Rechtse ideologie: liberalisme 27 mei 2007 Het rechtse denken kent, net als het linkse, ook vele stromingen, waarvan het liberalisme geldt als het meest fatsoenlijke. Net als voor het linkse denken, is de praktijk vaak in tegenspraak met de vooropgestelde idealen - daarvan wordt onderstaand voorbeelden gegeven, aan de hand van de analyse van een artikel waarin die praktijk relatief vaak ter sprake komt - alle onderstaande citaten komen uit dit ene artikel De Volkskrant, 15-05-2007, rubriek Haagse Berichten door Hans Wansink De ware liberaal Alexander Pechtold en Mark Rutte claimden zaterdag beiden de eretitel van de ware liberaal. De VVD-leider overtuigt meer dan zijn collega van D66, die dicht bij Halsema’s GroenLinks in de buurt komt. Ik ben democraat, ik ben vrijzinnig, ik ben liberaal, zei Alexander Pechtold zaterdag plechtig tegen het congres van D66. ‘In al mijn politiek handelen ben ik gericht op en vanuit het individu.’ ... Red.:   Dit wordt liberalen gezien als primaire beginsel, en het ultieme goed. Het is volkomen tegenspraak met de natuurlijke aard van de mens als groepsdier, en de moderne samenleving als bestaande uit zeer vele dichte netwerken en groepsgebeurens.   ...   De voorbeelden die Pechtold gaf voor zijn liberale gezindheid waren treffend. De leider van D66 riep op het systeem van tbs te blijven verdedigen, ook als er weer eens een tbs’er tijdens een proefverlof losbreekt. ... Het gaat hier om de vrijheid van de TBS'er. Wat Pechtold als goede liberaal vergeet is dat de individuele TBS'er wel temidden van een groep gaat leven, maar dat die groep ook uit individuen bestaat. het liberalistische ideaal zegt dus in feite niets over deze situatie, maar als je het aantal meeneemt: hoeveel mensen krijgen hoeveel vrijheid door het vrijlaten van een TBS'er, en je neemt de gevaren voor de omgeving mee, dan zou het waarschijnlijk moeten besluiten tot vastzetten van de TBS'er.   ...Pechtold keerde zich tegen het idee van PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem om jonge delinquenten een gevangenisuniform te geven om de bling-bling-cultuur te doorbreken. ‘Macho-cultuur is één, maar wat geef je terug?’, vroeg Pechtold zich retorisch af. ‘Je bouwt persoonlijkheid op, je breekt hem niet af.’ ... Onderzoek en praktijkervaring heeft inmiddels uitgewezen dat de betrokken te veel persoonlijkheid hebben, van de egoïstische soort, en dat dit juist afgebroken moet worden .   ...    Liberalisme is voor Pechtold ook ‘durven blijven staan voor het beste softdrugsbeleid ter wereld als een Franse scholiere tragisch omkomt na het gebruik van paddo’s.’ ... Het softdrugsbeleid kan op een heleboel manieren benaderd worden, waarvan het liberalisme er maar één is- meer daarover hier .   ... Aantasting van de privacy en van burgerrechten uit naam van terrorismebestrijding is voor Pechtold uit den boze. ... Het vooropstellen van het begrip privacy ook daar waar het ook niet van pas is, is een van de kenmerken van het losgeslagen liberalisme, zoals dat ook onder linkse idealisten te vinden is.     ... De D66-leider verklaarde ‘pal te staan voor hen die gegeneraliseerd worden vanwege hun geloof of huidskleur’. Conclusie: ‘Wij stellen iedereen in staat erbij te horen’. ... Prachtig idee, tot het punt waar de aldus beschreven groepen zelf de vrijheid van anderen willen beperken - zoals moslims dat zeker willen. En weer doet de praktijk het liberale ideologische treintje uit de rails lopen.   ...   Pechtolds interpretatie van het liberalisme roept sterke associaties op met dat van Femke Halsema van GroenLinks. Die liet zich inspireren door vrijgevochten tijdgeest van de jaren zeventig: anything goes.... Wat elders op deze site als uitgebreid beschreven is .   ...   Nederland ontwikkelde in die jaren, observeerde de socioloog Herman Vuijsje tien jaar geleden in zijn baanbrekende studie Correct, ‘een verhoogde gevoeligheid op gebieden als privacy, etnische relaties en overheidsdwang’. Het was een gevoeligheid die gecultiveerd werd door de spraakmakende linkse intelligentsia van academici, journalisten, publicisten en politici die Vuijsje enigszins ironisch omschreef als ‘weldenkend Nederland’.     