Bronnen bij Westerse cultuur, toekomst: BRIC's

De val van de opkomende markten De opkomende economieën worden hardhandig wakker geschud na vijf jaar van dromen over een andere economische wereldorde. Na 2008 was de overtuiging dat de wereldeconomie bezig was te kantelen: van west naar oost en van noord naar zuid. De G8 kon de wereldcrisis niet meer alleen oplossen. De rijkste landen moesten worden geholpen door landen die bezig waren een inhaalslag te maken. Op die wijze moest iets worden gedaan aan de fundamentele onevenwichtigheden in de wereldeconomie die door de kredietcrisis ineens werden blootgelegd: de enorme overschotten van China en enorme tekorten van de VS. De G8 werden de G20 en de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China) zouden in enkele decennia de Westerse landen in welvaart naar de kroon steken. Van de groei van de wereldeconomie in de afgelopen 5 jaar kwam meer dan driekwart van opkomende landen.     Biljoenen dollars stroomden van de westerse aandelen- en obligatiemarkten naar die in Azië, Latijns-Amerika en zelfs Afrika. Sinds dit jaar is de geldstroom weer omgekeerd. De emerging market-index, de index voor de BRIC's, is sinds 1 januari met bijna 15 procent gedaald, terwijl die in de VS, Japan, het VK en Duitsland sterk is gestegen.     Ook de veranderingen van de ratings van de grote kredietbeoordelingbureaus wijzen op een veranderd sentiment. In 2010 stelde Fitch bijvoorbeeld per saldo 18 ratings voor emerging markets-producten naar boven bij, in 2011 waren dat er 11, in 2012 4 en dit jaar heeft Fitch 4 ratings naar boven bijgesteld en 7 naar beneden.    ... Tussenstukken: China De groei in China dreigt dit jaar verder terug te vallen. Oorzaak zijn de stagnerende exportmarkt en het overheidsbeleid waarbij kredieten aan banden worden gelegd. De overheid is bang dat in de afgelopen vijf jaar enorm veel bankgeld in speculatie in gestopt - met name op de vastgoedmarkt. Hierdoor hebben de banken minder vertrouwen in elkaar. Maar de centrale bank van China zal niet verder meer stimuleren uit angst voor het Japanse scenario van eind jaren tachtig met als gevolg jarenlange stagnatie en deflatie. Remedies ■ Herkapitaliseren bankwezen ■ Minder investeren ■ Minder sparen ■ Meer consumeren Brazilië De Braziliaanse groei is vooral te danken aan wat de commodity super-cycle wordt genoemd: de ongekende rally op de grondstoffenmarkten waarop alle investeringen waren gericht. Die groei was vooral te danken aan de onverzadigbare vraag vanuit China. Maar die is tot stilstand gekomen. Daarnaast hebben de grondstoffenlanden zich met het verhogen van prijzen zichzelf in de voet geschoten. De VS zijn daardoor op grote schaal schaliegas gaan winnen. Ook is de toevloed van vluchtkapitaal naar Brazilië verminderd. Remedies ■ Snelle industrialisering ■ Meer sparen ■ Meer investeren ■ Aanpak kloof rijk versus arm Turkije Het economische wonder van Turkije is deels op drijfzand gebouwd i.c. buitenlandse schulden. De Turkse economie wordt wel vergeleken met die van Argentinië in 2000 die toentertijd tot het bankroet van het land leidde. Turkije heeft goedkoop kunnen lenen van zowel Rusland als van de Golfstaten die het zagen als bolwerk tegen Iran. De schulden van zowel de overheid als de huishouden zijn enorm gestegen. De groei van de export is tot stilstand gekomen. Remedies ■ Minder consumeren ■ Terugbrengen overheidstekort en schulden ■ Meer sparen ■ Terugbrengen inflatie India Als gevolg van snel stijgende lonen, vastgoedprijzen en duurder voedsel is de inflatie opgelopen en de groei verminderd. De koers van de rupee is gekelderd, net als de aandelen op de beurs. Problemen zijn de grote overheidstekorten en de tekorten op de betalingsbalans. De regering probeert dat te verhelpen door allerlei subsidies, zoals die op brandstoffen, te schrappen, maar dat leidt tot oplopende spanningen. Daarnaast lukt het maar moeilijk de inflatie te beteugelen. Remedies ■ Aanpak van bureaucratie ■ Meer investeren, vooral in infra- structuur ■ Hervorming arbeidsmarkt ■ Terugdringen overheidschuld