Uit: De Volkskrant, 16-03-2012, van verslaggeefster Geertje Dekkers

Babyloniërs begrepen economie best aardig

De economie van het oude Babylonië was in grote lijnen al een markteconomie, veel meer dan lang gedacht.
    De Babyloniërs zelf hadden zelfs al een ruwe vorm van economische wetenschap, stelt de Amsterdamse oudheidkundige Reinhard Pirngruber in het proefschrift waarop hij vandaag hoopt te promoveren.
    Volgens Pirngruber begrepen de Babyloniërs dat het verloop van prijzen cyclisch was. Daarom koppelden ze dat aan andere cyclische gebeurtenissen zoals eclipsen en overstromingen. Een speciale positie van het sterrenbeeld schorpioen ten opzichte van de maan voorspelde bijvoorbeeld een sprinkhanenplaag, en dus prijsstijgingen.   ...

Red.:    Dat wil zeggen: het was een markteconomie in de zin dat in het huidige tijdsgewricht de markt voor pakjes boter ook een markteconomie is. Niet in de zin dat goederen als graan nu grootschalig opgekocht worden door speculanten, ten einde de prijs op te drijven. In Babylonië was de markt in feite nog ruilhandel, maar dan met geld als hulpmiddel:

Uit: De Volkskrant, 30-04-2012, door Ewoud Jansen, econoom en publicist 

Zwakste landen gaan kapot in de eurozone

Een simpel rekenvoorbeeld laat zien hoe dodelijk de positie van een land als Griekenland is in de eurozone. afsplitsing zal kostbaar zijn, maar vasthouden aan het onmogelijke is nóg schadelijker. Economische wetmatigheden kun je niet ongestraft negeren.

Uit onvrede met het kapitalisme en de hebzucht ontstaan op diverse plaatsen in de wereld initiatieven om gemeenschappen en economieën op te zetten zonder geld. Voor het produceren van een bepaald goed of dienst krijgen de deelnemers een hoeveelheid punten die internationaal als Local Currency Units (LCU) bekend staan en die lokaal ludieke namen als 'noppes' hebben.
    Zo kan grasmaaien voor ome Joop bijvoorbeeld 10 noppes opleveren. Die kunnen weer ingeleverd worden bij tante Bep, waar een pot zelfgemaakte jam 6 noppes kost.
    Het klinkt heel sympathiek - en dat is het ook - maar er is geen wezenlijk verschil met de gangbare situatie. De initiatiefnemers hebben gewoon een eigen munteenheid gecreëerd. Het is een ruilmiddel, het doet dienst als waardeopslag en het fungeert als rekeneenheid om de waarde van goederen en diensten in uit te drukken.   ...
    Ik ken geen voorbeelden van pogingen om verschillende lokale ruil-eenheden onderling inwisselbaar te maken - wel een interessant idee, want dat leidt tot de vraag wat de wisselkoers moet zijn en hoe die zich ontwikkelt.
    Een voorbeeld: de bewoners van de Bomenbuurt hebben een LCU opgezet. De prijs voor het bakken van een taart is gezet op 2 'noten'. In de Rivierenwijk is een soortgelijk initiatief en daar kost een taart 3 'druppels'. De bewoners van de twee wijken hebben afgesproken dat ze elkaars producten kunnen in- en uitvoeren en dat hun munteenheden inwisselbaar zijn. Op basis van de prijsverhouding van de taarten zouden 2 noten evenveel waard moeten zijn als 3 druppels. De wisselkoers: 1 noot = 1,5 druppel of 1 druppel = 0,67 noot.
    Na verloop van tijd is in de Bomenbuurt, door een slimmere manier van werken, de tijd die het bakken van een taart kost flink gedaald. Daardoor is de relatieve waarde van een taart ten opzichte van andere producten gedaald en uitgekomen op een prijs van 1,2 noten.
    In de Rivierenwijk, waar zulke productiviteitsverbeteringen niet zijn opgetreden, is de lokale prijs van een taart nog steeds 3 druppels. Die taart zou in de Bomenbuurt nu niet meer opbrengen dan 1,2 noten. Om de Rivierenwijk te kunnen laten concurreren met de Bomenbuurt moet de waarde van de druppel omlaag naar 1,2/3 = 0,4 noten. De druppel moet dus devalueren ten opzichte van de noot om de Rivierenwijk als economie competitief te houden.
    Natuurlijk zien we deze effecten ook in de echte economie. Een land dat qua productiviteit achterblijft ten opzichte van andere landen kan blijven concurreren door devaluatie van zijn munt. Mocht dat door een systeem van vaste wisselkoersen onmogelijk zijn, dan kunnen de gevolgen daarvan dramatisch zijn voor de minder productieve economie.
    Stel dat de wisselkoersen van de Bomenbuurt en de Rivierenwijk niet worden aangepast. Een inwoner van de Rivierenwijk kan nu in de Bomenbuurt een taart kopen voor 1,2 noten (1,8 druppels) - veel goedkoper dus dan een lokale taart (3 druppels). Het gevolg is dat de taartenindustrie geheel verdwijnt uit de Rivierenwijk.   ...

Red.:   Echt, economie is helmaal niet zo ingewikkeld. Maar als je een ideoloog bent, hier bijvoorbeeld van de pro-Europa soort, dan maal je niet om de werkelijkheid. Je verzint gewoon een verhaaltje bij je ideologie. En al die verhaaltjes tezamen zijn wel ingewikkeld - omdat ze niet met elkaar verbonden zijn.
    Ook over de eurocrisis en de bijbehorende economische crisis:

De Volkskrant, 10-05-2012, ingezonden brief van Paul Heijmerink, Bunnik

Werk meer voor minder geld

De economische crisis is een gevolg van de schuldenberg. De productie van goederen en diensten in de afgelopen jaren was schuldgedreven. Deze schulden moeten we nu aflossen. Het oude productieniveau komt voorlopig niet terug. Minder activiteit in de productiesector betekent ook minder belastingafdracht aan de overheid.
    Er is dus minder werk in de productieve sector en in de publieke sector moet worden bezuinigd. Dat is de realiteit en laten we die onder ogen zien.
    In de publieke sector is voldoende werk maar de salarissen moeten wel omlaag. Het is een utopie de werkloosheid te willen bestrijden door in de productiesector te roepen om meer werk. Er zijn nu eenmaal veel minder kopers voor de producten. Veel beter is om het beschikbare werk te verdelen waarbij ieder wel navenant minder verdient.

Red.:   Waaraan toegevoegd kan worden: Er is onvoldoende werk in de productieve sector, omdat de directeuren het werk hebben verplaatst naar de goedkope-arbeidslanden.
    En: In de publieke sector moeten de productiviteit omhoog, dat wil zeggen: meer werk voor hetzelfde geld, dat wil zeggen: managers eruit, en managerssalarissen op hetzelfde niveau als of een beetje boven de werkvloer.  
    Na het starten van deze rubriek herinnerde de redactie zich nog veel meer gevallen van briefschrijvers die de zaken makkelijker en beter zagen dan de beroepseconomen. Deze zijn voorlopig niet traceerbaar. Maar de nieuwe gevallen zijn dat wel:

 
De Volkskrant, 11-05-2012, ingezonden brief van Hans Bijl, Driehuis

Langer doorwerken?

Wie kan mij uitleggen dat we langer door moeten werken terwijl 1 op de 20 Nederlanders werkloos is?


Red.:   Simpel, hè ...?  Niet voor de "experts":

Uit: De Volkskrant, 09-05-2012, door Nanda Troost

Er is geen ontkomen aan: Nederland moet meer werken

Natuurlijk, we werken nu al hard. En toch moet dat vanaf volgend jaar meer worden. ...

Red.:    De Volkskrant wijdde er een hele pagina aan. voorzien van veel infographics. Geheel in lijn met alle economen en politici die op de televisie te zien en te horen zijn. Bijna allemaal neoliberalen die graaien uit de opbrengst van dat werken.
    En meteen nog een bijdrage:

De Volkskrant, 12-05-2012, ingezonden brief van M. Versendaal, Alblasserdam

Marktconforme huren

Na de oorlog ben ik gaan werken, op mijn 14de. Er was nogal wat schooltijd uitgevallen in die vijf jaren, dus niet verder leren, maar geld verdienen om zo snel mogelijk de na-weeën van de oorlog weg te werken.
    Mijn weekloon voor 48 uur werken en drie dagen vakantie-bedroeg 4 euro. Nederland moest worden op- gebouwd, dus de lonen waren laag en de lasten hoog. Maar daar werden ook woningwetwoningen voor gebouwd met een redelijke huur. Dezelfde woningen waar wij ouderen veel geld aan bijgedragen hebben, moeten nu marktconform verhuurd worden. Dit betekent dat een ‘woningwetwoning’ die nu aan huur circa 400 euro opbrengt, bij de volgende huurder 560 euro moet op- brengen. In Alblasserdam is de harmonisatie al ingegaan en gelden deze prijzen. Een verhoging van 40 procent. En daar gaan de partijen van de ‘Kunduzcoalitie’ mee akkoord. Leg dat maar eens uit aan de stemmers op christelijke en linkse partijen. Denk niet: dat raakt mij niet, want meestal ontvangen deze huurders huursubsidie en deze wordt door u en mij via belasting betaald. Een koopkrachtverlies van circa 150 euro per huurhuis, door u en mij betaald. Dankzij de verhoging. Er ontvangen meer dan 1 miljoen huurders huursubsidie. Kosten voor de belastingbetaler ruim 2 miljard. Met de verdere vergrijzing gaat dit bedrag naar 5 miljard.

Red.:   Simpel, hè... Niet aan gedacht door de heren.
    Ook wat betreft meer praktische economie kan het veel simpeler - weten zelfs sommige experts:

Uit: VARAgids, nr. 15-2012.

De oogst

Zes fragmenten die u niet had mogen missen
...
Crisisaanpak

Je kunt als niet­econornen (Rutte, Verhagen, Wilders) proberen effectieve maatregelen te bedenken om de crisis te
lijf te gaan. Maar je kunt het ook vragen aan heren die wel econoom zijn. Rick van der Ploeg, hoogleraar aan de Universiteiten van Oxford en Amsterdam, en Willem Vermeend, hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht, geven in Pauw & Witteman een bliksemcollege. Niks wekenlang Catshuisoverleg. Met een flipover schetsen ze in tien minuten hoe we deze Keynesiaanse crisis kunnen aanpakken. Hopelijk heeft Rutte gekeken.
[Pauw & Witteman, 3/4]

Red.:   Illustratief, al was het alleen maar vanwege de weerlegging van het bijna standaard gehanteerde argument van de "noodzakelijkheid" van de door de regering voorgestelde maatregelen.
    De oligarchie van politici, bestuurders en economen en dergelijke bestaat uit kopers, dus wil die oligarchie de hypotheekrenteaftrek niet kwijt, en dus moeten de huurders het gelag gaan betalen. Dit gaat gepaard met veel ingewikkelddoenerij. De economische werkelijkheid is weer heel simpel:

De Volkskrant, 25-05-2012, ingezonden brief van Harry Rijpkema, Amsterdam

Huren

Het hervormingsplan van de woningmarktpartijen ziet er op het eerste gezicht niet zo slecht uit. De hypotheekrenteaftrek wordt in 30 jaar afgebouwd en er mag jaarlijks 2 procent extra huurverhoging gerekend worden boven de inflatie. Dat lijkt in eerste instantie niet veel, maar als je dat over 30 jaar integraal doorrekent valt dat toch wel tegen.
    2 procent per jaar is over 30 jaar 80 protent verhoging. Maar dan ben je er nog niet. Als je uitgaat van gemiddeld 2 procent inflatie per jaar is het 4 procent per jaar en dat is cumulatief 225 procent verhoging.
    Een huur van 1.000 euro wordt dan 3.250 euro per maand. Als de lonen de inflatie volgen wordt het netto maandloon van 2.000 euro na 30 jaar 3.600 euro. Mensen met een gematigd loon en een relatief hoge huur komen dus binnen niet al te lange tijd zwaar in de problemen.