Herman Vuijsje deed echter nog een belangwekkende constatering: namelijk dat links in die jaren zich ten opzichte van de overheid een double bind permitteerde: ‘het eiste op grote schaal rechten en voorzieningen, maar cultiveerde een vijandbeeld als het op plichten en controle aankwam’.     Deze dubbelzinnige houding tegenover de overheid – wél de moederrol (subsidies en uitkeringen), maar niet de vaderrol (dwang en gezag) – is tien jaar geleden ook aan de kaak gesteld door Pim Fortuyn in De verweesde samenleving. Het liberalisme van Pechtold en Halsema heeft de neiging de problematische kant van de bemoeienis van de overheid te onderschatten. Het liberalisme van Mark Rutte, uiteengezet in het blad Opinio van 5 mei en in zijn toespraak tot het VVD-congres van afgelopen zaterdag, is veel minder eenzijdig en steunt bovendien op het wijsgerige gedachtegoed van denkers als Isaiah Berlin, Karl Popper en Ralf Dahrendorf. ... Dit gaat over de linkse denkfouten, zie aldaar .   ...   De beroemde Duits-Engelse filosoof en socioloog Dahrendorf was ooit lid van de Duitse Bondsdag voor de liberale FDP, vervolgens bestuurder van de Londen School of Economics en werd uiteindelijk door koningin Elizabeth van Groot-Brittannië tot baron geslagen en lid van het Hogerhuis. Hij formuleerde de liberale kritiek op de verzorgingsstaat als volgt:     ‘De verzorgingsstaat was een noodzakelijke voorwaarde voor de vrijheid van velen, maar vroeg zijn prijs: een gigantische bureaucratie die de mensen tot nieuwe afhankelijkheid heeft gebracht. De verzorgingsstaat pakt een groot deel van het inkomen van de mensen af en vertelt hun waaraan het moet worden besteed, terwijl hun slechts wat zakgeld wordt gegeven om vrij te besteden. De volwassen maatschappij van vrije burgers heeft haar volwassenen weer tot minderjarigen gemaakt.’     Rutte maakte deze visie van Dahrendorf tot de zijne door zichzelf te profileren als de kampioen van de hardwerkende klasse, van ‘de mensen die om zeven uur opstaan’. Zij, de agent, de verpleegkundige, de onderwijzer en de startende ondernemer, betalen niet alleen te veel belasting, maar worden ook dwarsgezeten door ambtenaren, managers, formulieren en andere overbodige beperkingen in de uitoefening van hun beroep. In plaats van een bondgenoot, is de overheid voor hen een hindermacht. Dit het werkelijke doel waarnaar degenen die het liberalisme belijden in de praktijk naar streven: het verminderen van de sociale voorzieningen. Dit laatste benoemen als de verzorgingsstaat is een retorische truc in deze strijd. Wat men wil zeggen is dat dit fout is, omdat het de zelfstandigheid van mensen aantast - in werkelijkheid gaat het erom de lasten voor de top te verminderen - een groepsvorm van graaien dus.    Dit blijkt in deze passage overduidelijk uit een schreeuwende denkfout die Rutte hier maakt: 'de agent, de verpleegkundige, de onderwijzer' betalen niet te veel belasting, nee: ze worden betaald uit de belasting. Minder belasting betekent juist minder geld voor deze mensen.     Maar het gaat Rutte natuurlijk niet om deze mensen, maar eerst om die ene andere groep die hij noemt: de ondernemer. Maar als je de politiek praktijk wat nauwkeuriger volgt, blijkt dat de liberalen, de VVD, helemaal geen maatregelen willen die specifiek voordelig zijn voor de ondernemer, want daar zou ook nog veel voor te zeggen zijn. Nee, wat de VVD aan beleid voorstelt, is voordelig voor de rijken, ondernemer of niet.   ...    Deze ‘vergeten meerderheid’ van vakmensen, die de ‘ruggengraat van de samenleving’ vormt, krijgt zijn vertrouwen in de politiek pas terug, vervolgt Rutte, wanneer de overheid hem erkent en waardeert. ‘Hardwerkende Nederlanders hebben geen tijd om te demonstreren op het Malieveld. Zij hebben geen tijd om te lobbyen, Maar ze willen wel gehoord worden.’     