De Bommel-karakters van Marten Toonder

De karakters uit de Bommel-strips van Marten Toonder zijn allemaal archetypes van maatschappelijke rollen. In het echte leven zullen ze altijd voorkomen als meng-gevallen, maar de archetypes van Toonder zijn dusdanig goed gekozen, dat iedereen er direct goed gelijkende voorbeelden van kan aanwijzen. Daarbij heeft Toonder op treffende wijze het karaktertype weten te koppelen aan een passende diersoort - dat wil zeggen: het standaardbeeld dat van die diersoort heerst. De goedmoedige beer, de slimme poes, de arrogante haan, het alles vertrappelende nijlpaard. Onder een verwoording van die maatschappelijke rollen geschikt gemaakt voor toepassing op deze website (voor besprekingen, zie hier  ):
Onze protagonisten, de helden van het verhaal:
De heer Bommel (beer), de enigszins naïeve burger van goede wil, die door relatief kleine zwaktes regelmatig in de nesten geraakt, daarin geholpen door de machtigen en het middenveld. Tom Poes (poes), zijn intelligente vriend, die weinig pro-actief is, maar in geval van nood zijn burgervriend onmiddellijk te hulp schiet. Zijn goede raad wordt meestal aanvankelijk in de wind geslagen.
De machtigen
Amos W. Steinhacker (pad/kikker), één van de bovenbazen, de geïsoleerd in de Gouden Bergen wonende grootondernemers, de rijkste personen van Rommeldam. Ze slijten hun dagen met het uitruilen van aandelen. Voorbeelden en meer details hier  . Steenbreek (knaagdier/muis?), secretaris van bovenbaas Amos W. Steinhacker, maar kan als uitvoerder van de plannen van de bovenbazen ook als één van hen gezien worden. Voorbeelden hier  .
Markies de Canteclaer (haan), de door henzelf als natuurlijk ervaren ongecontroleerde macht van de netwerken van geboorte e.d., maar met enig gevoel van noblesse. Archetype van de oude macht  - voorbeelden hier  . Burgemeester Dickerdack (nijlpaard), de nauwelijks te controleren macht van de topfunctionaris, die blind lijkt voor alles behalve zijn functionele en materiële eigenbelang. Archetype van de uitvoerende macht namens de oude  - voorbeelden hier  .
Bul Super (hond, buldog), zakenman type 1 - de zelfverzekerde bullebak. Zonder scrupules, tegen het misdadige aan - en er overheen. Archetype van de directeur type buldog  . Hiep Hieper (wolf), zakenman type 2, hulpje van 1 - de gehaaide wolf. Zonder scrupules, tegen het misdadige aan, en er overheen - maar met een slecht geweten. Archetype van de hielenlikkende projectleider  .
Het maatschappelijke middenterrein
Ambtenaar 1e klasse Dorknoper (schaap). Autoriteitsgevoelig, star en conservatief. Ook ijverig en plichtsgetrouw. Commissaris Bullebas (buldog, waakhond). Autoriteitsgevoelig en achterdochtig. Oprecht, en enige bereidheid tot zelfcorrectie. Uitspraak: Je bent er gloeiend bij, Bommel. Wat is je naam? - voorbeelden hier  .
Joris Goedbloed (vos), de intellectuele oplichter die zijn slachtoffer met mooie woorden en beloftes paait. Geeft vermaak, voor wie het slachtoffer-zijn vermakelijk vindt - voorbeelden hier  . Terpen Tijn (mens!), het arrogante kunstenaarstype dat een diepzinnigheid voorwendt waarvan de waarde niet is na te gaan, omdat hij iedere toets met de werkelijkheid ontvlucht. Geeft vermaak, voor wie de minachting op de koop toe neemt - voorbeelden hier  .
Kruidenier Grootgrut (schaap), de serviele middenstander  . Argus (rat), 'de schandaaljournalist, die zijn pennenvruchten het liefst in het adellijk kadaver van de chronique scandaleuse laat rijpen'  - voorbeelden hier  .
Professor Sickbock (geit), de wetenschap in haar demonische triomf (cit. Jan Hein Donner) - voorbeelden hier  . Professor Prlwytzkofski (mens!), de wetenschap in tastende falen (cit. Jan Hein Donner). Uitspraak: Der hemelonweder hat meiner hoederbol gans verschuttert. Voorbeelden hier  .
De gewone burgers
Onze al bekende helden, dit keer eens in kleur. "Gewone burger" is hier bedoeld in verhaaltechnische zin - maatschappelijk gezien is Bommel de gegoede burgerij, en Tom Poes de redelijke intellectueel, zeg maar de rationele wetenschapper  . Wammes Waggel (gans), het onbezorgde type, met de bijbehorende slordige levensstijl - let op de spanen constructie van zijn gitaar.
Joost (hond, golden retriever), bediende van Bommel, het argeloze type. Juffrouw Doddel (kat - dus geen poes!; en ook niet voor de poes), het propere (huis-)vrouwtje; buurvrouw van Bommel.



Naar Toonder, biografie  , Literatuur, inleiding  , of site home  ·.


3 mrt.2007