Red.:   Maar dat is dus de bedoeling - het betekent namelijk ook dat de oligarchie weer meer vrijgesteld is.
    Het veld kan ook zonder bezwaar verruimd worden naar sociaal-economische onderwerpen:

De Volkskrant, 26-06-2012, ingezonden brief van N. S. van Zaane, Zaandam

Mijn idee voor Nederland

Om voor eens en voor altijd de discussie over de pensioenen duidelijk te maken: mijn bedrijfspensioen is mijn geld, ingelegd door een stuk van mijn loon af te dragen. Ik kan toch ook niet van uw spaarbankboekje of woning geld eisen. Wij doen de jongeren hiermee niets tekort.
    Velen hebben hiervoor tientallen jaren een stuk loon betaald. Het pensioen is een zaak tussen werkgever en werknemer geweest, de overheid dient hiervan af te blijven. Duidelijker kunnen we het niet maken.

Red.:   Inderdaad. Toch zullen ze ongetwijfeld maar door blijven lullen, want ze willen doodgewoon ons pensioenspaargeld in Europa steken.
    Kijk ook maar naar deze van twee weken terug:

De Volkskrant, 14-06-2012, ingezonden brief van Rob Bouber, Koedijk

'Hoge' pensioenen

In het van statistieken voorziene artikel 'In de toekomst een onsje minder' (Economie, 14 juni) zegt OESO-econoom Jens Christian Hoj dat de Nederlandse pensioenen wel erg genereus zijn. Hij maakt een vergelijking van koopkracht vanuit het jaar 2007.
    De Nederlandse gepensioneerde had toen 74 procent van het gemiddeld loon, veel hoger dan in omringende landen. Het pensioen van Nederlandse werknemers is de laatste jaren fors gedaald.
    In de eerste plaats is er niet of nauwelijks geïndexeerd. En over 2010 en 2011 is er voor toekomstige pensioengerechtigden niet aan opbouw gedaan, waardoor per jaar 2,5 procent aangroei achterwege bleef.
    Bij Hojs argument dat de 'hoge' pensioenen een belemmering vormen voor het economisch herstel, vergeet hij bovendien dat de Nederlandse werknemers en werkgevers zeer gedisciplineerd veertig jaar premies opspaarden, waardoor er, in tegenstelling tot veel Europese landen, formidabele fondsen zijn gevormd. Voor Nederlandse pensioenbetalingen hoeft niet uit overheidsmiddelen worden geput.


Red.:   En niemand gelooft dat expert Hoj dat ook allemaal niet weet. Hij liegt gewoon om de zaak ingewikkeld en duur te doen lijken. Zodat hij dat geld kan inpikken voor Europa. Want OESO is de Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling. Van de dieven, dus.
    Ook aangaande puur financiële zaken zoals wisselkoersen wordt altijd heel ingewikkeld gedaan. Het is ook het puurste bedrog:

Uit: De Volkskrant, 27-06-2012, rubriek De Kwestie, door Peter de Waard

Is China nog wel de grootste exporteur?

...    Niettemin krijgt China de schuld van de onevenwichtheden in de wereldeconomie waardoor de crisis voortduurt, omdat de koers van de eigen munt yuan kunstmatig laag wordt gehouden. Niemand ontkent dat de Chinese politiek de koers van de yuan bepaalt en niet de markt. ...

Red.:   En voor munten waarvoor dat niet geldt, is het dus pure onwil. Veroorzaakt door het feit dat degene die dit besluit moeten nemen, de politieke elite, mede profiteert van de financiële chaos die erop neerkomt dat met geld geld wordt gemaakt. Pure inflatie, ten koste van degenen die werken en sparen, ten gunste van degenen die erop parasiteren, de politieke, bestuurlijke en intellectuele elite .
    Weer een bijzonder grappige:

De Volkskrant, 28-06-2012, ingezonden brief van Maarten van der Laan (18), Meppel

Tandarts (1)

Er is geconcludeerd dat het experiment met marktwerking voor tandartsen heeft gefaald. De prijzen zijn gestegen.
    Het nieuwe marktmechanisme heeft hiermee tot een - volgens het kabinet - ongewenste uitkomst geleid. Maar wat een stomkoppen zitten er in dit kabinet.
    De stijgingen hadden namelijk - in theorie - makkelijk voorkomen kunnen worden. Ten eerste zou men moeten ingrijpen door maximumprijzen per individuele behandeling vast te stellen; zo kan de tandarts de consument onmogelijk meer laten betalen.
    Ten tweede zou daadwerkelijke concurrentie mogelijk gemaakt moeten worden door vrije toetreding tot de markt voor de consument, ofwel: zorg ervoor dat tandartsen klanten niet meer mogen weigeren. Hiermee kunnen de consumenten pas echt gaan shoppen tussen verschillende aanbieders van deze specifieke dienst.
    Dat het kabinet, de minister en haar ambtenaren dit nooit bedacht hebben! Want zelfs een middelbare scholier met economie in zijn vakkenpakket kan gemakkelijk inzien dat dit experiment gedoemd was om te mislukken.

Red.:    Maar natuurlijk, Maarten, economie is simpel. Maar ze wíllen het niet bedenken en ze wíllen het niet simpel houden. Want in de simpele economie zijn zij oplichters, die een luxe leventje hebben van de arbeid van de werkenden.
    En nog zo'n simpel denkend iemand:

Uit: De Volkskrant, 28-06-2012, ingezonden brief van J. de Rooij, Ravenstein

Rechttrekken

Demissionair minister Henk Kamp (VVD) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil o.a. door lagere ontslagvergoedingen en transitiebudgets voor flexwerkers de arbeidsmarkt versoepelen. Hij verwacht de tweedeling op de arbeidsmarkt tussen insiders - werknemers met een vaste baan - en mensen met een flexibel contract te verkleinen (Economie, 27 juni).
    In plaats van te trachten de flexwerker dezelfde rechten te geven als de werknemer met een vaste baan, neemt Henk Kamp de werknemer met de vaste baan zijn verworven rechten zoveel mogelijk af. Ook een manier om de zaak recht te trekken. Het liefst zou hij waarschijnlijk de werknemer met de vaste baan definitief uit onze economie verwijderen, maar daar is de samenleving nog niet genoeg voor gemasseerd.
    Vreemde man die Kamp, ik zou graag iets meer over zijn achtergrond weten. Waarschijnlijk een moeilijke start gehad.

Red.:   Nee hoor, niets bijzonders aan de hand met die meneer Kamp. Gewoon lid van de al eerder beschreven club ...
    Volgende demasqué: het prietpraat-begrip scheefhuren:

Uit: De Volkskrant, 28-06-2012, ingezonden brief van Wine Baljet, Almere

Scheefwonen

Wie met een relatief hoog inkomen een relatief goedkope woning huurt, 'woont scheef' en zou moeten verhuizen naar een duurdere woning. Maar nu het ontslagrecht versoepeld wordt en de ontslagvergoeding afgeschaft, zou je wel gek zijn om het risico te nemen in een duurdere woning te gaan zitten! Het concept 'scheefwonen' kan worden afgeschaft.

Red.:   Helaas gebruikt de briefschrijver de variant "scheefwonen", terwijl men het meestal over "scheefhuren" heeft. In dit verschil zit de clou: de argumenten die worden toepast op "scheefhuren" (een individuele uitgave ten opzichte de inkomsten van datzelfde individu) zijn algemeen geldig, en moet je dan dus op iedere individuele uitgave toepassen, met als eerste de hypotheekrente die anderen betaalt. Omdat men dat niet doet, is de uitdrukking "scheefhuren" een vorm van loze prietpraat., uitsluitend bedoeld om de zogenaamde "scheefhuurders" te benadelen.
    Overigens geldt precies hetzelfde voor (vrijwel) alle redeneringen die gaan over "loon-naar werken" .
    "De Europese crisis is een bijzonder ingewikkeld situatie, die door de politici heel moeilijk is uit te leggen". Allemaal leugens:

Uit: De Volkskrant, 11-07-2012, ingezonden brief van Cees Dekker, Urk

Spilzieke kinderen

Nederland staat al voor 143 miljard euro garant voor schulden in Zuid-Europa. Dat is ongeveer 8.500 euro per persoon. Of 34.000 euro per gemiddeld gezin. En wie weet, hoeveel daar de komende tijd nog bij komt! Om dat bedrag te kunnen leveren, moeten wij in Nederland langer doorwerken, terwijl de Zuid-Europeanen rustig op of rond hun 60ste met pensioen gaan. En moeten wij onze sociale zekerheden inperken en veel meer voor onze zorg betalen. En moeten wij onze defensie zodanig uitkleden, dat een vergelijking met de jaren dertig onmiskenbaar wordt.
    Europa is te vergelijken met een gezin waarin sommige kinderen hun maandelijkse zakgeld al in een week hebben uitgegeven aan drank en pleziertjes, en vervolgens zeuren om meer geld. Met als dreigend argument dat, als zij dat geld niet krijgen, het hele gezin eronder zal gaan lijden. Als ouder kun je dan tegen je kinderen zeggen: 'Ga maar wat bijverdienen en wees wat zuiniger met je geld' (PVV, SGP, CU, SP). Als ouder kun je ook zeggen: 'Goed hoor. Pappa zal wel wat overuren maken en wat extra's op jullie rekening storten' (VVD, CDA, PvdA, D66, GL).    ...

Red.:    En waarom zegt men dat het zo ingewikkeld en zo moeilijk uit te leggen? Omdat bij een duidelijke uitleg dit de conclusie is:

Uit: De Volkskrant, 17-07-2012, ingezonden brief van Aad Overgaag, Warmond

AWBZ 2

Elke generatie lijkt haar eigen taboe en crisis te hebben. In de jaren tachtig werd door de toen heersende crisis de WAO aangepakt. Nu lopen de kosten op door het toenemende beroep op de AWBZ. Weer maakt de crisis het probleem zichtbaar.
    De drie kenners geven een analyse van de ontwikkeling (Ten eerste, 13 juli). ...
    De heer Meerdink [één van de drie bestuurders, red.] zou ik willen zeggen:'joh, hebben jij (en je collegae) dat boven-Balkenende salaris wel nodig?' Ook hier geldt dat de trap van bovenaf moet worden geveegd.

Red.:    Mooi, hè, zo'n spiegeling. Wat ze echt nodig hebben , houdt op ergens rond de één keer modaal. De rest is puur haantjesgedrag, pikken wat je pikken kan, en andere vormen van volstrekt overbodige zaken. Hetgeen geldt voor het overgrote deel dat dat bovenmodaal krijgt, en vrijwel iedereen boven twee keer modaal. Tezamen met de beperking van de AWBZ, kunnen dus al die hoge inkomens tot 80 of 90 procent belast worden.
    Schoonvegen, die maatschappelijke AWBZ trap. Van boven naar beneden.
    Meer voorbeelden van dit soort spiegelingen hier .
    De volgende slag:

De Volkskrant, 21-07-2012, ingezonden brief van Jo van Veldhuizen, Houten

Onverteerbaar

Onbegrijpelijk is het dat onze regering wel bereid is malafide banken in het buitenland met miljarden euro's te ondersteunen en ook buitenlandse regeringen met miljarden euro's wil bijstaan. En dat dezelfde regering niet bereid is om bij te springen als, door de lage rente, de pensioenfondsen de pensioenen moeten verlagen. Gepensioneerden zullen dus een grote bijdrage moeten leveren voor het wanbeleid en gesjoemel van buitenlandse banken en regeringen. Onverteerbaar!


Red.:    Oei, een pijnlijke vergelijking. De redactie had hem ook al gemaakt, maar was nog niet toegekomen aan het grotere artikel waarin het hoort - de knipsels liggen nog op de grond. Waarbij ook de opmerking dat het natuurlijk ongehoord is dat de Europese dictators streng optreden tegen iedere vorm van staatssteun, want "staatssteun is onmogelijk vanwege de vrije markt" - en bovendien is het communisme.
    Behalve als de rijken gesteund moeten worden, want dat zit er natuurlijk achter de banken: de rijken, elite en hun vriendjes. De rijken, elite en hun vriendjes mogen wel met geld van de staat gesteund worden. Want in dat geval is het in het voordeel van de rijken, elite en hun vriendjes. Net als de neoliberale markt in normale omstandigheden in het voordeel is van rijken, elite en hun vriendjes. Oftewel: het criterium is niet "de vrije markt", maar "profiteert de rijken, elite en hun vriendjes". Net als democratie prachtig is, tot de burgers op partijen beginnen te stemmen die geen steun geven aan de rijken, elite en hun vriendjes .
    Ook de professionals stuiten soms wel eens op een simpel idee. Al bekend vanuit de media was de Billy-index : de prijs van een Ikea-kast genaamd "Billy" over de hele wereld als index van het lokale prijsniveau. Nu bleek dat idee ouder te zijn, in de vorm van de Big-Mac-index:

Uit: De Volkskrant, 21-07-2012, rubriek De Kwestie, door Peter de Waard

Zit alle wijsheid in een Big Mac?

