemers een eigen kredietinstelling opgezet. Donderdag werd de eerste coöperatieve semibank gepresenteerd.

Een nieuwe kredietinstelling gaat leningen verstrekken aan kleine ondernemers die bij banken niet meer aan de bak komen. De Kredietunie Midden Nederland (KMN), die donderdag werd gepresenteerd in Leusden, is de eerste uit een reeks cooperatieve semibanken die de komende jaren onder de koepel van Kredietunie Nederland de markt op gaan.
    Volgens de initiatiefnemers zijn er al 26 kredietunies in voorbereiding, waarvan sommige zich richten op een regio, net als de ondernemers uit Leusden en omgeving, en andere op een bedrijfstak. Zo is de garagistenorganisatie Bovag bezig met voorbereidingen en komt een organisatie van bakkers volgend jaar met een eigen kredietunie.
    Initiatiefnemer Roland Lampe zag in 2009 dat de markt voor kleine kredieten snel opdroogde. 'Ik vind het moreel niet in orde als 864 duizend ondernemers geen toegang meer hebben tot bankleningen.' Daarom gaf hij de aanzet. Hij kreeg steun van het ministerie van Economische Zaken, die Tom de Swaan, bekend bankier bij achtereenvolgens ABN Amro en De Nederlandsche Bank, een rapport liet schrijven over de beschikbaarheid van bedrijfskredieten voor kleine ondernemingen. Samen met onder meer econoom Arnoud Boot kwam De Swaan tot de conclusie dat kleine en startende ondernemers een groot probleem hebben om aan kredieten te komen. Zij suggereerden de mogelijkheden van kredietunies te onderzoeken.
    KMN is de eerste, 26 zijn er al in de maak en binnen vijf jaar wil Lampe vijftig van dergelijke zelfhulporganisaties voor ondernemers hebben. KMN zal starten met 50 à 100 leden, allen ondernemers, onder wie bekende namen als consultancybureau Bakkenist. Een deel van deze ondernemers heeft geld, en legt dat in bij de kredietunie. Het andere deel zoekt krediet. Lampe: 'De leden besluiten over het toekennen van die kredietaanvragen. Iedere ondernemer die een lening krijgt, krijgt er een coach bij. Dat is een ondernemer die zelf zijn geld in de kredietunie heeft zitten, dus die is er zeer bij betrokken. Want als er winst overblijft, wordt dat aan de leden uitgekeerd'.
    Volgens Lampe gaat het bijna nooit mis. 'In de VS blijkt maar bij 1 procent van de kredieten van kredietunies een betalingsachterstand te ontstaan.'    ...
    Het oprichten van de kredietunies is het zoveelste teken dat banken hun rol als geldschieters verliezen. Eerder werd duidelijk dat grote ondernemingen steeds vaker buiten een bank geld lenen. Deze week werd nog bekend dat bij het aanleggen van een weg voor het eerst niet een bank maar een pensioenfonds optreedt als financier.    ...


Red.:   Afdanken die particuliere banken!
    Economie-verslaggever Peter de Waard wil nog eens eens gewone dingen zien en zeggen. Hier zijn er een paar:


Uit: De Volkskrant, 10-05-2013, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Ligt brood direct ook bij de kassa?

Babymelkpoeder behoort tot de producten die zich aan de gemakkelijkste wet uit het economieboek voor dummies onttrekt - die van vraag en aanbod.
    Als van een goed te weinig voorhanden is - bijvoorbeeld nieuwe Mini's maar ook aardappelen of andijvie - stijgt de prijs, net zo lang tot vraag en aanbod weer op elkaar zijn afgestemd. Meestal zullen de aanbieders proberen tegelijkertijd ook de productie te verhogen, omdat ze anders te maken krijgen met nieuwe toetreders op de markt. ...
    Maar dat geldt niet voor babymelkpoeder. Dat is een primaire behoefte. Daarvan wordt net zo veel gemaakt als er vraag is. Bij tijdelijke tekorten zou de prijs moeten kunnen stijgen totdat de fabrikant de productiecapaciteit heeft uitgebreid. Maar deze simpele wet werkt nu niet. Hamsteraars kopen de pakken op voor de Chinese markt, maar de fabrikanten en supermarkten verhogen niet de prijs, maar gaan 'nee' verkopen. ...
    ... blijkbaar hebben fabrikanten hun eigen distributiekanalen niet meer onder controle, waardoor de eerste les van de markteconomie - die van vraag en aanbod - niet meer functioneert.
    In dat geval hoort, bij een primair goed, het bedrijf te worden genationaliseerd.