Rutte wil de ‘cultuur van georganiseerd wantrouwen’, die zich manifesteert in regels, papierwerk, protocollen en managementlagen, te lijf gaan. Hij steekt de hand in eigen boezem: ook zijn partij, de VVD, was immers medeplichtig aan de fatale schaalvergroting in het onderwijs en de gezondheidszorg. ... Het wordt hier al gezegd: het is vooral de VVD, de "liberalen", die voor deze verslechtering van het maatschappelijke klimaat en organisatie hebben gezorgd.   ...   Pechtold pakt uit de koffer van het liberalisme wat hem in zijn linkse kraam van pas komt. Dat biedt openingen naar GroenLinks, maar minder aanspraak van D66 op de eretitel van de Ware Liberale Partij. Rutte maakt zich er minder gemakkelijk vanaf en gaat expliciet in gesprek met de tradities van de liberale filosofie. [finis, red. IRP] Waarmee de kaarten geschud zijn: de VVD is niet liberaal, maar anti-sociaal, dus reactionair, en daar waar partijen als D66 en GroenLinks in liberale richting opschuiven, is dat vanuit een totaal onbegrip van de praktijk van het liberalisme.     En over het liberalisme zelf: het idee dat een mens vrijheden nodig heeft, is op zich niet fout, de fout zit daar waar die vrijheden bovenaan worden geplaatst. De mens is in eerste instantie sociaal, en binnen die sociale structuur, kunnen vrijheden een goede zaak zijn - als afgeleide waarde. Degenen die het omgekeerde proberen, komen uiteindelijk op ideologische weerzinwekkendheden uit, beschreven hier .     Het heeft niet minder dan vijf jaar geduurd voordat deze redactie een artikel tegenkwam dat aanleiding was om aan deze verzameling te denken. Het is dan ook van Frits Bolkestein oud-VVD-partijleider, die de reputatie heeft, ondanks een praktische inslag, van een beetje een filosoof of ideoloog. Hier is zijn visie, die hij ontwikkelt in de spiegeling, op zich een goede methode: Uit: De Volkskrant, 10-04-2012, door Frits Bolkestein, oud-leider van de VVD. Moraliserend links houdt erg van zielig Het kapitalisme is niet populair bij journalisten, hoewel het ons de grootste mate van welvaart en vrijheid ooit heeft gegeven, en er geen alternatief voor is. Tussentitel: Willem Aantjes wilde soms 'een teken oprichten' voor het een of ander Waarom stemt de overgrote meerderheid van de journalisten links? ... Red.:   Maar hier gaat het al meteen fout. Want ten eerste stemt de overgrote meerderheid der journalisten vermoedelijk op D66, en D66 is absoluut niet links. Er is vast ook en aanzienlijke groep die op de PvdA stemt, maar die was de afgelopen twee of drie decennia ook niet links - die heeft van harte meegewerkt aan privatisering en liberalisering .   Wij  zijn een moraliserend volk en journalisten zijn daar een afspiegeling van. Het CDA moraliseert per definitie. En het CDA is al helemaal niet links.   Maar ook de Partij van de Arbeid doet dat. Haar kernwaarde is 'solidariteit'. Dat is inderdaad wat ze zeggen. Maar in de praktijk is, zoals al geconstateerd, de laatste decennia vooral "internationale solidariteit" gewest - niet die met de lagere klassen in Nederland.     Maar ook de Partij van de Arbeid doet dat. Haar kernwaarde is 'solidariteit'. In de praktijk is dat 'gelijk en meer gelijk'. Dat is hooggestemd. Maar dus niet waar.   De arbeidsmarkt kan echter alleen functioneren dank zij inkomensverschillen. Natuurlijk. Mar dat is het punt niet. het punt is de hoogte van die inkomensverschillen   De arbeidsmarkt kan echter alleen functioneren dank zij inkomensverschillen. Dat vindt men een kwalijke kant van het kapitalisme. En dit is dus onzin, vanwege het vorgaande.   Wat men ook van de VVD vindt, zij moraliseert niet. Ja hoor, dat doet de VVD wél. Hun moraal heet 'vrijheid'.   Haar kernwaarde is 'vrijheid' en die is objectief waarneembaar Kijk maar. Want vrijheid is natuurlijk net zo weinig objectief waarneembaar als solidariteit. Of net zo veel, als je het zo wilt zeggen. Het tot absoluut verklaren van vrijheid is zo moreel als het maar kan. Het is net zo moreel als alle andere absoluutheden.   Moraliseren betekent macht uitoefenen via de achterdeur. Waar vrijheid heerst, is dat onmogelijk. Dat scheelt de VVD een groot deel van de sympathie van journalisten, behalve in economisch moeilijke tijden. Want dan worden lieverkoekjes niet gebakken.     In de grote landen om ons heen is de situatie anders. Daar vindt men wel rechtse kwaliteitskranten: de Daily Telegraph in Engeland, de Figaro in Frankrijk, Die Welt in Duitsland. En dit is weer doodgewoon niet juist. De Volkskrant en NRC zijn tegenwoordig net zo zeer op de hand van de elite en de oligarchie als welke rechtse kwaliteitskrant in het buitenland dan ook.   Het kapitalisme is ook niet populair bij journalisten, Bewijsbare onzin. De enige twee politiek partijen die vraagtekens zetten bij substantiële aspecten van het kapitalisme, PVV en SP, worden algemeen gehaat door journalisten .   Het kapitalisme is ook niet populair bij journalisten, hoewel het ons de grootste mate van welvaart en vrijheid ooit heeft gegeven. Nog meer onzin, dit keer van de volstrekte soort. Onze welvaart komt van wetenschap en techniek => - het kapitalisme parasiteert daarop, met name de financiële markten .   'De VVD verwacht alle heil van de markt', wordt gezegd. Dat is onzin. Bewijs het.   Men kan drie dingen van de markt zeggen. Ten eerste dat hij geen doel is maar een middel. ... Dat is niet zoals de VVD praat en regeert - ze proberen alles te vermarkten en privatiseren.   Ten tweede dat er geen markt is zonder regels. ... Ook iets waarvan de VVD het precies tegenovergestelde doet.   Ten derde, dat prijzen ontstaan op een markt of worden vastgesteld door bureaucraten. Waar dat laatste toe leidt, weten wij sinds de val van de Muur. Kijk maar ... ook Bolkestein vindt dat iedere vorm van marktregulering gelijk is aan communisme.   Bovendien is de markt niet één groot metafysisch monster. Er zijn allerlei markten: voor schoenen, voor vakantiereizen, voor financiële producten en zo meer. . En voor zorg, en voor onderwijs en voor veiligheid en voor openbaar vervoer ... Volgens de VDD.  Terwijl inmiddels op objectieve wijze is vastgesteld dat het niet werkt, zie de zorg, veiligheid, onderwijs en openbaar vervoer in Amerika. Trouwens, ook voor de financiële wereld ... Kijk maar:   Het is waar dat het kapitalisme zo nu en dan een crisis voortbrengt. Zo de Grote Depressie van de jaren dertig, zo ook de huidige kredietcrisis. Dat zijn de uitwassen. Tussendoor parasiteren ze ook  .   ...  zo ook de huidige kredietcrisis. Is deze de schuld van de markt, zoals de meeste journalisten menen? . . Onjuist. In de krant hebben opiniestukken gestaan die dit beweren. Volgens Bolkestein hadden de journalisten die stukken kennelijk moeten weren. Begrijpelijk, want ze zijn zo vervelend waar.   Een enkele journalist mag gewag maken van een 'hernieuwde belangstelling voor Marx', niemand is tot nu toe met een sluitend alternatief gekomen voor het liberale kapitalisme dat ons zo veel goeds heeft gebracht.  Jawel - het zijn er niet veel maar een paar waarnemers hebben toch gewezen op het Rijnlandse model.     En tot slot nog een twee heel eigenaardige uitglijders:   De linkse oriëntatie van journalisten is terug te vinden in de beoordeling van literatuur. Het overlijden van Harry Mulisch ontlokte een overvloed aan artikelen aan de pers, zeer veel meer dan toen Willem Frederik Hermans stierf, die zeker niet de mindere van Mulisch was. Maar die was ook zo rechts! Daar zaten toch een decennium of wat aan jaren tussen. En het ging hier beslist niet om het linkse karakter van Mulisch. Het was gewoon ordinaire alfa-intellectuele hysterie.   Aan het aftreden van Job Cohen besteedde deze krant zeven pagina's achtereen. Zoals Arie Nieuwland uit Voorschoten schreef (O&D, 22 februari), leek de krant wel 'het huisorgaan van de PvdA' te zijn geworden. Hij was ook zo zielig! En dat ging natuurlijk om zijn rol als voorman van het multiculturalisme. En, hebben Mulisch en Cohen niet nog wat gemeen waar ook de Volkskrant vrij sterk in zit ...? Naar Rechtse denkfouten , Politiek falen , Politiek lijst , Politiek & Media overzicht , of site home .