Een Big Mac bij McDonald's kost in de VS 4,20 dollar, in Zwitserland 6,50 franc en in Oekraïne 18 grivna.

Omdat de Big Mac in al deze landen uit precies dezelfde ingrediënten bestaat - twee schijven rundergehakt, sla, kaas, augurk en uitjes samengeperst in een driedelig sesambroodje - zou voor 4,20 dollar hetzelfde product moeten worden gekocht als voor 6,50 Zwitserse franc of 18 grivna.
    Dat betekent dat één dollar 0,65 Zwitserse franc waard zou moeten zijn en 0,23 grivna. Een dollar kost echter 0,97 franc, wat betekent dat de franc op de valutamarkt 51 procent is overgewaardeerd. De grivna is echter maar 0,12 dollar, zodat die 48 procent is ondergewaardeerd.
    In 1986 lanceerde het blad The Economist zijn zogenoemde koopkrachtpariteit op grond van de Big Mac die in 120 landen in de wereld op exact dezelfde wijze wordt samengesteld. De ongezonde hap bleek een betere indicator te zijn dan alle andere slimme indexen die waren ontwikkeld.
    Omdat het bereidingsprocedé tot op de seconde nauwkeurig is vastgelegd in het 600 pagina's dikke Operations & Training Manuel, zijn er niet alleen geen smaakverschillen, maar kost het bereiden ook overal dezelfde hoeveelheid arbeid. Hoewel de lancering van de Big Mac-index als een grote grap was bedoeld, publiceert het blad vanwege het succes elk jaar een nieuwe versie.   ...

Red.:    Zo'n index is natuurlijk een veel betere maat voor wat mensen verdienen, dan bedragen in geld, meestal uitgedrukt in dollars:

Smaakt de Big Mac de EU beter?

...    De krant The Economist bedacht de Big Mac-index om te checken of valuta ten opzichte van de dollar zijn over- of ondergewaardeerd. Omdat de Big Mac wereldwijd uit dezelfde ingrediënten bestaat, kan de koopkracht hieruit worden afgeleid. Als een Big Mac omgerekend in dollars duurder is dan in de VS, geldt een munt als overgewaardeerd; is hij goedkoper, dan is de munt ondergewaardeerd.    ...


Red.:   Dat is dus de clou: de Big Mac-index is geankerd in echte economische goederen.
    Een actueel probleem wordt aangeroerd:

De Volkskrant, 01-08-2012, ingezonden brief van Jan Kommer, Den Haag

Staatsobligaties

Als het over staatsobligaties gaat van landen met een verhoogd risico (Economie, 31 juli) vragen banken altijd een hogere rente, juist omdat het risico groot is dat ze de lening niet terugkrijgen.
    Dit is een staaltje van onfatsoenlijk denken. Juist door die hogere rente stijgt de staatsschuld in die landen nog sneller, en is de kans op terugbetaling veel kleiner. Het is verstandiger een lagere rente te vragen. Daarmee stijgt de staatschuld minder snel en is de kans dat de lening wordt terugbetaald veel groter. Misschien maak je niet zoveel winst, maar de kans op dat kleine beetje winst is ten minste wel weer groter dan de kans op veel winst. Sterker nog, de kans is zelfs groot dat je bij een hoge rente helemaal niets terugkrijgt.

Red.:   Dit is een simpele vorm van de weerlegging van de mythe van de rationaliteit van de markt. Voor ieder van de banken afzonderlijk geldt dat het verhogen van de rente een rationele keuze is - de briefschrijver toont aan dat het voor alle banken als geheel juist niet rationeel is. Deze situatie is in de sociologie bekender, zie het voorbeeld van het dringen bij de lopende band - of doodgewoon het dringen bij de uitgang.


Uit: De Volkskrant, 18-08-2012, ingezonden brief van Hans Boer, Groningen

Kunduz-akkoord II

Sywert van Lienden van de G500 en GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi ondertekenen in de Volkskrant een op zich terechte oproep om de jeugdwerkloosheid op Europees niveau een halt toe te roepen (O&D, 16 augustus). In een bredere context bezien is mijn commentaar: die jongens hebben wel lef hoor.
    Pak de jeugdwerkloosheid eerst maar eens aan op het dichterbij gelegen Nederlandse niveau. Zij zijn de grote voorstanders van de vervroegde invoering van de verhoging van de AOW-leeftijd ('Kunduz-akkoord II'), al vanaf 2013. Al die ouderen die daardoor langer in hun baan blijven zitten, versperren de toegang van de jongeren tot de arbeidsmarkt. Het pensioenakkoord dat 'Kunduz II' opzij schoof, voorzag in invoering van de hogere AOW-leeftijd vanaf 2020. Immers: tot die tijd verdwijnen de ouderen eerder op de arbeidsmarkt, wat meer ruimte voor jongeren betekent. En: tegen de tijd dat de verhoging daadwerkelijk wordt ingevoerd, is er op de arbeidsmarkt een echte behoefte aan jongeren door het vertrek van de ouderen.
    Voor Sywert en Tofik geldt kennelijk het aloude verhaal van de ene hand die niet weet wat de andere doet. We noemen dat ook wel: opportunisme.   ...


Red.:   Simpele zaken, die ze doodgewoon niet willen weten ... Want ze denken er beter van te worden ...
    En uit dezelfde krant en dezelfde rubriek:


De Volkskrant, 18-08-2012, ingezonden brief van Theo de Klerk, Bussum

Europese boete (1)

Emile Roemer is niet van plan een boete te betalen aan de EC als het Nederlandse begrotingstekort te groot blijkt (Ten Eerste, 17 augustus).
    Het is ook een idiote regel. Als je al geld tekort hebt ondanks bezuinigingen, dan maakt een boete dit tekort alleen maar groter. Ook van Griekenland zal zo'n boete niet te innen zijn. Door Nederland, als netto-betaler en financier van bodemloze putten, zou een opgelegde boete inderdaad niet betaald moeten worden. Of die trekken we af van onze club-contributie aan de EC. Beter nog: we stappen er gewoon uit.


Red.:   Om te brullen van de lach ... Het onbenul regeert - in Nederland en in Europa ...
    En kort daarna:


Uit: De Volkskrant, 20-08-2012, ingezonden brief van Sjoerd Nienhuys, Hilversum

Chinese bussen

Stel, een Chinese elektrische bus (Ten Eerste, 17 augustus) kost 250 duizend euro, en een Nederlandse bus 300 duizend euro. In de Nederlandse bus zit, inclusief aanleveringsbedrijven, voor ongeveer 200 duizend euro aan salarissen. Dat zijn gemiddeld 6 manjaar salarissen. Als je nu die Chinese bus koopt, verlies je dus die 6 manjaar werkgelegenheid per bus, wat weer ongeveer 100 tot 150 duizend euro aan WW kost. Daarbij komt een verlies aan deviezen van 200 euro, met zijn eigen gevolgen. Die 100- tot 150 duizend euro aan WW wordt echter niet betaald door dezelfde club die de 50 duizend euro goedkopere bus aanschaft. Als dit soort zaken niet op nationaal niveau met elkaar wordt kortgesloten, dan groeit de werkeloosheid, moet de WW naar beneden en eten we straks allemaal rijst (uit China).


Red.:    En weer een zwaar economisch "probleem" opgelost ...
    Eentje van deze redactie zelf, over een door de hele gemeenschap van economen verkondigde en door het CPB in haar economische model (bijvoorbeeld voor het doorrekenen van de verkiezingsprogramma's in 2012) meegenomen regel: "Versoepeling van het ontslagrecht leidt tot meer vaste banen". Hetgeen heel simpel te weerleggen is door te definiëren wat een vaste baan is: "een vaste baan is een baan waaruit je moeilijk ontslagen kan worden". Waaruit onmiddellijk volgt dat versoepeling van het ontslagrecht leidt tot nul vaste banen.
    Weer een mooie:


De Volkskrant, 08-09-2012, ingezonden brief van Eric Holleman, Voorschoten

Wie is er nu naïef? U of ik?

Ik zou alle partijen, met name de partijen die door dik en dun eurolanden in nood willen steunen via het ESM, de volgende vraag willen voorleggen: Stel ik ben een vermogende Nederlander (quod non) of een pensioenfonds of een bank als ING.
    In Nederland krijg ik slechts 2 procent rente op een spaarrekening. Ik moet 1,2 procent vermogensbelasting betalen. Zo erodeert mijn vermogen gaandeweg. Ik kijk verlekkerd naar de 6 procent rente die ik krijg op een Spaanse staatsobligatie. Ik koop dus een hele partij van die rommel, want u, fractieleiders, heeft mij publiekelijk via tv-debatten gegarandeerd dat u Spanje door dik en dun zal steunen.
    Ondanks alle pogingen van Spanje, lukt het dat land niet om zijn financiën op orde te brengen, domweg omdat zijn economie niet concurrerend is. Wat is dan de situatie? U heeft mij als rijke Nederlander, of ING als goed lobbyende bank, een garantie gegeven waarvoor belastingbetalende Henk en Ingrid borg staan. Hoe langer u garant staat, hoe meer geld in Spanje wordt geparkeerd en hoe duurder het voor Nederland wordt als Spanje uiteindelijk toch failliet gaat. Immers, ING is een te grote bank om om te laten vallen.
    Mijn vraag is: noemt u dat sociaal beleid? Kom nou niet aan met een bankenunie of zelfs een politieke unie, want Nederland heeft er 80 jaar oorlog over gedaan om geen 10 procent belasting aan Spanje te betalen (de 'Tiende Penning'). De Engelsen hebben tot drie keer toe voorkomen dat er een nieuw 'Romeins Rijk' zou ontstaan (Philips II, Napoleon, Hitler). Zij zullen ook níét aan zo'n unie deelnemen. En de Franse president met atoombommen gaat zijn eigen weg en trekt zich niets aan van Ollie Rehn, die alleen goed is voor de kleintjes.
    Wie is er nu naïef? U of ik? Linksom of rechtsom gaat dit ondoordachte euro-avontuur ons héél veel geld kosten. De vraag is alleen wie op de blaren gaat zitten: ING of Henk en Ingrid.
    Mijn advies: houd volgende keer een referendum als u zo'n besluit neemt. 16 miljoen mensen weten meer dan 150!


Red.:   Tja ... Maar dat laatste is meer een kwestie van "niet willen weten".
    Het volgende is op deze website al beschreven :


De Volkskrant, 08-09-2012, ingezonden brief van Ton Nijhuis, directeur Duitsland Instituut Amsterdam (UvA)

Van groei en krimp

'Export naar landen buiten eurozone groeit het hardst' en 'Eurolanden kopen minder Nederlandse waar' kopt de Volkskrant naar aanleiding van een CBS rapport. Hoezo? In 2012 groeide de export naar de eurolanden van 120,3 naar 123,2 miljard euro. Dat lijkt me geen krimp.
    Ook de constatering dat de Nederlandse export naar eurolanden 'van 2004 tot 2012 bijna elk jaar minder is gegroeid dan landen buiten de eurozone' klopt niet. Voor de eurolanden bedroeg de groei over deze periode 46,9 miljard en voor de niet eurolanden 45,4 miljard.
    Alleen al de groei van de export naar Duitsland tussen 2004 en 2012 was groter dan de groei van de export naar China, India, Brazilië, Rusland, Zuid Korea, Singapore, Turkije, Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk in dezelfde periode bij elkaar! In absolute getallen tenminste. De neiging om de groei in percentages uit te drukken, geeft een vertekend beeld.
    Bij kleine getallen is het percentage al snel hoog. Van één naar twee is 100 procent. Van honderd naar honderdtien slechts 10 procent, maar het is wel tien keer zo veel.
    De nog steeds geringe omvang van de export naar de BRIC-landen leidt vanzelfsprekend tot hoge percentages, maar het zou fout zijn te denken dat alleen daar onze toekomst ligt.
    We drijven handel in euro's of dollars en niet in percentages.
    Hetzelfde geldt overigens voor economische groei. Dat China uitgedrukt in procenten zo hard groeit, komt vooral ook doordat de economie in verhouding tot de omvang van het land nog relatief klein was. Deze zal dus in de toekomst vanzelf afvlakken, anders zou namelijk de economie groeien volgens een exponentiele curve en dat is niet houdbaar.
    Kortom laten we eens stoppen om groei uit te drukken in percentages, of deze in ieder geval te complementeren met absolute getallen. Daardoor komen de cijfers ineens in een ander licht te staan.