Red.:   En natuurlijk is geld nog primairder dan babymelkpoeder, en dient dat ook onmiddellijk genationaliseerd, om de omgekeerde reden: er wordt veel te veel van gemaakt waardoor het zijn primaire functie verliest: ruilmiddel voor goederen.
    Eindelijk hebben drie exemplaren hun angst voor excommunicatie uit de economen- en de oligarchenwereld overkomen, en gewoon de waarheid durven schrijven:


Uit: De Volkskrant, 24-05-2013, door Bastiaan van Apeldoorn, universitair hoofddocent aan de VU. David Hollanders, postdoc onderzoeker aan de UvA. Harrie Verbon is hoogleraar openbare financiën in Tilburg.

De beste bank is een genationaliseerde bank

Instellingen die niet failliet mogen gaan, zouden preventief genationaliseerd moeten worden.

Tussentitel: Bonussen van bankiers zijn bezuinigingen voor burgers

Verschillende commissies buigen zich over bankregulering. De commissies Likannen en Wijffels, het Finance Sustainabilty lab en Van Rompuy negeren daarbij ten onrechte de mogelijkheid van nationalisatie van het hele bankwezen. Nationalisatie van banken, nog voordat zij failliet gaan, is uit economisch oogpunt dringend gewenst. Banken zijn door hun omvang zo'n belangrijke factor in het financiële systeem , dat hun faillissement de hele economie zou ontregelen. Een instelling die niet failliet mag gaan, moet genationaliseerd worden. Anders zijn winsten geprivatiseerd, maar verliezen gecollectiviseerd.    ...


Red.:   Het is een artikel ter grootte van eenderde pagina, maar dit is al ruim meer dan voldoende. Met name die laatste twee zinnen in het citaat die ook in de kop staan. Zo simpel is het. En zo groot is dus het taboe en de censuur, dat deze simpele waarheid pas vijf jaar na het begin van de crisis op een heldere manier gepubliceerd kan worden.
    Dat was een "provocatie" die kennelijk krachtig genoeg was, want één van de meest prominente economen van Nederland voelt zich geroepen te reageren:


Uit: De Volkskrant, 03-06-2013, door Wim Boonstra, hoofdeconoom Rabobank en bijzonder hoogleraar aan de VU

Financiële diversiteit maakt banken sterker

Tussentitel: Overheid en geldcreatie niet altijd gelukkige combinatie

De economen Bastiaan van Apeldoorn, David Hollanders en Harrie Verbon pleiten ervoor alle banken maar te nationaliseren (O&D, 24 mei). Hun vertrouwen in het bankwezen is dermate ver gedaald dat zij, om op voorhand alle risico's maar uit te sluiten, het bankwezen integraal in staatshanden willen brengen. Het is echter een onzalig plan. De financiële 'track record' van overheden is bepaald niet vlekkeloos.
    De combinatie overheid en geldcreatie is door de eeuwen heen vaak een ongelukkige gebleken. Het is een beetje tegen de mode van vandaag in om dit te concluderen, maar de geschiedenis is glashelder. ...


Red.:   Enzovoort. Al samengevat in de tussentitel. Met de hoogst voor de hand liggende riposte:

Uit: De Volkskrant, 08-07-2013, door Gerard Reijn

De onderneming

Reders gunnen Thecla graag een order

Haar vader vond schepen bouwen niets voor meisjes en stuurde haar een jaar als au pair naar Frankrijk. Maar Thecla Bodewes liet zich er niet van weerhouden het familiebedrijf over te nemen.

Eindelijk heeft Scheepswerven Bodewes een werf aan zee. Tot nu toe bouwde het bedrijf zijn schepen, ook zeeschepen, op werven diep in het binnenland: in Hasselt (bij Zwolle), en vooral in Meppel, op scheepswerf De Kaap. Het lukte allemaal, daar niet van. 'Maar hier in Harlingen kunnen we veel grotere en zwaardere schepen bouwen, met meer diepgang', zegt Thecla Bodewes, eigenaar en directeur van de groep. In Meppel is 13 meter de maximale breedte, in Harlingen 20 meter.
    Ze kocht de Harlingse werf vorige maand. In de grote hal die ze nu tot haar beschikking heeft, staat het eerste schip al op stapel. Nou ja: scheepje. Een ploegboot, een klein baggerschip dat bedoeld is om havens waarin niet mag worden gebaggerd, uit te schrapen.    ...
    Nederland staat er volgens Thecla Bodewes goed voor als scheepsbouwnatie. Zelfs de gewoonte om het bouwen van complexe scheepsrompen uit te besteden aan lagelonenlanden loont volgens haar nauwelijks. 'Als je ziet hoe veel geld de organisatie daarvan kost, met duur toezicht, met transport, en met tijdsverlies, dan moet het al om een groot casco gaan wil je goedkoper uit zijn.'
    Twee dingen baren haar zorgen. In haar jeugd heeft ze het zien gebeuren: de meisjes hoefden op school geen techniek te doen, maar de jongens moesten wel breien. Gevolg: een dreigend tekort aan technisch personeel. ...
    Nog grotere ergernis betreft de banken. Die doen helemaal niets voor het mkb, en al helemaal niet voor scheepsbouwers. Toen ze de Harlingse werf kocht, was er geen bank die dat wilde financieren. 'Ik kon de werf gelukkig voor heel weinig kopen, en ik kon het geld lenen van familie.'
    Zelfs die order van de Colombiaanse duwboten zou aan haar neus voorbij zijn gegaan als het aan de bank had gelegen. 'Ik was in Zwitserland om die order te tekenen en ik belde mijn bank om het goede nieuws bekend te maken. Ik zeg tegen die directeur: maak de bankgarantie maar klaar. Zegt die man: Thecla, ik zou dat contract maar niet tekenen want ik kan de financiering niet garanderen.'
    Zij had het geluk bij een galadiner een keer naast de allerhoogste baas van diezelfde bank te hebben gezeten, en zijn kaartje te hebben gekregen. Natuurlijk herinnerde deze bankier zich nog de charmante scheepsbouwster die in 2011 nog Ondernemer van het Jaar was. 'Hij liet meteen zijn beste risico-expert komen en binnen een paar dagen was het rond.'


Red.:   Allemaal nationaliseren die banken, en onder andere een paar staatsinvesteringsbanken oprichten.
    Weer een stel oligarchen dat onbedoeld voor nationalisatie pleit:


Uit: De Volkskrant, 12-07-2013, van verslaggeefster Yvonne Hofs

Beleggers SNS krijgen vergoeding

De Ondernemingskamer veroordeelt de staat tot het betalen van een schadevergoeding aan de onteigende schuldeisers van SNS. Deskundigen moeten de hoogte ervan vaststellen.

Tussentitel: Het nul-euro-aanbod van minister Dijsselbloem is van tafel geveegd

De Nederlandse staat moet de beleggers van SNS alsnog een schadevergoeding betalen. De Ondernemingskamer heeft het 'nul-euroaanbod' van minister Dijsselbloem donderdag van tafel geveegd.    ...


Red.:   Merk de triomfantelijk taal van de Volkskrant op. Waar absoluut geen reden voor is, want dit is de argumentatie:

Komen er nu systeembedrijven?

Tussentitel: Bij staatskapitalisme gaan alleen de lasten naar de belastingbetaler

Grote banken mogen niet failliet gaan, omdat als gevolg van hun bankroet het financiële systeem zal kunnen instorten. Daarom heten ze tegenwoordig systeembanken.
    En als ze ten onder dreigen te gaan, worden ze op voorhand al door de staat geholpen met leningen of door een volledige overname zoals in Nederland is gebeurd met ABN Amro, Fortis en SNS Reaal. In ruil daarvoor worden ze wel gereguleerd en onder strikt toezicht geplaatst.
    Net zo goed kan worden betoogd dat er grote bedrijven zijn wier faillissement de ineenstorting van het economische systeem van een land of een regio betekent. Ook zij zouden van de ondergang moeten worden gered. Precedenten zijn er genoeg.    ...
    Systeembedrijven leiden echter tot concurrentievervalsing omdat zij net als systeembanken op een overheidsgarantie kunnen terugvallen. Eigenlijk lijken zij in veel opzichten op de voormalige staatsbedrijven in de Sovjet-Unie of de huidige in China.
    Het verschil is dat in het staatssocialisme de lusten en lasten naar de belastingbetalers gaan en in het staatskapitalisme alleen de lasten. De lusten strijken de aandeelhouders op, zoals donderdag bij SNS Reaal.


Red.:   Oftewel: óf het zijn privé-instellingen en dan móeten ze failliet kunnen gaan om lasten en baten in dezelfde hand te hebben, een voorwaarde voor marktwerking, óf ze zijn genationaliseerd, ook opdat lasten en baten in dezelfde hand komen. Een systeem met lasten en baten in verschillende hand is inherent instabiel en leidt per definitie tot misbruik en crisis.
    De neoliberalen van VVD en PvdA willen natuurlijk, na de injectie van 10 tot 20 miljard (afhankelijk van wat je allemaal meerekent), de ABN Amro privatiseren zodra er weer een euro winst wordt gemaakt. De reeds lang bekende argumenten tegen:


Uit: De Volkskrant, 28-08-2013, door Frans Doorman

Overheidsbank heeft alleen maar voordelen

Een publieke bank kan zich op meer dan alleen winst richten en de winst komt iedereen ten goede, in plaats van alleen aan wat aandeelhouders.

In het Commentaar van zaterdag 24 augustus schrijft Xander van Uffelen dat het kabinet met de voorgenomen beursgang van ABN Amro een verstandig besluit heeft genomen. Daarmee gaan Van Uffelen en de Volkskrant gedwee mee in het koor van marktadepten die denken dat door de discipline van de markt privaat beter is dan publiek, ook bij bankieren. De ter tafel gebrachte argumenten zijn echter allerminst overtuigend.   ...


Red.:   Argumenten zijn ook totaal onbelangrijk. Neoliberalisme is een geloof.

Alleen de onderknuppel wacht celstraf

De kleine jongens verdwijnen achter de tralies, maar de topbankiers ontspringen vrijwel altijd de dans. Hoe komt dat toch?

Tussentitel: Vervolging heeft misschien een negatieve impact op de wereldeconomie - Eric Holder Minister van Justitie VS

Red.:   En die tussentitel is weer een uitnemend argument voor nationalisatie.
    Peter de Waard wisselt foute met goede stukken af (in tegenstelling tot vrijwel alle andere economiejournalisten, die alleen maat puin produceren). Hier is weer een goed exemplaar:


Uit: De Volkskrant, 29-11-2013, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Is er geen heimwee naar giroblauw?

Tussentitel: Richt staatsbank op voordat ABN Amro wordt geprivatiseerd

De oude Postgiro kende geen debetrente. Rood staan hoorde niet. Wie in de jaren tachtig door John Cleese in de houdgreep werd genomen met de vraag naar 'giroblauw' wist waar hij aan toe was.
    De Postgiro deed niet gek. Het was een pretentieloze staatsbank die, in tegenstelling tot de andere particuliere banken in die tijd (Rabo, ABN, Amro, NMB, VSB), geen eigen kantoren had. De Postgiro introduceerde als eerste thuisbankieren, maar klanten konden ook terecht op de postkantoren. De Postbank bood op spaarrekeningen veelal de hoogste rente. En dankzij giroblauw konden betalingen in het pre-internettijdperk gemakkelijk in een gratis enveloppe worden gedaan.
    Op het gebied van innovatie liep de Postbank niet achter. Met girobetaalkaarten en een giromaatpas kon als eerste wereldwijd geld worden opgenomen. En met de chipper en girotel was de Postbank een luis in de pels van het particuliere bankwezen. Acht miljoen Nederlanders hielden een giroblauwrekening aan. ...
    De staatsbank boerde goed, net als de particuliere banken. Er was sprake van gezonde concurrentie. Als het betalingsverkeer zou instorten was er nog altijd de Postgiro. Maar dat mocht niet zo blijven. De Postgiro werd de Postbank. Uiteindelijk werd die als tafelzilver de deur uitgedaan. ... Na 2008 ging het fout. DSB ging failliet, ABN Amro, Fortis en ING kregen staatssteun en de Rabobank belandde in een schandaal.
    ...De les die zou moeten zijn geleerd, is dat een staatsbank ervoor moet zorgen dat in crisistijd het primaire betalingsverkeer is gegarandeerd: het overmaken van het salaris, het pinnen en het betalen van rekeningen. De rest van de banken kan dan gewoon failliet gaan, zoals bij een particulier bedrijf hoort.
    De droom dat bankieren geen overheidstaak is, ligt aan diggelen. De staat mag ABN Amro en SNS best weer privatiseren, maar niet zonder dat de rekeninghouders te kennen is gegeven dat ze ook een alternatief hebben bij een staatsbank.    ...


Red.:   Er kan geen letter hiervan worden weerlegd. Toch zal het er nooit van komen. Want dat zou de mogelijkheden tot graaien verminderen.
    Peter de Waard levert onbedoeld weer een keihard argument aan:


Uit: De Volkskrant, 20-02-2014, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Kan farmacie kredietcrisis helen?

Tussentitel: De kiem van de crisis zit in de menselijke hormoonhuishouding

Met de juiste hormoneninjectie kan het menselijk ras crisisbestendig worden. Er zal nooit meer een financiële crisis zijn noch een bedrijfscrisis.    ...


Red.:   Waarna  je de analyse meteen zou kunnen sluiten en overgaan tot de bekende conclusie. Toch nog maar wat chemische details: