Groep, cultuur en etnie
In Groep en individu
zijn
simpele voorbeelden als lengte gebruikt om het bestaan van het sociologische
begrip "groep" aan te tonen, staande los van eigenschappen van individuen -
dat wil zeggen: je kan een uitspraak doen over twee groepen die niet waar is
voor ieder individueel paar uit de groepen.
Het toeschrijven van kenmerken aan groepen geeft geen probleem zolang het om
positieve kenmerken gaat. Maar net zoals ieder mens positieve en negatieve
persoonskenmerken heeft, heeft iedere groep positieve en negatieve
groepskenmerken. En ook dat is vaak niet een probleem: tot voor een jaar of tien
geleden hadden maar heel weinig Nederlanders moeite met het toeschrijven van
negatieve groepskenmerken aan Duitsers. Of, mede denkende aan het voorbeeld van
lengte: Japanners.
Maar die laatste zijn toch een beetje een uitzonderingen van een andere regel
- die regel zijnde: je mag geen negatieve kenmerken toeschrijven aan etnieën -
want groepen kunnen natuurlijk ook etnieën zijn. De meest bekende voorbeelden
van de regel van het niet-mogen-toeschrijven van negatieve groepseigenschappen
zijn die van Joden en negers, of gekleurde mensen in het algemeen. Alleen al het
opschrijven van deze paragraaf is in feite al een overtreding van deze
etiquette. Tussen twee haakjes: aan deze niet-Westerse culturen is het wel
toegestaan om negatieve eigenschappen aan de Westerse cultuur toe te schrijven.
Zo zien Japanners Westerlingen toch als redelijk onbeschaafd en daarom enigszins
inferieur, en Joden hebben dat zelfs in hun geloof gegoten
.
De naam van het niet-mogen-toeschrijven van negatieve kenmerken aan
niet-blanke groepen en etnieën en de bijbehorende etiquette is "politieke
correctheid"
.
Ze is sterk in opkomst geraakt sinds de jaren zestig, als reactie op de
gebeurtenissen in de oorlog (wat betreft de Joden), en de periode van de
dekolonisatie (Europa) en de rassenscheiding (Amerika). En zoals zo vaak in dit
soort gevallen: de reactie op een voorgaande afwijking veroorzaakt een doorslaan
in de andere richting
.
De reactie op de misstanden van holocaust, kolonisatie, en rassenscheiding is
dus dat er een de facto verbod is gekomen op het constateren van
negatieve eigenschappen van etnische groepen in het algemeen, en de betrokken
groepen in het bijzonder. En vermoedelijk om een vergelijking met andere
gevallen te voorkomen, was er ook een uitbreiding hiervan naar het idee dat er
helemaal geen verschillende verschillende mensenrassen bestaan.
Dat laatste is opzichtige onzin, omdat iedereen uitstekend in staat is een
onderscheid te maken tussen, bijvoorbeeld, 99 (en meer) procent van alle
Japanners en 99 (en meer) procent van alle negers.
Een variant is de wat minder principiële stellingname dat de verschillen
binnen de rassen groter zijn dan die tussen de rassen; de waarde daarvan hebben
we gezien in Groep en individu
.
De sterkte van het verbod op etnische- of rassenverschillen en de mate van
gevoeligheid ervan wordt het best geïllustreerd aan de hand van een eigenschap
waarvan men zou zeggen dat die bijna zo neutraal was als lengte, namelijk
hardlopen. In sportprestaties ziet men negers excelleren in het hardlopen, maar
als onderwerp wordt deze relatie zelden besproken, zie onderstaande bron
(de Volkskrant, 09-04-2005, door Mark van Driel):
Het onderwerp is kennelijk zo controversieel dat men de voor de hand liggende
uitbreiding niet durft te maken, namelijk die naar de het andere uiteinde van
het hardlopen; de sprintnummers. Als de trainings- en andere
omgevingverklaringen waar zouden zijn, zouden ze ook moeten gelden voor de korte
afstanden. Maar een snelle blik op een willekeurige finale in een grote
wedstrijd ziet wel een sterke dominantie van Afrikanen, echter geen enkele
Keniaan. Noch een andere Oost-Afrikaan. Wel staan die finales boordevol
West-Afrikanen. Maar voor het overgrote deel niet West-Afrikanen zelf, maar hun
afstammelingen uit Amerika of de Caribische eilanden, bijvoorbeeld Jamaïcanen
of Cubanen. Omgevingsfactoren zijn voor deze mensen al enige honderden jaren
heel verschillend, en het enige dat ze gemeen hebben is hun West-Afrikaanse
afstamming. Allemaal bewijs voor een genetische factor. (Addendum: dit artikel
is van januari 2006; in mei 2006 verschijnt een apart artikel over de de sprint,
zie
hier
,
maar hierin wordt niet vermeldt dat het om West-Afrikanen gaat)
Voor we verder gaan eerst een tweede bron (VARA TV
Magazine, nr. 51-2005, column door Midas Dekkers):
Het onderwerp is zelfs voor Midas Dekkers, bioloog en bekend vrijdenker, nog zo
controversieel dat hij stelt dat blanken en negers minder verschillen dan de
bewoners van twee verschillende straten in Amsterdam. In de context van het
geval de lengte van Japanners en Nederlanders in Groep en individu
zou dit betekenen dat de bewoners van die twee straten aanzienlijk in gemiddelde
lengte verschillen - iedereen weet dat dit zeer onwaarschijnlijk is.
In feite beseft vrijwel iedereen dat er rasgeboden cultuurverschillen
bestaan. Als het over kunstzinnige culturele uitingen gaat, heeft men er
zelfs weinig problemen mee (uit:
De Volkskrant, 10-02-2006, recensie door Clara Strijbosch)::
Of in een ander kunstrichting (uit:
De Volkskrant, 18-01-2006, interview door Jean-Pierre Geelen):
Die uitspraak uit de tussentitel is kort en duidelijk. En tezamen met de
vorige bron over jazz als negermuziek kunnen we dit verband tussen
muziek en etnie wel als bewezen beschouwen. En het zou wel
bijzonder eigenaardig geval zijn als dit verband tussen cultuur en etnie
beperkt was tot muziek. Het geldt ongetwijfeld in mindere of meerde mate
voor iedere cultuureigenschap.
De grote controverse die achter dit soort verhalen is natuurlijk ten gevolg
van de conclusie die iedereen kan trekken: wat geldt voor sportieve en
culturele talenten, geldt in principe voor alle talenten, inclusief de
sociale en intellectuele talenten. Die conclusie is dusdanig controversieel
dat de redactie lange tijd zelfcensuur heeft gepleegd door ze uit de inhoud
van In het kort te houden. Nog gevoeliger liggen zaken rond joden
.
Ondanks al deze gevoeligheden is het voor de beschrijving van de actuele
(2005) zaken rond de allochtonenproblematiek noodzakelijk om op een aantal
sociologische aspecten van het rassenverschil verder in te gaan. Dit is
uitgewerkt in Gedragsonderscheid en
rasonderscheid
.
Addendum feb. 2007:
Eén van de heel gevoelige onderwerpen in de relatie tussen gedrag en ras of
cultuur is dat van "hard werken". "Dat "negers lui" zijn is iets dat al
decennia lang niet gezegd mag worden. Want wat er eigenlijk staat is dat
"negers zijn luier dan blanken". Het grappige is dat het taboe grotendeels
verdwijnt, zodra men het blanke eruit haalt, en niet-blanke groepen gaat
vergelijken. Dan zijn zelfs chocoladekoppen toegestaan
(de Volkskrant, 15-02-2007, van correspondent Hans Moleman):
En die liggen alle twee weer straatlengtes voor op heel Afrika ...
Sport (de Volkskrant, 13-04-2007, door Daniëlle Serdijn):
Wel bij andere rassen ...
Addendum aug. 2008:
De al jarenlang zichtbare trend is van de gekleurde dominantie in het
hardlopen is nu zo pregnant, dat het door niemand te ontkennen valt
(de Volkskrant, 25-08-2008, van verslaggever Mark van Driel):
De overblijvende verklaringen worden ook steeds
absurder. Dat er nog steeds blanke atleten zijn die nog een beetje mee
kunnen doen is een gevolg van simpele statistiek - het is geen kwestie van
totaal wel en totaal niet, maar van gemiddeldes
.
En de verklaring van sociale omstandigheden is erg armoedig: er zijn
aanzienlijk veel meer Aziaten in vergelijkbare omstandigheden, maar die zien
we niet of nauwelijks bij het hardlopen.
Weer een opmerkelijk artikel van Mark van Driel
(de Volkskrant, 27-01-2009, van verslaggever Mark van Driel):
Tussendoor staat hier weer dat er sprake zou
zijn van discriminatie, terwijl de voorbeelden uit andere sporten laten zien
dat dit volstrekte onzin is.
Maar de belangrijkste kwestie is de tegenspraak tussen de ene
soort opmerkingen waarin zwarten speciale atletische gaven worden
toegedicht, en de andere opmerkingen waarin gepropageerd wordt voor raciale
gelijkheid.
Die twee dingen gaan niet samen: als de rassen gelijk zijn,
maar het zwarte ras is ook nog atletisch beter, dan is in totaal het zwarte
ras beter. Of als de rassen echt gelijk zijn, en de zwarten zijn atletisch
beter, dan moet ze ergens anders slechter in zijn. Maar dat mag je weer niet
zeggen. Een onoplosbaar dilemma, dus.
In werkelijkheid is het natuurlijk het laatste: zwarten
hebben speciale atletische gaven, en zijn minder getalenteerd in andere
dingen. En die kunt u zelf invullen. Dagblad De Pers is wat minder
omslachtig met zijn woorden (DePers.nl, 17-09-2009, door Thijs Zonneveld):
Ook hier blijkt ras dus geen enkele rol te spelen.
Het volgende geval is eigenlijk ook al heel lang bekend, maar nog nooit over
mogen/durven schrijven (de Volkskrant.nl, 06-09-2009, ANP):
Ras speelt geen enkele rol ...
Hé, een verrassing (CNN.com, 01-11-2008, door Jesse Solomon):
Dat was de kop, dus snel op de link geklikt:
|
Meb Keflezighi finished 26.2-mile race in 2:09:15.
Born in Eritrea, Keflezighi emigrated in 1987 to San Diego, California
British marathoner Paula Radcliffe came in fourth among women
For the first time since 1982, an American man won the New York City
Marathon on Sunday.
Meb Keflezighi, 34, broke the tape in the 26.2-mile course
with a personal best time of 2:09:15.
Keflezighi emigrated in 1987 to San Diego, California. One of
11 children, Keflezighi fled with his family from war-ridden Eritrea
during its bloody conflict with Ethiopia. He became a U.S. citizen in
1998. ... |
Nou, dat valt dan weer tegen ... De regel weer
bevestigd.
Naar Groep en individu
, Groep en samenleving
, Gedragsonderscheid en rasonderscheid
, of site home
.
| 27 jan.2006; rev.27 jul.2009 |
|