Red.:    Dit wordt zo systematisch overtreden, dat er een redelijk vermoeden van opzet is - men maakt gebruik van de verwarring om een valse werkelijkheid voor te stellen - zoals dat "Iedereen 10 procent inkomen erbij" een eerlijk voorstel is, of "Belastingverlaging is gunstig voor iedereen", hetgeen suggereert "voor iedereen evenveel", terwijl dat laatste een leugen is, zoals gedemonstreerd door de briefschrijver. Dit vermoeden van opzet is door de redactie verwoord in de versie van dit verhaal voor de rubriek In het kort , gaande over economen en media:

Marktpositie

Albert Heijn en Jumbo hebben samen 56,5 procent marktaandeel in de Nederlandse supermarktbranche, met als gevolg dat Albert Heijn de prijzen van leveranciers eenzijdig kan dicteren en boeren tegen elkaar uitspeelt.
    De Friesland Zorgverzekeraar (onderdeel van Achmea) heeft in Friesland 75 procent marktaandeel en is daardoor in staat het Dokkumer ziekenhuis de Sionsberg ondanks prima zorg en grote protesten onder bevolking en politiek eigenhandig de nek om te draaien. Men kan voor bankzaken in Nederland feitelijk nog uit slechts drie grote banken kiezen, waardoor de hypotheekrentes hier de hoogste van Europa zijn.
    Het is een publiekgeheim dat drie grote oliemaatschappijen de prijzen op de Nederlandse brandstofmarkt kunstmatig hooghouden. ...


Red.:   Fantastisch toch ... dat bespaart de consument de moeite van kiezen ...
    Maar het staat wel raar als je je ideologie moet verdedigen. Dus heb je een recept voor dit probleem:  de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Die gaat namens ons concurreren. Echt waar:

Banenkampioen VVD

Kom maar op met die vacatures, banenkampioen! Zoek met me mee naar werk. De realiteit leert dat de kansen op de arbeidsmarkt momenteel, zélfs voor wo-geschoolden, zeer gering zijn.
    Minister Kamp zegt dat mensen hogerop kunnen komen door bijvoorbeeld aardbeien te plukken. Ik ben bereid om lagergeschoold werk te accepteren, sterker nog: omdat ik eigen initiatief in het leven belangrijk vind en verzekerd wil zijn van inkomen, zou ik graag een functie als fabrieksarbeider, schoonmaker, inpakker of welke lager geschoolde functie dan ook, accepteren.
    Helaas is het niet waar dat er altijd werk te vinden is, als je maar de juiste instelling hebt.Op dit moment ben ik universitair student. Ik heb me al ingeschreven bij het UWV, aanverwante organisaties, uitzendbureaus en zorgbureaus. Daarnaast heb ik gesolliciteerd bij diverse snoepfabrikanten, een producent in verpakkingsmaterialen, de luchthaven, de schoonmaakafdeling van diverse organisaties en de horeca; zo kan ik nog wel even doorgaan. Zelfs bij bedrijven die zich verbinden aan de sociale werkplaats, heb ik mijn cv en een sollicitatiebrief ingediend.
    Het leidt vooralsnog tot niets, omdat er geen vacatures zijn. Niet voor mij, niet voor mijn generatiegenoten en zeker niet voor ouderen. Wellicht zou ik meer succes hebben als ik me eerst aanmeld voor een uitkering en daardoor in aanmerking kom voor 'Begeleid Werk'.
    Het is een onlogische redenering van de VVD, dat 'werknemers gemakkelijker een baan vinden, als zij gemakkelijker kunnen worden ontslagen'. Iedereen die logisch kan redeneren, weet dat de voorstellen van de VVD een neerwaartse spiraal in gang zetten. De versoepeling van het ontslagrecht botst direct met het streven om mensen tot 67 jaar productief te laten zijn op de arbeidsmarkt.
    Na een ontslag via de versoepelde procedure, komen werknemers in de verkorte WW. Maar als er geen werk is, zal het aantal mensen in de bijstand toenemen, tegen wil en dank. Door het ontslag te versoepelen, komen meer mensen in de bijstand terecht ...


Red.:   En het was weer allemaal zóóó simpel ...
    En nog eentje uit dezelfde krant:


Uit: De Volkskrant, 29-09-2012, ingezonden brief van Wichert van Dijk, Utrecht

Directiesalarissen

Het is mij een doorn in het oog dat minister Spies de salarissen van directies van woningcorporaties wil verbinden aan de hoeveelheid huizen (Ten eerste, 27 september). Het is een misverstand dat de complexiteit van een functie inherent is aan de grootte van de organisatie. Zo is een directeur-eigenaar in het midden- en kleinbedrijf deskundiger dan een directielid van TNT.
    Daarnaast draagt de eerste eigen bedrijfsrisico en heeft de laatste bij falen een riante vertrekregeling. De directie van een corporatie met 4.000 woningen heeft een veelzijdiger takenpakket en is inhoudelijk vaak beter onderlegd dan de collega met 25 duizend woningen. De eerste directeur werkt mee, de tweede staat op afstand. De laatste functie is gebakken lucht omdat zo'n directeur-bestuurder de praktijk respectievelijk de routes niet kent. Zijn navigatiesysteem is ontwikkeld en wordt onderhouden door deskundige medewerkers die dus beter zelf aan het stuur kunnen zitten.
    Overigens ben ik van mening dat het salaris van een directeur, ongeacht de grootte van de organisatie, niet hoger hoeft te zijn dan 100 duizend euro.


Red.:   Je zou dit bijna ingewikkeld noemen. Het is in ieder geval iets dat in de hogere kringen van de maatschappij van zijn lang zal ze leven niet begrepen zal worden ...
    Héééé ... Eindelijk een econoom die een simpele constatering doet:


Uit: De Volkskrant, 09-11-2012, van verslaggeefster Nanda Troost

'Meer flexwerk levert geen extra banen op'

Er komen geen banen bij als de arbeidsmarkt nog flexibeler wordt. Integendeel, de onzekerheid ondere degenen die werken wordt er alleen maar groter op. Die kritiek leveren economen op het arbeidsmarktbeleid van het kabinet-Rutte II.
    'De banen liggen niet voor het opscheppen, zegt de Tilburgse hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen. 'Dan komen mensen niet aan het werk door het ontslagrecht te versoepelen en de WW te bekorten'. ...


Red.:    Daar is echt een vijf-jarige studie economie voor nodig, plus vier jaren promotie, plus vele publicaties (mogen we allemaal hopen), om tot deze conclusie te kunnen komen: het verwisselen van personeel doet niet het aantal banen toenemen. Overigens iets dat belangrijke economen en politieke leiders steevast beweren. Bijvoorbeeld in de vorm: mensen die werkloos worden moeten verplicht verhuizen. Alsof de plaats waarheen ze verhuizen geen werkzoekenden zijn ... Maar die moeten dan waarschijnlijk wee r verhuizen naar de plaats waar de eerste man vandaan kwam ... Hè, minister Kamp van Sociale Zaken (anno 2010-2012) ... De goede man heeft dit meerdere malen serieus verdedigd ...
    Trouwens, net als vrijwel de gehele rest van de economen, zoals de volgende, een van de weinig uitzonderingen bevestigt:


Uit: De Volkskrant, 17-11-2012, door Joop Schippers, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht

Makkelijker ontslaan lost helemaal niets op

Werknemers makkelijker ontslaan lost het gebrek aan banen niet op. Integendeel. Het schaarse werk anders verdelen is een beter idee.

...    De boodschap die het kabinet heeft voor mensen die werkloos dreigen te worden, luidt: het wordt gemakkelijker om mensen te ontslaan, de WW-duur gaat van 36 naar 24 maanden en na één jaar (of anderhalf - dat staat nog te bezien) wordt de uitkering niet meer gekoppeld aan het laatstverdiende loon, maar aan het wettelijk minimumloon. De achterliggende gedachte, ontleend aan het traditionele neoklassieke economische gedachtengoed, is dat de arbeidsmarkt daarmee flexibeler zou worden en werklozen meer geprikkeld worden om een nieuwe baan te accepteren.    ...


Red.:   Precies: het neoklassieke economische gedachtegoed, waar 99 procent van de economen in gelooft, stelt dat al je sneller wisselt, er meer van bij komt. Volstrekte onzin:

Schaliegas gaat ons heel wat kosten

In een artikel op de economie-pagina's van de Volkskrant van 9 november worden de zegeningen van het schaliegas bezongen. Schaliegas zou de Amerikaanse industrie een voorsprong geven vanwege lage energieprijzen. Maar ten koste van wat? Water- en bodemverontreiniging, luchtverontreiniging, gezondheidsschade en onverkoopbare huizen in de Amerikaanse schaliegasgebieden. Die kosten worden in Amerika niet in de gasprijs meegerekend.
    Gaan we dat straks ook in Europa doen? In Nederland is voor eenderde deel van het grondgebied vergunning aangevraagd om naar schaliegas te boren - een gebied dat veel dichter bevolkt is dan de Amerikaanse schaliegasgebieden. Ook hier zal de winst worden geprivatiseerd en zullen de kosten op de inwoners van die gebieden worden afgeschoven. ...
    In de vorige eeuw was het voor de industrie goed om goedkoop van chemisch afval af te komen. Dat werd goedkoop op allerlei stortplaatsen gedumpt of in de bodem geloosd.
    De laatste dertig jaar heeft het miljarden gekost om dat enigszins op te ruimen of te isoleren. ...
    Laten we eens ophouden die eenzijdige economische 'waarheden' te geloven.


Red.:    Twee voorbeelden, maar zeer grootschalige voorbeelden, van een zeer algemeen economisch proces: het bedrijfsleven schuift een groot deel van zijn kosten af naar de gemeenschap. De daardoor opgewekte winsten verdwijnen in particuliere handen, en daarna na het buitenland .
    Het is een zo fundamenteel, zo basaal en zo schadelijk proces, dat alle economen en alle bestuurders en politici als één man weigeren om het erover te hebben. Al was het maar omdat het op nog grotere schaal geldt voor Europa ... .
    Weer een goede:


Uit: De Volkskrant, 18-12-2012, rubriek De Kwestie, door Peter de Waard

Is de KLM een kip of een varken?

Er bestaat een goede mop over fusies. Op een boerderij stelt een kip aan een varken voor te gaan samenwerken. Het varken zegt spontaan: 'Dat is een goed idee. Wat zou je willen doen?' 'Een restaurant openen, waar we bacon and eggs gaan verkopen - een geweldig product.' Het varken denkt even na. 'Ja maar, wie moet dan wat doen?' 'Ik leg de eieren en jij levert het vlees', antwoordt de kip. 'Wacht even kip', reageert het varken, 'dat kost mij de kop.' De kip kijkt hem aan: 'Zo gaat het altijd bij fusies.'    ...


Red.:   Zo simpel is het vaak. Geïllustreerd door:

Staatsbank

SNS Reaal kon in korte tijd gered worden doordat de staat er miljarden in pompte. Dat is enige tijd geleden ook gebeurd met andere banken. De staat is nu eigenaar van drie banken: ING, ABN Amro en SNS Reaal.
    Laten we deze banken samenvoegen tot een overheidsbank. Stel een nieuwe directie aan en neem afstand van de oude 'top'. Door medewerkers weer normaal te betalen, ook de top, worden miljarden euro's voor de overheid gewonnen.
    Als straks deze contra-liberalisering blijkt te werken, komen volgende instellingen aan de beurt waar het marktdenken niet goed werkt. Tegen die tijd geef ik wel advies welke zorginstelling, openbaar vervoerder of energiebedrijf aan de beurt is.

Red.:   We zijn nu rond de dertig simpele en goede ideeën van briefschrijvers. En rond de drie van beroeps-economen/economiejournalisten.
    En eindelijk ook weer eens iemand uit de beroepswereld met een zinnige opmerking. Helemaal achteraan het rijtje natuurlijk:


Uit: De Volkskrant, 05-02-2013, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Moeten Icesave en DSB weer terug?

...    Dat de financiële sector aan de rand van de afgrond staat, is een gevolg van de grote liberaliserings- en privatiseringsgolf van de jaren tachtig.
    Hoe meer concurrentie hoe beter, was het devies van Reaganomics en Thatcherism, dat ook door de Nederlandse politieke helden van de jaren tachtig en negentig als Lubbers en Kok werd omarmd.
    Het was een goede zaak dat een nieuwkomer als DSB, een buitenlander als Icesave of een verzameling volks- en vakbondsbanken die onder de SNS Reaal-paraplu waren verzameld, het gezapige naoorlogse bankestablishment zouden opschudden. Dat zou leiden tot innovatie, tot lagere hypotheekrentes en hogere spaarrentes.
    ...Dat was het neoliberalisme waardoor dit land en veel andere landen zich in weelde konden baden. ...


Red.:    Allemaal even pure humbug als de tulpenmanie uit de 18de eeuw:

Nationalisatie

'If Goldman Sachs is not allowed to go bankrupt, why then is it private?' Er viel een lange stilte. We zaten met ministers van Financiën en toezichthouders op de financiële sector ergens in 2009 in Londen bijeen om de G20 voor te bereiden en iedereen had zijn verwachte bijdrage geleverd, toen Mervyn King, de gouverneur van de Bank of England, zijn opmerking plaatste. En niemand had een antwoord. Het was duidelijk waarom: King stelde eigenlijk de vraag of publiek eigendom van een bank niet slechts legitiem is in tijden van crisis maar - gezien de publieke functie - ook in normale tijden.    ...


Red.:   De lange stilte viel en er kwam geen antwoord, omdat de betrokken allemaal wisten wat het antwoord was, en geen van allen dat antwoord wenste. het antwoord luidt, natuurlijk, dat niet alleen Goldman Sachs, maar geen enkele financiële instelling in de handen van particulieren hoort. Want de verhalen over frauduleuze en corrupte kleine particuliere financiële instellingen die failliet gingen zijn misschien wat ouder, maar iedereen met een beetje geheugen of zin in wat nalezen kan ze terughalen.
    Maar geen van deze heren wil aan deze conclusie, omdat ze profijt hebben met de huidige situatie: meegraaien met de grote graaiers. Zoals voor Wouter Bos blijkt dat hij niets gedaan heeft met deze kennis:

'Het is vooral die domheid'

Vroeger had je één postbedrijf. Ik heb daar ook nog gewerkt. De sfeer was er goed, het verdiende best en er werkten bevlogen mensen. Het was je eer te na een brief niet in de goede bus te stoppen.
    Ik heb geleerd dat concurrentie ervoor kan zorgen dat bedrijven goede kwaliteit leveren voor een redelijke prijs. Als drie bedrijven een vergelijkbaar product maken, heeft de klant wat te kiezen en blijven de bedrijven hun best doen om iets goeds te maken en efficiënt te werken.
    Of er in mijn tijd bij de post efficiënt werd gewerkt, weet ik niet.
    Sommige bestellers jakkerden. Anderen niet. De brieven kwamen wel waar ze moesten wezen. De voorman hield je zo nodig scherp.
    Hoe het zo gekomen is, ben ik even kwijt: wat er dus precies mis was met de postbezorging en wie het beter dacht te weten.
    Maar nu zijn er drie postbedrijven. Veel is er in essentie niet veranderd aan het product, lijkt me. Alleen worden er nu drie ladingen post op drie plaatsen gesorteerd en lopen drie ploegen bezorgers dezelfde routes. Ik weet wel zeker dat dat niet efficiënt is.
    Dat is zoiets als twee extra waterleidingnetten aanleggen naast het bestaande net, die dan alledrie een deel van hetzelfde water transporteren, omdat er wellicht bij het eerste net iets niet helemaal efficiënt verliep.
    Logisch dat dat bij de post niet uit kan. Iemand heeft het concurrentieprincipe indertijd niet helemaal goed begrepen. Goedwerkende infrastructuur dupliceren, is echt dom. Het is vooral die domheid waar ik zo boos over ben. Er gebeurt het omgekeerde van wat je wilt. Een goed bedrijf wordt om zeep geholpen, de werksfeer wordt verziekt en nu worden de postzegels ook weer flink duurder. Voor het derde jaar op rij. Het loopt echt uit de hand. Terugdraaien graag!


Red.:   Leuk hè, die vergelijking met waterleidingen ... De favoriete van de redactie is die met de spoorwegen. Maar deze is even adequaat. jammer dat economen en neoliberale zo dom zijn. Anders zouden ze het zelfs misschien begrijpen ... Er schijnt ook iets mis te zijn met de marktwerking-van-de-pakjes-boter in de zorg. Maar dat is een nog moeilijker kwestie (heeft iets te maken met "niet zonder kunnen", en er schijnt ook nog iets te zijn als "relatie" of "vertrouwen" - dat is echt onmogelijk om te begrijpen, want die begrippen kennen economen en neoliberalen niet).
    Naar aanleiding van het salaris van de nieuwe directeur van de genationaliseerde SNS-bank die de puinhopen veroorzaakt door de oude moet opruimen, is er de nodige opwinding her en der. De man krijgt 5 ton. De faler kreeg iets als anderhalf miljoen. Hier wat simpele observaties:


De Volkskrant, 08-02-2013, ingezonden brief van Thijs van den Brink, Leiderdorp

Vakmensen

Jeroen Dijsselbloem beweert dat het bij grote financiële instellingen die in handen van de staat zijn noodzakelijk is om, als je échte vakmensen wil, die ver boven de balkenendenorm te betalen (Ten eerste, 7 februari).
    Laten we deze bewering nu eens omdraaien. Zijn de bestuurders van grote staatsinstellingen als ministeries die minstens zo'n financiële verantwoordelijkheid dragen en die wel volgens de balkenendenorm worden beloond dan geen echte vakmensen?
    Of zijn het louter meelopers die dankzij politieke spelletjes die baan hebben en vakinhoudelijk niet zijn gekwalificeerd? Afgaande op de huidige ministeriële beslissingen en die uit het verleden, lijkt dat inderdaad het geval. Dijsselbloem heeft dus gelijk!


Red.:   Dat laatste moet je natuurlijk ironisch uitleggen.


De Volkskrant, 08-02-2013, ingezonden brief van Ad van de Vrande, Tilburg

Vakmensen (2)

Als de nieuwe SNS-baas Van Olphen echt zo goed is als de regering beweert en dus dat toch wel onfatsoenlijk hoge salaris waard is, dan zou dat salaris voor iedereen veel aannemelijker gemaakt kunnen worden als het gesplitst zou worden in bijvoorbeeld twee ton salaris en de rest als prestatieloon. Achteraf. Waarom bedenkt niemand dat?


Red.:   Omdat ze aan hun eigen positie denken ...
    De vraag is natuurlijk: "Wat is nu een goede manier om het salaris van een directeur te bepalen? Hier is de oplossing, van deze redactie: kies de oplossing van de directeuren zelf. Want wat roepen zij: "Dat is nu eenmaal de prijs die je moet betalen voor een goede kracht - dat is marktwerking".
    Oké, dat gaan we doen. Beginnende met de werkelijkheid, voor die banken weer eens bewezen, dat je ongeveer evenveel kans heb, bij je keuze van directeur, op iemand die gaat falen als iemand die succesvol zal zijn. Dus er moeten best veel mensen potentieel in aanmerking komen, want de capaciteiten maken kennelijk toch niet alles uit . Dus stel de functie openbaar ter beschikking, en maak een selectie uit het aanbod. - zeg de honderd besten (om de echte ongeschikten eruit te wieden, zoals iedereen die al eens eerder mislukt is). Die keuze laat je doen door een delegatie van het personeel, want die hebben er absoluut het meeste belang bij. - hun broodwinning staat op het spel. Zet die honderd besten in een zaaltje, en zet de veilingklok in werking, beginnende vanaf nul. Wie als eerste drukt, heeft de baan.
    Eerlijker kan de marktwerking niet worden.
    Wedden dat het salaris niet hoger komt dan anderhalve ton, en in veel gevallen de ton nog niet eens haalt ...
    En wedden dat zoiets er nooit van zal komen ... En drie keer raden wat daarvoor de belangrijkste reden is ... Dat is het uitsluiten van de falers van verdere baantjes. Want de ruime meerderheid van het huidige zootje is falers .
    Een redelijke hoeveelheid wijsheid uit Duitsland:


Uit: De Volkskrant, 12-02-2013, van verslaggever Peter de Waard

'Werkweek in EU moet terug naar dertig uur'

De enige oplossing om massale werkloosheid in Europa te voorkomen, is de 30-urige werkweek. Dat hebben ruim honderd wetenschappers, schrijvers, vakbondsbestuurders en vertegenwoordigers van kerken in Duitsland gezegd in een Open Brief die ondermeer is gericht aan de regering van bondskanselier Angela Merkel en de werkgevers.
    Volgens de Open Brief moet de strijd tegen de werkloosheid de politieke, sociale en humanitaire prioriteit worden van de EU en de Duitse regering. De werkloosheid in de eurolanden is naar een onacceptabel hoog niveau gestegen, aldus de brief. 'Bijzonder schrijnend is de jeugdwerkloosheid die in sommige landen nu boven de 50 procent is uitgekomen. In Duitsland zelf is dat lager, maar dat is alleen te danken aan tijdelijke banen die op lange termijn geen zekerheid bieden.'
    De wetenschappers vinden dat het werk in Duitsland en de rest van Europa beter moet worden verdeeld. 'Er is collectieve arbeidstijdverkorting nodig. Op dit moment worden de werkenden steeds rijker en de werklozen steeds armer. Dat is slecht voor de economie. De rijken zetten deze extra inkomsten niet om in consumptieve bestedingen maar in bezit. Daardoor wordt het geld verplaatst van de reële economie naar de financiële sector', zo stellen de wetenschappers. Zij denken dat de 30-urige werkweek kan worden ingevoerd zonder loon in te leveren omdat de productiviteit de afgelopen jaren voldoende is gestegen.
    De Duitse arbeidsmarkt is nu scheef, signaleren zij. Aan de ene kant moeten ouderen langer werken vanwege de vergrijzing en de pensioenproblemen. Tegelijkertijd zijn 6 miljoen Duitsers werkloos of hebben onvoldoende werk. 'Dit is de 21ste eeuwse maatschappij onwaardig.'    ...


Red.:   Al die maatregelen zijn neoliberalisme, en dat is inderdaad de 21ste eeuw onwaardig.
    Ook als het over gewone cijfers gaat, blijkt de econoom/politicus een stuntelaar:


De Volkskrant, 19-02-2013, ingezonden brief van Jan Barendregt, Den Haag

Scheefhuren

Het was al bekend dat de VVD groot voorstander is van de hypotheekrenteaftrek. Nu begrijp ik van minister Blok dat de maatregelen tegen zogenoemd scheefhuren ertoe zullen leiden dat scheefhuurders, die een forse extra huurverhoging moeten betalen, zullen worden gestimuleerd om dan een koopwoning te gaan zoeken (vergelijkbaar met de huurwoning waarin ze wonen).
    Heeft de regering eigenlijk wel de gevolgen hiervan berekend ? Ik neem even mijn eigen situatie als rekenvoorbeeld. Van een woningcorporatie huren wij een eenvoudige flat, in een eenvoudige buurt. De WOZ-waarde is ongeveer 164 duizend euro. De huur bedraagt 546 euro per maand. Ons gezinsinkomen is circa 49 duizend euro bruto per jaar. Uiteraard geen huursubsidie. Wij zijn dus 'scheefhuurders'.
    Als wij een soortgelijke flat voor 164 duizend euro zouden vinden en een hypotheek voor dat bedrag zouden krijgen tegen zo'n 4,5 procent rente, dan zouden we (rekening houdend met huurwaardeforfait en kosten voor verzekeringen, vereniging van eigenaren, etc.) ongeveer hetzelfde kwijt zijn. Dat komt omdat we dan ongeveer 200 euro per maand minder belasting gaan betalen dankzij de hypotheekrenteaftrek.
    Dus deze regering, die met grote noodzakelijke bezuinigingen schermt, gaat ons stimuleren om voortaan 2.400 euro per jaar minder aan de schatkist bij te dragen. Is dat slim? Daar komt nog bij dat er een redelijk grote kans is dat er in de huurflat die wij zouden verlaten huurders komen die wel in aanmerking komen voor huursubsidie. Nog een stropje voor de schatkist.
    Rekenen, het blijft lastig voor dit kabinet.


Red.:   Ach jee ... Want wat hier ook duidelijk naar voren komt: de huurders betalen veel meer voor dezelfde woning als kopers.
    Een nieuwe categorie: de arbeidsmarkt:


De Volkskrant, 17-04-2013, ingezonden brief van Wim Everwijn, Capelle aan den IJssel

Rekenen

Tijdens het lezen van het interview met Lodewijk Asscher (Ten eerste, 16 april) bekroop mij het gevoel dat feitelijk iedere halve zool zo'n portefeuille zou kunnen beheren. In het interview zegt hij: 'Zo moet het ook gaan helpen dat werkzoekenden na zes maanden elk werk moeten aanvaarden.' Frisse gedachte, zou men denken, dus even de cijfers van het CBS erop nageslagen: op peildatum december 2012 bedroeg het aantal vacatures 101.000 en op peildatum maart 2013 bedroeg het aantal werklozen 377.000.


Red.:   Ook zeer veel gehoord: "Werklozen moeten bereid zijn om te verhuizen" - een vast vers uit de liturgie van minister van Sociale zaken Henk Kamp. Alsof er in de stad waar naartoe verhuisd wordt geen werklozen rondlopen. Die dus kennelijk ook maar moeten verhuizen. De arbeids-stoelendans van Kamp.
    Het echte macro-niveau is natuurlijk helemaal onbegrijpelijk voor de bestuurders en economen. Gelukkig is er hulp:


De Volkskrant, 19-04-2013, ingezonden brief van J. van Schuppen, Amsterdam

Afbetalen

Premier Rutte gebruikt peptalk om de economie uit het dal te trekken. We moeten meer vertrouwen hebben en de euro weer laten rollen. Maar Nederlanders doen meer met hun gelddan Rutte denkt. Niet in winkels, maar wel bij banken.
    Na jarenlang op de pof te hebben geleefd, zijn we braaf onze openstaande leningen en hypotheken aan het afbetalen. Even geen geld voor een nieuwe auto of tv. Op korte termijn vervelend voor de autoverkoper of elektronicawinkel, maar op de lange termijn een zegen voor de economie. Als iedereen zijn huishoudboekje weer op orde heeft, kunnen we met een schone lei de toekomst tegemoet treden. Moet u eens opletten hoeveel vertrouwen dat geeft.


Red.:    En die staatsschulden: gewoon uitzoeken welk deel bij de pensioenfondsen en dergelijke zit en welk deel bij particulieren en hedgefondsen, en dat laatste gewoon afschrijven. Niemand pijn, behalve de allerrijksten, maar die doen toch absoluut helemaal niets voor de economie en de maatschappij.
    Uit het knipselarchief:


De Volkskrant, 19-04-2013, ingezonden brief van Rien van der Laan, Nierop

Crisis

Ondanks een crisis is er vorig jaar een record aan dividend uitbetaald aan aandeelhouders , mede het gevolg van steun door belastingbetalers aan die bedrijven. Als ik het goed begrijp, betalen dan indirect dus mensen die geen of nauwelijks geld overhouden weer aan rijkere Nederlanders.


Red.:   De lasten-batenladder in een notedop ... De baten gaan altijd omhoog op de maatschappelijke ladder, en de lasten gaan altijd omlaag.
    Eentje van de redactie zelf, naar aanleiding van de zoveelste keer dat een of andere econoom blubbert dat "belastingverhoging is slechts voor de economische groei".  De aanleiding was een van de "media-economen", Marike Stellinga, tegenwoordig, schrijvende 2013, regelmatig bij Pauw & Witteman als "deskundige" aangaande de economie (de betreffende uitzending zijnde die van 03-05-2013). Dat deskundige staat hier tussen aanhalingstekens, want haar enige tot nu toe detecteerde capaciteit is die van "kakelen", in antwoord op vragen met vooringenomen mening van de presentatoren, waarbij zowel die vragen als de antwoorden bestaan uit niets anders dan neoliberale borrelpraat van de soort  "bitterbal achter in de keel". Waaronder dus dat mantra over belastingen.
    Wat op de meest simpele manier is te weerleggen. Als het waar is dat hogere belastingen slecht is voor de economische groei, zouden de landen met nul belasting paradijzen op aard moeten zijn.Iedereen weet dat precies het omgekeerde het geval: landen met nul belasting zijn de meest armoedige en meest armzalige landen op aarde.
    Marike Stellinga is een kakelende kip zonder kop. Net als de andere media-economen, waaronder Barbara Baarsma , Peter Verhaar (inmiddels weer een beetje uit zicht) en Mathijs Bouman. Dit zijn allemaal de meest rabiate neoliberalen, met maar één stem in hun hoofd: "Meer overheid is mee belasting is minder geld voor mij". En die gedachte draait rond in een duizelingwekkende draaikolk, die iedere vorm van verstand allang naar buiten heeft geslingerd,
    Economie-verslaggever Peter de Waard is in zijn doodgewone beschrijvingen van doodgewone economische processen een aanzienlijke hulp. Hier weer zo'n geval, waarin hij uitlegt wat de "multiplier" is. Voor iedereen met enig gezond verstand allemaal heel normaal, want als je de fabriek sluit, heeft ook de naburige middenstand een probleem, weet iedereen. Hier de versie van De Waard:


Uit: De Volkskrant, 08-05-2013, door Peter de Waard

Het grote mirakel van de multiplier

In hun pleidooi tegen 'kapotbezuinigen' wijzen veel economen op de multiplier. Door dit effect zou nog meer snijden desastreus uitpakken en investeren extra lucratief zijn. Ligt het zo eenvoudig?

... Economen en politici vinden allemaal dat er iets moet worden gedaan aan de gigantische schulden die veel landen hebben en die in sommige gevallen ook nooit meer lijken te worden afgelost. Een steeds groter deel zegt echter: 'Maar nu nog niet.' De economie mag niet, zoals dat heet, kapot worden bezuinigd. Daarom wordt massaal gewezen naar de zogenoemde multiplier: de formule die moet aantonen dat één enkele euro die in de economie wordt gestoken dankzij het sneeuwbaleffect veel meer oplevert dan een euro, de zogenoemde inverdieneffecten, en dat elke euro die wordt bezuinigd veel meer kost dan een euro, de zogenoemde uitverdieneffecten.    ...    
    ... De voorstanders van verder bezuinigen, de Duitsers, wijzen het liefst op de nachtmerrie van de Weimar-republiek toen te grote uitgaven, onder meer als gevolg van de herstelbetalingen na de Eerste Wereldoorlog, leidden tot hyperinflatie. Weimar was echter bijna honderd jaar geleden en nu ziet de wereld er heel anders uit. De tegenstanders van bezuinigen wijzen op hun beurt op de Grote Depressie van de jaren dertig die onder meer werd veroorzaakt doordat overheden hun uitgaven gingen verminderen. John Maynard Keynes legde later uit waarom dit averechts had gewerkt. Hij ontwikkelde de vraagtheorie in de economie die is gekoppeld aan het multiplier-effect: een extra besteding van bijvoorbeeld 12 miljard euro leidt tot een veel grotere investering als de multiplier groter is dan 1. De multiplier kan echter ook kleiner zijn dan 1. Dat hangt volledig af van de interpretatie van beleidsmaatregelen en de inschatting van de invoer- en spaarlekken. Iedere econoom kan daar een voor zijn betoog passende uitkomst bij berekenen. Er is geen consensus over de multiplier. Zeker is dat het multiplier-effect in Nederland kleiner is dan in grote landen als de VS, Japan en China, vanwege de open economie: zo tussen de 0,4 en 0,8.
    Op de vraag of moet worden bezuinigd of gestimuleerd, weten economen ook geen eenduidig antwoord. Daarvoor is politieke visie nodig.


Red.:    Nou, dat komt allemaal nog steeds overeen met de lucifersdoosje-redenatie van de gewone mens. Maar dit is slechts een aanloopje, naar de toepassing waar het om gaat:

Uit: De Volkskrant, 21-05-2013, door Rik Smits, publicist

Red de woningmarkt, bouw huurhuizen

Om te voorkomen dat de huizenprijzen ooit weer exploderen, moet de koper ook fatsoenlijk kunnen huren. Nu wordt hem die keuzevrijheid onthouden.

'Si vis pacem, para bellum', zeiden de oude Romeinen: wil je vrede, bereid je dan voor op de oorlog. Omdat de Romeinen weinig anders dan oorlog kenden, kunnen we die wijsheid heel goed vertalen met: kijk eens verder dan je neus lang is. Bijvoorbeeld op de woningmarkt, want met het rapport van de commissie-Verhoeven schieten we nog geen neuslengte op: de huizenprijzen zijn geëxplodeerd - dat wisten we al; iedereen rekende zich rijk - ouwe koek; er werd waanzinkrediet gevraagd en gegeven - gaap; gemeenten en vastgoedwereld speelden een semi-frauduleus piramidespel op kosten ieder ander - what else is new? En als klap op de vuurpijl: iedereen deed mee en profiteerde, dus iedereen heeft schuld.    ...
    ... wil je een gezonde koophuizenmarkt, bouw dan heel veel goede huurhuizen. Dat lijkt paradoxaal, maar is het niet. Neoliberalen hadden en hebben op één punt een ijzeren gelijk: een markt kan alleen goed functioneren bij keuzevrijheid voor de consument. Ze vergeten alleen gemakshalve vaak dat het essentieel is dat tot die vrijheid ook de keuze behoort om van aankoop af te zien. Niet aanschaffen is het veiligheidsventiel dat voorkomt dat er prijzenbubbels ontstaan.
    Bij zoiets als doodgewoon brood werkt dat prima. Wordt de ene bakker te duur, dan gaan we naar een andere, en worden ze allemaal te duur, dan eten we een tijdje brioche. Of pap of desnoods nasi. Dat zal de prijsopdrijvers leren! Maar wonen moet, daar kun je zelfs niet tijdelijk van afzien. Wel van kópen.
    Het onontbeerlijke stabiliserende overdrukventiel van de huizenkoopmarkt is daarom een ruime, kwalitatief concurrerende huurmarkt. Maar daar is willens en wetens niet in voorzien: goedschiks of kwaadschiks, mensen móéten kopen. Dat is de vijftig jaar oude, steeds fanatieker gevoerde Haagse huizenjihad die alle huidige ellende veroorzaakt heeft.
    Maar is zo'n huurmarkt haalbaar? Kun je op een rendabele manier moderne, goede betaalbare huurhuizen voor de middenklasse bouwen? Het lijkt van wel.
    Bouwers stellen dat ze met moderne middelen en technieken al voor 90 duizend euro een redelijk huis neer kunnen zetten. Laten we niet krenterig doen en daar, inclusief iets voor grond (in een appartementencomplex hoeft dat maar weinig te zijn) voor een aardige niet te grote middenklasser bijvoorbeeld 200 duizend euro van maken. Dat geld financieren we voor nog eens datzelfde bedrag over dertig jaar. Reken over het totaal 15 procent voor beheer en onderhoud, en stel dat we als verhuurder precies als een gewone koper aan het eind van de rit het huis vrij in bezit willen hebben.
    Vanaf dat moment is elke cent die het huis nog opbrengt door verhuur of verkoop vrijwel pure winst. Die situatie bereiken we als de huurder in die dertig jaar de gemaakte kosten van verwerving en onderhoud betaalt, ofwel het verschil tussen de gemaakte kosten en de waarde van het huis. In dit geval is dat in totaal 260 duizend euro, wat zegge en schrijven neerkomt op een huur van 722 euro in de maand.


Red.:   Maar dit gaat er nooit, never, niet van komen, want dit is corporatisme. Communisme .
    En weer een hele sector. Want eindelijk hebben drie exemplaren hun angst voor excommunicatie uit de economen- en de oligarchenwereld overkomen, en gewoon de waarheid durven schrijven:


Uit: De Volkskrant, 24-05-2013, door Bastiaan van Apeldoorn, universitair hoofddocent aan de VU. David Hollanders, postdoc onderzoeker aan de UvA. Harrie Verbon is hoogleraar openbare financiën in Tilburg.

De beste bank is een genationaliseerde bank

Instellingen die niet failliet mogen gaan, zouden preventief genationaliseerd moeten worden.

Tussentitel: Bonussen van bankiers zijn bezuinigingen voor burgers

Verschillende commissies buigen zich over bankregulering. De commissies Likannen en Wijffels, het Finance Sustainabilty lab en Van Rompuy negeren daarbij ten onrechte de mogelijkheid van nationalisatie van het hele bankwezen. Nationalisatie van banken, nog voordat zij failliet gaan, is uit economisch oogpunt dringend gewenst. Banken zijn door hun omvang zo'n belangrijke factor in het financiële systeem , dat hun faillissement de hele economie zou ontregelen. Een instelling die niet failliet mag gaan, moet genationaliseerd worden. Anders zijn winsten geprivatiseerd, maar verliezen gecollectiviseerd.    ...


Red.:   Het is een artikel ter grootte van eenderde pagina, maar dit is al ruim meer dan voldoende. Met name die laatste twee zinnen in het citaat die ook in de kop staan. Zo simpel is het. En zo groot is dus het taboe en de censuur, dat deze simpele waarheid pas vijf jaar na het begin van de crisis op een heldere manier gepubliceerd kan worden.
    En weer een fantastisch idee. Niet dat de degenen die het voorstellen dit voor ogen hadden, want het komt van de graai-economen, maar het is wle als zodanig bruikbaar. Hier is wat de graai-economen zeggen:


Uit: De Volkskrant, 27-05-2013, van verslaggever Wilco Dekker

'Hogere lonen geven de economie geen oppepper'

Hogere lonen zijn niet het middel om uit de crisis te komen. ...
    Dat stelt een ruime meerderheid van het economenpanel Me Judice in een peiling die vandaag wordt gepubliceerd. Ruim 41 procent is het oneens met de stelling: 'Het zou een stimulans voor de Nederlandse economie zijn als sociale partners zich hard maken voor een reële loonstijging'. Met reëel wordt meer dan de inflatie bedoeld, die over 2012 uitkwam op 2,5 procent. Ongeveer een kwart (27 procent) van de 41 economen die meededen is het zelfs 'zeer oneens' met het idee dat loonsverhogingen van 2,5 procent of meer de economie eindelijk uit het slop trekken.    ...


Red.:   Waarom zijn ze het er niet een eens:

'Eenmalige belasting op spaartegoeden'

Tussentitel: Een heffing onder de rijke Duitsers zou ruim honderd miljard opleveren

Een eenmalige heffing van 10 procent op het spaargeld van alle rijke burgers zou de staatsschulden binnen de eurozone kunnen terugdringen tot houdbare niveaus.
    Dit radicale en op voorhand zeer omstreden plan heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) als mogelijk alternatief geopperd in de zogenoemde Fiscal Monitor.    ...


Red.:   Die term 'spaartegoeden' is natuurlijk een grove leugen; substantiële kapitalen komen niet tot stand door sparen, maar door financiële manipulaties. Met enkele uitzonderingen. De juiste terminologie luidt:

Is het IMF linkser dan de SP?

Soms is de boodschapper veelzeggender dan de boodschap. Juist het Internationaal Monetair Fonds (IMF) joeg vorige week spaarders de stuipen op het lijf met een idee eenmalig 10 procent van hun spaargeld af te nemen voor het oplossen van de schuldencrisis.    ...


Red.:   Als eerste de bekende leugen: het gaat om woekerkapitalisten, niet om spaarders.

'Economisch model is uitgewerkt'

Het tijdperk van ongebreidelde economische groei is voorbij en de Chinese partijtop staat voor harde keuzes op het Derde Plenum. ...
    Dat geldt ook voor het verhogen van de consumentenuitgaven. Peking wil zich voor de economische groei minder richten op de export en daarvoor moeten Chinezen meer geld besteden in eigen land. Burgers moeten dan wel veel meer bestaanszekerheid krijgen. 'In de praktijk werd huishoudens in de laatste dertig jaar een oor aangenaaid. Hun inkomens bleven achter bij de economische ontwikkelingen', zegt een politieke waarnemer die anoniem wil blijven. 'Als de groei 11 procent was, kregen de huishoudens 7 of 8 procent. Die 3 of 4 procent werd afgeroomd door de staatssector en de elite. Precies die elite die nu in het Plenum bijeenkomt. De economische neergang zorgt al dat de koek kleiner wordt en nu moet de elite worden gedwongen van dat kleinere stuk ook nog eens een deel op te geven voor het gewone volk. Dat wordt herrie.'    ...


Red.:   En als je stompzinnig bent, valt het totaal niet op dat dit een bijna perfecte spiegel is van het westerse neoliberale en kapitalistische systeem:

Is Barack Obama nu SP'er?

Inkomensongelijkheid is hét probleem van deze tijd. Met deze opmerking rekende Obama begin deze maand af met de progressieven van de Derde Weg (Clinton, Blair, Kok) die in de jaren negentig meenden dat iedereen naar prestatie moest worden beloond, zolang er iets van een sociaal vangnet was voor de uitvallers in de ratrace.    ...


Red.:   Het begin van de dominantie van het neoliberalisme: de sociaal-democraten waren overgelopen.

Ook met 67 nog fluitend naar je werk

Langer doorwerken is onontkoombaar, maar hoe moet dat als de rug ouder wordt en de computer ingewikkelder? Met de juiste voorbereiding kunnen we de eindstreep halen.

Tussentitel: Belangrijk is dat je kennis op orde is en je voorop blijft lopen in jouw vakgebied - Robbert Coenmans Voorzitter FNV Jong

Dat we langer moeten doorwerken, is voor iedereen wel duidelijk. ...

Red.:   Neoliberale prietpraat, of beter: borrelpraat-met-bitterbal, van de Volkskrant. Die hier de neoliberale borrelpraat van de economen napapegaait. En wat in één zin weerlegt kan worden, wat hier toevallig ook gedaan is door een briefschrijver (de redactie had onder het artikel gekrast: "Langer doorwerken in onontkoombaar, want de werkloosheid in NL is wel liefst 700 duizend ... En de automatisering maakt steeds meer banen overbodig"):


Uit: De Volkskrant, 28-02-2014, ingezonden brief van John Zant, Amsterdam

Fluitend naar je werk

In zijn artikel 'Ook met 67 nog fluitend naar je werk' (Economie, 26 februari) geeft Robbert Coenmans adviezen hoe de ouder wordende werknemer die kampt met een ouder wordende rug en ingewikkelder computers kan worden toegerust om fluitend zijn pensioengerechtigde leeftijd te halen.
    Hij is nota bene voorzitter van FNV Jong en beseft kennelijk niet dat duizenden jonge mensen zonder rugklachten en met uitstekende computervaardigheden werkloos moeten toezien hoe ouderen wettelijk worden verplicht om door te ploeteren. De jaargrens van 67 is zeker vijf jaar te vroeg gestart met alle nadelige gevolgen voor jongeren van dien.

Red.:   Totale blindheid, dus, bij die economen - en de Volkskrant. Veroorzaakt door de meest voorkomende oorzaak in dit soort gevallen: eigenbelang.
     Peter de Waard is en blijft de enige bij de Volkskrant en de rest van de media die met meer dan een doodenkele uitzondering iets zinnigs zegt:


Uit: De Volkskrant, 15-05-2014, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Moet zzp'er weer in loondienst?

Tussentitel: Hoe meer zzp'ers er zijn, hoe armer en ongelijker een land is

...    Soms is de crisis niet voorbij, zoals minister Dijsselbloem zegt, maar juist pijnlijker zichtbaar. De concurrentie op de arbeidsmarkt voor de zeldzame vaste banen is moordend. Jongeren met een mastertitel mogen al de handen dichtknijpen als ze op een terras de koffie kunnen uitschenken of de post mogen lopen. In 2013 werd 82 procent van het ongeschoolde werk vervuld door mensen met een opleiding, tegen 55 procent in 2008. Het zijn blijkbaar niet de Polen die het werk van de kleine man afpakken, maar de academici.
    De groei van het aantal zzp'ers tot boven de 800 duizend is veelbetekenend. Van de Nederlandse beroepsbevolking is nu 11 procent zzp'er, tegen 6 procent in 2001. Deze week meldde het UWV dat in 2011 16 procent van de bedrijven met zzp'ers werkte. Twee jaar later is dat verdubbeld tot 31 procent. ...
    De hoop is altijd dat de tijdelijke contracten vaste contracten worden als de economie echt aantrekt en de arbeidsmarkt krapper wordt. Maar die hoop kan weleens ijdel zijn. De flexibilisering van de arbeidsmarkt is eerder een structurele ontwikkeling dan een conjunctureel verschijnsel. Zelfs in landen waar het aantal vacatures daadwerkelijk stijgt - de VS en Groot-Brittannië - neemt het aantal zzp'ers toe. In Groot-Brittannië zijn dat er nu 4,5 miljoen of 14,5 procent van de beroepsbevolking. Dat de werkloosheid daar daalt, is uitsluitend te danken aan het feit dat geregistreerde werkzoekenden ongeregistreerde freelancers zijn geworden. In de VS steeg het aantal zzp'ers sinds 2000 met 10,7 miljoen, terwijl het aantal mensen in loondienst slechts met 105 duizend toenam.
    Flexibilisering zou goed zijn voor de economie. Uit onderzoek van de OESO blijkt echter dat hoe meer zzp'ers een land telt, hoe armer het is. Een groot aanbod van zzp'ers leidt ertoe dat de lonen continu onder druk staan, hetgeen goed is voor de winsten van bedrijven, maar slecht voor de koopkracht van burgers. Juist de vermogensongelijkheid neemt daardoor verder toe.    ...


Red.:    Hier rest slechts de bekende term ... Amen.
    Ook in het negatieve is simpelheid een wonder:


De Volkskrant, 04-06-2014, ingezonden brief van Ben Ale, Delft

Vakmensen

Als er echt te weinig vakmensen zijn en te veel academici, waarom zouden die vakmensen dan toch minder betaald krijgen dan academici. Of zijn er te weinig goedkope vakmensen?


Red.:   Oftewel: het werkt niet als een markt, die arbeidsmarkt. En het is geen loon-naar-werken, geen meritocratie, die neoliberale maatschappij. Voorrechten, dat telt heel veel meer.
    Minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher heeft een rede gehouden waarin hij aangekondigd heeft dat robotisering honderdduiznede banen gaat kost. > Mooi, dacht ook al een briefschrijven en nu, hoogst zeldzaam, ook een econome, die één en één kan optellen:


Uit: De Volkskrant, 06-10-2014, door Harrie Verbon, hoogleraar openbare financiën, Tilburg University.

Fijn, AOW-leeftijd kan weer omlaag

De verhoging van de AOW-leeftijd was toch nodig omdat er steeds méér werk zou komen voor steeds minder mensen? Dat blijkt anders te liggen.

Zoals bekend is sinds 2012 de AOW-leeftijd verhoogd en zal die leeftijd in stapjes naar 67, en later wellicht zelfs naar 71 jaar, worden verhoogd. Bij de verhoging van de AOW-leeftijd speelde het rapport van de commissie-Bakker uit juni 2008 een grote rol. Deze commissie voorspelde grote tekorten op de arbeidsmarkt. Er zou steeds meer werk voor steeds minder mensen komen. Daarom moest iedereen aan de slag en het liefst zo lang mogelijk. Ook oudere werknemers zouden nodig zijn om de tekorten in de zorg en het onderwijs op te vullen.    ...


Red.:   En dat blijkt dus allemaal patent-onzin te zijn. Wat iedereen met een beetje gezond verstand of een beetje ratio allang wist. Maar, noteerde diezelfde briefschrijver, natuurlijk was het in feite toch alleen maar bedoeld als smoes voor bezuinigingen op, roof op, de lagerbetaalden. Uitgedacht mede door dit soort mensen:

Feestneus

Mij werd als beginnend economiestudent geleerd dat, anders dan in de natuurkunde, laboratoriumexperimenten in de economie niet bestaan.
    Inmiddels weet ik wel beter: wij worden permanent aan laboratoriumexperimenten onderworpen. Als 'meer markt' (in onderwijs, zorg of kinderopvang) niet blijkt te werken, is de nieuwe mantra niet minder, maar 'nog meer markt'.
    Deze week gaat de Europese Centrale Bank bewijzen dat als het monetaristische recept 'meer liquiditeiten' niet werkt om de bestedingen aan te zwengelen, dit geprobeerd gaat worden met 'nog meer liquiditeiten'. Terwijl De Nederlandsche Bank al meldde dat Nederlanders bezig zijn steeds meer geld op spaarrekeningen te stallen.    ...


Red.:   De aanleoidng voor de volgende is een verzoek van de leiding van warenhuis V&D aan alle medewerkers om 6 procent loon in te leveren (de kop is die van de webversie - in de krant luidde die "Loonoffer"):


De Volkskrant, 21-01-2015, ingeonde brief van Bert Beuving, Druten

Gaat het slecht, dan ligt het aan de medewerkers

Gaat het goed met het bedrijf, dan is dat de verdienste van de leiding: zij mag een flinke bonus incasseren. Gaat het slecht, dan ligt het aan de medewerkers: zij moeten salaris inleveren.


Red.:   Oh, wat is economie toch een simpel vak ...
    Twee over het CPB:


De Volkskrant, 17-02-2015, ingezonden brief van Drs. R. Hoek, Rotterdam, econoom

Banen? Welke banen?

Het CPB stelt dat een belastingverlaging nauwelijks banen oplevert (Economie, 16 februari). Wat wél zou werken, is het verlagen van het kindgebonden budget en het verlagen van de bijstandsuitkeringen. Want dan gaan moeders met jonge kinderen en bijstandstrekkers actief op zoek naar een baan. Sorry, ik begrijp dit even niet. Want waar zijn dan die banen, die jonge moeders en bijstandstrekkers kunnen vervullen? Moeten die niet eerst gecreëerd worden door de bedrijven ?
    Het probleem is niet, dat er een schreeuwend tekort is aan personeel, maar dat er een nijpend tekort is aan banen. Het model van het CPB gaat uit van de vooronderstelling dat een dergelijk tekort aan personeel op middellange termijn wél optreedt. Dat lijkt mij echter onwaarschijnlijk. Immers, de werkloosheid is op dit moment met 8 procent voor Nederlandse begrippen zeer hoog. Het herstel, dat ingezet zou zijn, is nogal mager. Dus het moment dat de 750 duizend werklozen aan de slag zijn en er een tekort zou ontstaan aan personeel is heel ver weg. Wellicht zal een dergelijke situatie zich zelfs nooit voordoen.
    En hebben wij van de zich nog steeds voortslepende kredietcrisis niet geleerd, dat modellen slechts een beperkt voorspellende waarde hebben, zeker op de middellange en lange termijn ? Ook het CPB heeft met al zijn modellen de kredietcrisis niet aan zien komen! Nadeel van het gebruik van dit soort modellen is, dat zij - immers overgoten met een economensausje van het CPB - geloofwaardig overkomen.
    Sommige politieke partijen gaan er graag met de resultaten vandoor. Arme bijstandsmoeders en bijstandstrekkers die nog steeds geen baan kunnen vinden, maar intussen financieel afgeknepen worden, dankzij de economen van het CPB.
    Normaal teken ik nooit met mijn titel, maar net als het CPB gooi ik nu ook een economensausje over mijn kritiek.


De Volkskrant, 21-02-2015, ingezonden brief van Peter W. Voogt, Rotterdam

Banen schep je zo

'De effecten zijn gering', schrijft het Centraal Planbureau in zijn rapport over De effectiviteit van fiscaal participatiebeleid. Prompt kopt de Volkskrant 'Het verlagen van belastingen levert nauwelijks meer banen op' (Economie, 16 februari). Maar als het CPB de verkeerde vraag stelt, krijg je ook het verkeerde antwoord.
    Al in 2010 beval de EU haar lidstaten aan om arbeid minder te belasten ter wille van de werkgelegenheid. Maar onze regering heeft dat op kortzichtige wijze vertaald in verlaging van inkomstenbelasting. Ook de commissie belast met herziening van het belastingstelsel (Van Dijkhuizen) zat op die toer. Het CPB bevestigt nu het ongelijk van deze commissie!
   Maar de essentie is niet de CPB-vraag hoe inkomenseffecten Nederlanders prikkelen om te gaan werken. Alsof in een tijd van crisis, grote werkloosheid en een nakende robotisering de bereidheid van mensen om te gaan werken bepalend is voor de hoeveelheid betaald werk. Dáár schort het juist aan. De vraag moet zijn: hoe prikkel je werkgevers tot het scheppen van banen als de loonkosten worden verlaagd? Loonkosten die voor een belangrijk deel bestaan uit loonheffingen van de overheid. Die loonheffingen omlaag brengen. Dát bedoelde de EU.
    Bij het verlagen van loonheffingen gaat de overheid nu nog uit van een lastenverlichting van 15 miljard. Maar dat is niet eens nodig om extra banen te scheppen. Als je een werkgelegenheidsaftrek voor werkgevers bekostigt uit een btw-verhoging, levert dat op zich al extra banen op. Je verlegt dan loonheffingen naar btw. Uit een eerdere CPB-berekening valt op te maken, dat als je op deze manier 4 miljard verlegt, er een kleine 100.000 extra banen ontstaan.


Red.:   Je zal daar maar een baantje hebben ...
    ABN Amro maakt, nadat er iets van ruim 20 miljard in is gegaan om het te redden, weer winst, en de politici, economen, en media staan direct te trappelen om het naar de beurs te brengen. Om precies te zijn: de campagne in de media was al enige tijd aan de gang, middels zogenaamde "speculaties" En  nu de jaarcijfers een miljard winst aangeven, is het hek helemaal van de dam. "En we moeten er vooral niet veel geld voor vragen", roepen ze in koor tezamen met economen Jeroen Smit en Arnoud Boot, op het o zo neutrale top-actualiteitsprogramma Nieuwsuur (20-02-2015, na 23:21 min). Hier ter contrast de stem van het gezonde verstand:


De Volkskrant, 23-02-2015, ingezonden brief van Robert de Koning, Amsterdam

Geldkraan en gaskraan

ABN maakt weer winst. De druk op de aandeelhouder, de samenleving, om naar de beurs te gaan neemt toe. Onze vertegenwoordiger, de overheid, leent tegen bijna 0 procent rente. Dat was in 2008 bij het redden van ABN heel anders. Eindelijk begint ABN, het Griekenland van het Nederlandse bankenlandschap, haar lening terug te betalen. In plaats van de bank naar de beurs te brengen moet de samenleving haar houden. Het gaat onder de huidige aandeelhouder beter met de bank. Dus wat is de noodzaak om voor minder dan je ervoor hebt betaald deze 'moneymaker' op de markt te brengen? Sterker, gebruik de winst van ABN om een deel van de aandeelhouders, Groningers, te helpen. Geldkraan open, gaskraan verder dicht. Zo heb je twee vliegen in een klap en is iedereen, behalve wellicht de entourage van De Bank, tevreden.


Red.:   Wat in één klap laat zien wat voor soort lieden het betreft als we het over hebben over al die lieden in het economen-beroep, politiek, en media die roepen om privatisering: vuile, vieze, gore ploerten en sociale psychopaten. Mensen die minimaal tien jaar werkkamp op het platteland verdienen, en mogelijk wat vrolijk bungelen aan lanterpalen.
    Hoe hoger, hoe abstracter, hoe dommer:


De Volkskrant, 16-04-2015, ingezonden brief van Thomas de Boer, Groningen

Rara, hoe kan dat?

Economen moeten we überhaupt niet vertrouwen, vindt Alex Brenninkmeijer, lid van de Europese Rekenkamer (Ten eerste, 14 april). En wat geeft het IMF hem gelijk met zijn laatste rapport, World Economic Outlook. Daarin staat dat de productiviteit in veel landen terugloopt omdat er te weinig jongeren zijn om de arbeidsplaatsen van ouderen over te nemen. Bovendien is in die landen de jeugdwerkeloosheid te hoog.
    Rara, hoe rijm je dat?


Red.:   Niet, dus ... Het gewoon prietpraters. Het IMF.
    Een lumineuze gedachte:


De Volkskrant, 05-12-2015, ingezonden brief van mevrouw M.J. van Gilst, Dieren

Geef het geld aan ons!

Donderdag heeft Draghi weer eens een poging gedaan de economie een duwtje in de rug te geven. Met maar liefst 380 miljard euro. Het lijkt weer niks uit te halen. Al dit geld, dit enorme bedrag, gaat naar financiële instellingen. Niet naar de gewone man zoals u en ik. En daar zit volgens mij nu juist de kneep: u en ik doen al jaren lang niks anders dan inleveren op het bedrag dat wij te besteden hebben, mede door de draconische bezuinigingen van de afgelopen jaren. Logisch dat de economie dan kwakkelt! Aan de basis zit het niet goed, mede door het stringente bezuinigingsbeleid.
    Ik heb gehoord dat er stemmen zijn opgegaan om dit gigantische bedrag van 380 miljard euro gewoon uit te delen aan de Europese huishoudens. Dat lijkt me een veel beter idee. Als elk huishouden in Europa 3.000 of 4.000 euro per persoon in een keer extra te besteden heeft, willen de centen wel rollen! Dat zou pas een oppepper aan de economie geven!


Red.:    Maar beste mevrouw ... Daar is de EU helemaal niet voor bedoeld. De EU is bedoeld voor het geven van geld aan de rijken. Niet voor het geven van geld aan de gewone mensen.
    Weer een standaardsprookje van de economen wordt doorgeprikt door het publiek:


De Volkskrant, 05-12-2015, ingezonden brief van Pieter Markus, Geldrop

Fabeltjes

Peter Korenhof meent dat deflatie leidt tot uitstel van aankopen, en dat is slecht voor de economie.
    Het lijkt me een fabeltje zonder veel empirisch bewijs. Uitgaven voor voedsel, kleding, zorg, huisvesting, elektriciteit, gas, transport, onderwijs, verzekeringen en zo meer kunnen we niet of nauwelijks uitstellen. Andere uitgaven, zoals voor elektronische apparaten die jaarlijks goedkoper worden, willen we niet uitstellen; die telefoon of computer hebben we nu nodig.
    De huidige lage inflatie wordt vooral veroorzaakt door de dalende olieprijs. Maar niemand rijdt nu een kilometer minder in de verwachting dat de benzine volgend jaar goedkoper is. Als we al uitgaven uitstellen, doen we dat omdat we bang zijn in de toekomst minder te besteden te hebben, door inkomensverlies of stijgende huur of zorgverzekeringspremie.
    Wat de ECB werkelijk vreest, is dat landen en banken zullen omvallen als hun te hoge schuldenlast niet verwaterd door inflatie.
    Daar staat tegenover dat de reserves van pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen evenals het spaargeld van particulieren zonder inflatie waardevast zijn, dat is ook veel waard. Geen inflatie of deflatie, dat lijkt me het beste.


Red.:   Natuurlijk zijn alle EU-instellingen sterk volksvijandig, maar voor de ECB geldt dat in nog hogere mate.
    Vermoedelijk is het volgende idee niet zo simpel, behalve voor ... (natuurkundigen, dacht  de redactie, als zodanig opgeleid, hier te schrijvem, tot hij zich bedacht er op de middelbare school al over geleerd te hebben ...):


Uit: De Volkskrant, 23-02-2016, rubriek De kwestie, door Peter de Waard

Is Piet Paulusma de betere econoom?

...    In het blad Science heeft een groep wetenschappers een oproep gedaan hun modellen voor ijsvorming, weersveranderingen of migraine-aanvallen ook in de economie te gebruiken. Als beleidsmakers dat in het verleden hadden gedaan, zou de kredietcrisis mogelijk drie jaar eerder kunnen zijn voorspeld.
    In de ecologie, natuurkunde, epidemiologie en sociologie wordt gebruikgemaakt van complexe netwerken. Niet het gedrag van één rationeel handelend gemiddeld individu wordt als ijkpunt genomen, maar de reeks van interacties tussen heel veel individuen, die het gevolg is van een bepaald besluit. 'Meer is anders', noemt Cars Hommes, hoogleraar Economische Dynamica aan de UvA, dit. 'Dat weten we van complexe systemen.' ...
    Zelfs als alle banken individueel stabiel zijn, kan het hele financiële systeem in crisis raken. Dat de val van Lehman Brothers een domino-effect tot gevolg had waardoor het financiële systeem op zijn grondvesten kwam te schudden, was nu een totale verrassing. Andere wetenschappen werken met kantelmomenten, waardoor bij een bepaalde interactie van moleculen een meer kan bevriezen of oerwoud in savanne kan veranderen. Zulke indicatoren zou de economie ook moeten hebben om de interactie van alle radertjes te duiden.   ...


Red.:   En daar is dat idee: de faseovergang. Genoeg over te vinden hoor, op het internet, benevens het idee dat het van groot belang is voor alle sociale wetenschappen (dus economie ook) .
    Maar ook gwoon redeneren blijft moeilijk: